مخاطرات طبیعی ژاپن

کمتر جایی در جهان است که بتواند به لحاظ بلایای طبیعی با ژاپن رقابت کند، کشوری که مهیب‌ترین بلایای طبیعی شامل زلزله، فوران آتش‌فشانی، سونامی و... را تجربه کرده است^[۱]. این بلایای طبیعی بدان اندازه زیاد است که محققی که درباره بلایای طبیعی در ژاپن مطالعه می‌کرد، عنوان اثر خود را «کشور زلزله» برگزید^[۲]. بطور میانگین این کشور سالانه 1500 زلزله یعنی هر روز 4 زلزله را تجربه می‌کند. در طول قرن بیستم این کشور شاهد 13 زلزله 7 ریشتر یا بالاتر از آن بوده‌است^[۳].

زلزله کانتو. برگرفته از سایت japan guide، قابل بازیابی از http://www.japan-guide.com/a/earthquake/image_d.html?7

چنانکه پیشتر اشاره شد، ژاپن به عنوان یک مجمع‌الجزایر استراتوولکانیک در نظر گرفته شده‌است. این منطقه از لحاظ جغرافیایی درون حلقه آتش اقیانوس آرام واقع شده، منطقه‌ای که به علت فعالیت تکتونیکی (زمین ساختی) بالا و فعالیت‌های آتشفشانی ناشی از آن و همچنین زمین‌لرزه شناخته شده‌است. حدود 80درصد زمین‌لرزه‌های دنیا در حلقه آتشفشانی اقیانوس آرام رخ می‌دهد. از این رو ژاپن دارای بالاترین خطر بلایای طبیعی در تمام کشورهای توسعه یافته است. این منطقه جایی است که بیشتر زمین لرزه‌ها و فوران‌های آتشفشانی رخ می‌دهد. سال 1923، زلزله بزرگ کانتو (関東大震災/Kantō daishinsai)^[i] و آتش‌سوزی بعد از آن، بیش از 140000 نفر را در منطقه توکیو کشت، زلزله‌ای که به لحاظ تلفات انسانی هنوز هم بدترین زلزله تاریخ ژاپن است. انرژی آزاده شده در اثر زلزله بزرگ کانتو برابر با انرژی حاصل از انفجار 400 بمب اتمی از نوعی است که در هیروشیما انداخته شد^[۴]. این زلزله به لحاظ وسعت خرابی نیز، تا زمان وقوع زلزله و سونامی یازده مارس 2011 بدترین بلیه طبیعی در ژاپن به شمار می‌رفت.

زلزله بزرگ دیگری، ژانویه 1995 با قدرت 7.2 ریشتر کوبه در کانسای را لرزاند که بیش از 5000 کشته و 37000 زخمی برجای گذاشت، 200 هزار بنا را ویران و 300 هزار نفر را بی‌خانمان کرد^[۵]. 11 مارس 2011، قوی‌ترین زلزله ثبت شده تاریخ ژاپن، منطقه توهوکو را لرزاند که باعث ایجاد امواج تسونامی حتی تا ارتفاع 40 متر شد، که این امواج بیست استان ژاپن را در گرفت، نزدیک به 18 هزار کشته و مفقود برجای گذاشت و باعث انفجار در یکی از نیروگاه‌های اتمی شد، تا نخستین زلزله بعد از جنگ جهانی دوم با بیش از ده هزار کشته و سومین حادثه پرخسارت بعد از میجی شناخته شود^[۶].

آتش‌فشان و رانش زمین، دیگر بلایای طبیعی ژاپن‌اند که معمولا هرساله خساراتی به‌بار می‌آورند. برای مثال فعالیت مجدد آتش‌فشان ئونزِن (雲仙岳/Unzendake)^[ii] در سال 1993، سی و چهار دانشمند و خبرنگار را به کام مرگ فرستاد و رانش زمین در تابستان همین سال هم، 2000 بنا را ویران کرد^[۷].

حادثه اتمی فوکوشیما. برگرفته از سایت ایسنا، قابل بازیابی از https://www.isna.ir/news/95110402588/

ژاپن دو کمربند آتشفشانی با حدود 50 آتشفشان فعال دارد که بیشتر مناطق ژاپن به استثنای جزیره شیکوکو، منطقه کانسای وکانتو را در برگرفته‌اند، هرچند که کوه فوجی در کانتو خود یک آتشفشان است که آخرین بار قرن هیجدهم فوران کرد^[۸]. اکثر این آتشفشان‌ها بخشی از حلقه آتش اقیانوس آرام‌اند. ژاپن بین صفحات تکتونیکی (زمین ساختی) آمریکای شمالی، فیلیپین، اوراسیا و اقیانوس آرام واقع شده‌است.

