فرهنگ ژاپنی

در زبان ژاپني به فرهنگ، بونكا[1] مي‌گويند. اين كلمه تا دوران ميجي در زبان ژاپني كاربرد نداشت، اما از اين زمان به بعد آن را معادل كلمه (Culture) فرانسوي و (Kultur) آلماني در ترجمه‌ها استفاده كردند. معمولا دو رويكرد براي كلمه بونكا يا همان فرهنگ بيان مي‌كنند: رويكرد نخست اطلاق آن بر علم، هنر، مذهب، اخلاق و ساير چيزهايي است كه بر آمده از زندگي معنوي باشد. اين رويكرد مقابل اصطلاح تمدن –به ژاپني بونمه[2]- قرار مي‌گيرد كه توليدات مادي را هم مد نظر دارد. رويكرد دوم تمامي سبك‌هاي زندگي را كه گروه‌هاي انساني مختلف دارند، فرهنگ مي‌نامد.

امروزه رويكرد اول فراگيرتر و رايج‌تر است و در نوشته حاضر هم اين رويكرد ملاك قرار خواهد گرفت. همچنين با اين رويكرد فرهنگ را منحصرا معادل فرهنگ فرادست[3] قرار مي‌دهند كه در اين صورت در برگيرنده فرهنگ عامه نيست، پس در اين نوشته هم از پرداختن به فرهنگ عامه اجتناب مي‌كنيم.

فرهنگ ژاپني، فرهنگي است كه در محدوده سرزميني ژاپن باليده و شكل گرفته، پس مسلما به واسطه موقعيت جغرافيايي، وضعيت طبيعي، آب و هوا و ... مختصات و ويژگي‌هاي خاص خود را پيدا كرده است.

[1] 文化/Bunka.

[2] 文明/Bunmē.

[3] 上位文化/Jōi Bunka/High Culture.

فرهنگ ژاپنی غنی و متنوع است.امروزه در ژاپن هنوز هم می‌توان زنانی را مشاهده كرد که لباس‌های کیمونو پوشيده‌اند یا کشتی گیران سومو(相撲/Sumō)، نوعی کشتی سنتی ژاپنی، را دید. غذا از آماده كردن تا چيدمان و پذيرايي با آن در برخي از فرهنگ‌ها شكلي هنري به خود گرفته كه اين امر كاملا درباره فرهنگ ژاپن صادق و به يكي از ويژگي‌هاي آن بدل شده است (الينگتون، 2009: 293).

فرهنگ ژاپنی، مجموعه‌ای از قوانین یا مقررات برای بسیاری از شرایط است. این شامل همه چیز از ورود به خانه تا گرفتن حمام است. هنگام ورود به خانه، در گنکان^[1] (درگاه) مهمان باید کفش خود را با دمپایی جایگزین کند.

اوریگامی^[2]، هنر تازدن کاغذ برای ساخت کاردستی اشیاء یا حیوانات، یک سنت ژاپنی است که در بسیاری از مراسم مهم وجود دارد. اگر چه این کار در ژاپن گسترده‌تر از دیگر کشورهاست، شواهدی وجود دارد که سنت تا زدن کاغذ به عنوان یک شکل هنری در چین، اسپانیا، آلمان و بسیاری از کشورهای دیگر نیز رواج داشته است.

موسیقی سنتی ژاپنی، معمولا به موسیقی محلی قومی ژاپن اشاره دارد. یکی از خصوصیات تعریف موسیقی سنتی ژاپنی ریتم ضعیف آن است و سکوت بخش مهمی از آهنگ‌ها است. تمرکز بر ایجاد موسیقی، در تلاش برای نشان دادن رفتار طبیعت است.

نمايش ژاپنی تاریخ طولانی و غنی دارد. چهار نوع اصلی از نمايش سنتی ژاپن وجود دارد. اینها نو^[3]، كيوگِن^[4]، کابوکی^[5] و بونراکو^[6] هستند. هر یک از این اشکال عملکرد نمايشي بسیار متمایز و منحصر به فردي از دیگری است.

در ژاپن طیف گسترده‌ای از غذاهای جالب و خوشمزه، از جمله تاکویاکی^[7]، سوشی^[8]، ساشی‌می^[9] و تمپورا^[10] وجود دارند که این غذاهای ژاپنی حاصل قرن‌ها تغییرات اجتماعی و سیاسی است. از مواردی که غذاهای ژاپنی را از آشپزی‌های دیگر متمایز می‌کند، تأکید بر استفاده از مواد با کیفیت، فصلی، تازه و ارائه بی عیب و نقص آن‌هاست. نیز گوشت خام اسب یک غذای محبوب در ژاپن است و خوردن برنج در هر وعده غذایی، حتی صبحانه، معمول است. قهوه در این کشور بسیار محبوب است و ژاپن حدود 85 درصد از تولید قهوه سالیانه جامائیکا را وارد می‌کند.

سومو (نوعی کشتی سنتی) ورزش ملی ژاپن است.جالب است بدانیم، نوشته‌های به زبان انگلیسی را می‌توان همه جا پیدا کرد، از جمله روي تی‌شرت و موارد دیگر مد، میزان سواد در ژاپن تقریبا 100٪ است.

[1] 玄関/Genkan.

[2] 折紙/Origami.

[3] 能/Nō.

[4] 狂言/Kyōgen.

[5] 歌舞伎/Kabuki.

[6] 文楽/Bunraku.

[7] たこ焼き/Takoyaki.

[8] 寿司/Sushi.

[9] 刺身/Sashimi.

[10] 天ぷら/Tenpura.