در کنار تمام مخاطرات طبیعی که ژاپن را تهدید می‌کند، وضعیت صنعت هسته‌ای این کشور نیز که پس از جنگ جهانی دوم با توسعه‌ای خیره کننده همراه بوده و این کشور را به یکی از پیشتازان تولید انرژی اتمی و استفاده از آن بدل ساخته، به عنوان یک نقطه‌ی ضعف و تهدید جدی برای این کشور در هنگام بروز بلایای طبیعی بدل گشته است.

چنان که در زلزله‌یِ 11 مارس 2011 و سونامی ناشی از آن، حادثه اتمی فوکوشیما (福島/Fukushima) رخ داد، که آلودگی‌های زیست‌محیطی زیادی در پی داشت^[۶]^[۹].

نیز نگاه کنید به

جغرافیای طبیعی ژاپن؛ تاریخ چین

پاورقی

[i] - در منطقه کانتو با محوریت دو شهر بزرگ توکیو و یوکوهاما رخ داد.

[ii] - کوه آتش‌فشان فعال واقع در استان ناگازاکی.

کتابشناسی

↑ Gritzner, C. F. Philips, D. A. Desaulniers, K. L. (2004). Modern‌ World Nations Japan. Philadelphia: Chealse House Publishers, 22.
↑ .13 ,Ellington, L. (2009). Asia in Focus Japan. Santa Barbara: ABC-CLIO
↑ Gritzner, C. F. Philips, D. A. Desaulniers, K. L. (2003). Modern‌ World Nations Japan. Philadelphia: Chealse House Publishers, 23.
↑ .14 ,Ellington, L. (2009). Asia in Focus Japan. Santa Barbara: ABC-CLIO
↑ Gritzner, C. F. Philips, D. A. Desaulniers, K. L. (2003). Modern‌ World Nations Japan. Philadelphia: Chealse House Publishers, 24.
↑ ^۶٫۰ ^۶٫۱ Nihon, wikipedia (2018). Retrieved October 29, 2018, from https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC.
↑ .17 ,Ellington, L. (2009). Asia in Focus Japan. Santa Barbara: ABC-CLIO
↑ .16 ,Ellington, L. (2009). Asia in Focus Japan. Santa Barbara: ABC-CLIO
↑ یزدان‌پناه، کیومرث (1402). "جغرافیای ژاپن". در پالیزدار، فرهاد، ذاکری، قدرت اله. جامعه و فرهنگ ژاپن. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، ص15-35.

منبع اصلی

پالیزدار، فرهاد، ذاکری، قدرت اله(1402). جامعه و فرهنگ ژاپن. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی.

نویسنده مقاله

کیومرث یزدان پناه

[1] Gritzner, C. F. Philips, D. A. Desaulniers, K. L. (2004). Modern‌ World Nations Japan. Philadelphia: Chealse House Publishers, 22.

[2] .13 ,Ellington, L. (2009). Asia in Focus Japan. Santa Barbara: ABC-CLIO

[3] Gritzner, C. F. Philips, D. A. Desaulniers, K. L. (2003). Modern‌ World Nations Japan. Philadelphia: Chealse House Publishers, 23.

[4] .14 ,Ellington, L. (2009). Asia in Focus Japan. Santa Barbara: ABC-CLIO

[5] Gritzner, C. F. Philips, D. A. Desaulniers, K. L. (2003). Modern‌ World Nations Japan. Philadelphia: Chealse House Publishers, 24.

[:0-6] ۶٫۰ ^۶٫۱ Nihon, wikipedia (2018). Retrieved October 29, 2018, from https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC.

[7] .17 ,Ellington, L. (2009). Asia in Focus Japan. Santa Barbara: ABC-CLIO

[8] .16 ,Ellington, L. (2009). Asia in Focus Japan. Santa Barbara: ABC-CLIO

[9] یزدان‌پناه، کیومرث (1402). "جغرافیای ژاپن". در پالیزدار، فرهاد، ذاکری، قدرت اله. جامعه و فرهنگ ژاپن. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، ص15-35.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]