صنعت سینما در دوران حاکمیت کمونیست ها
دهه های 1950 و 1960:
سالهای میان۱۹۴۹تا ۱۹۶۶میلادی در جمهوری خلق، دوره ی ملی کردن و اشتراکی کردن همه چیز در کشور چین بود. حزب حاکم کمونیست، سینما را وسیله ی خوبی برای تبلیغ ایدئولوژی خودش یافت و از آن برای ترویج سوسیالیستی استفاده کرد. تا سال ۱۹۶۵میلادی، صدها فیلم به سبک رئالیسم سوسیالیستی ساخته شد که همگی به تجلیل از انقلاب کمونیستی و شکوه زندگی در کشوری سوسیالیستی میپرداختند.
از سال1951که نمایش فیلم های هالیوودی و هنگ کنگی و فیلم های تولید شده ی پیش از سال 1949در چین ممنوع شد، نمایش فیلم های روسی و اروپای شرقی جای آنها را گرفت. در دهه ی1950 «آکادمی فیلم پکن» و انتشار«مجله ی فیلم شانگهای» تأسیس شد. در این مقطع زمانی، تولید فیلم هایی که به زندگی روستاییان، سربازان و کارگران می پرداخت، مانند فیلم«پل»(1949) و «دختر مو سفید»(1950) مورد توجه قرار گرفت. تعداد بینندگان فیلم از 47 میلیون نفر در سال1949 به 415 میلیون در 1959 افزایش یافت. در سال ۱۹۵۸، که سیاست«جهش بزرگ به پیش» مطرح شد، صنعت فیلم توانست تولید خود را به دو برابر، یعنی سالانه ۲۲۹ فیلم سینمائی و نقاشی متحرک برساند که غالب این فیلمها در راستای اهداف جهش بزرگ به پیش ساخته شدند.
همچنان که ذکر آن رفت، مائو در سال ۱۹۶۶میلادی، به شکلی غیر منتظره، برای مدت ده سال انقلاب فرهنگی وحشتناکی به راه انداخت که در جریان آن بسیاری از نهادهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی متلاشی و عده زیادی کشته شدند. تأثیر منفی این انقلاب بر صنعت فیلم چین بسیار بود، زیرا فیلمسازان نیز همراه با سایر هنرمندان برای«بازآموزی» به روستاها فرستاده شدند. تولید فیلم داستانی بین سالهای ۱۹۶۷ و ۱۹۶۹، تقریباً متوقف، و وقتی در۱۹۷۰، دوباره به راه افتاد، این صنعت به دست غیرحرفهای ها افتاد که این صنعت را به بی راهه کشاندند. زمانی هم که بین سالهای۱۹۷۳و ۱۹۷۶میلادی، کارگردانهای حرفهای به تدریج از اردوی اجباری«بازآموزی» بازگشتند، به خاطر نابسامانی اوضاع سیاسی، تنها معدودی از آنها امکان ساختن فیلم یافتند. در طول 17سال(از تأسیس نظام کمونیستی تا پایان انقلاب فرهنگی)، 603 فیلم داستانی و بیش از هشت هزار حلقه فیلم مستند تولید شد که عمدتا در راستای سیاست های ترسیم شده توسط دولت بوده و از سوی نهاد تبلیغات کمونیستی حمایت مالی می شدند. فیلم«غارت در آسمان» از تولیدات این دوره، در جشنواره ی فیلم لندن برنده جایزه بهترین فیلم شد. سال های 1961تا 1963، بخاطر شکست سیاست«جهش بزرگ به پیش»، موقتا فضای سیاسی نسبتا بازی در کشور شکل گرفت که فیلم «بهار زودرس»در این مقطع ساخته شد.
در سال۱۹۷۶میلادی، مائو، دبیر کل حزب، و چو ئنلای، نخستوزیر، هر دو درگذشتند و با روی کار آمدن میانه روها، باند مخوف چهار نفره ی انقلاب فرهنگی به رهبری همسر مائو از قدرت برکنار، و فضای جدیدی در کشور به وجود آمد. پس از انقلاب فرهنگی فیلم هایی تولید شد که این دوران سیاه را سخت را نکوهش می کرد. مانند فیلم«باران شب» به کارگردانی«وو یونگگانگ(Wu Yonggang)» و «وو ای گونگ(Wu Yigong)» و فیلم«افسانه ی کوه» به کارگردانی«شیهجین( Xie Jin)» که هر دو جایزه ی اول نخستین جشنواره ی خروس طلایی در سال 1981را کسب کردند.
سینما گران نسل پنجم
در نیمهی دوم دههی ۱۹۸۰، کارگردانان جدیدی وارد عرصهی سینمای چین شدند که در آکادمی فیلم این کشور تحصیل کرده ولی در دورهی انقلاب فرهنگی، از ادامهی تحصیل باز مانده و در این مقطع فارغ التحصیل شدند. این افراد شیوهی سنتی قصهگویی را در فیلم رها و مدل جدیدی را بهکار بیستند. فیلمهای «یک و هشت» و «زمین زرد» از نخستین تولیدات نسل پنجم فیلمسازان محسوب میشود. فیلمهای این کارگردانان در فستیوالهای جهانی مورد توجه قرار گرفتند. فیلم «زمین زرد» توجه برگزارکنندگان فستیوال هنگکنگ را جلب کرد. دههی ۱۹۸۰ دورهی آغاز رشد اقتصادی در چین بود و سینماگران نسل چهارم و پنجم، با نگاه انتقادی به تاریخ و سنتهای چین فیلم میساختند. غالب فیلمهای این نسل، در درجهی نخست به آسیبهای فردی حاصل از انقلاب فرهنگی پرداختهاند. مثلاً «یانگ یانجین» و «دِنگ ایمین» در فیلم «خندهی غمآلود» (۱۹۷۹)، «زایجین» در فیلم «افسانهی کوهستان تیَنیون» (۱۹۸۰) و «وویی گُنگ» در فیلم «باران بعد از ظهر» (۱۹۸۰)، همگی نسبت به وضعیت اسفبار روشنفکران همدردی نشان دادهاند و فیلم «در میانسالی» (۱۹۸۲) از «وانگ چیومین» و «سون یو»، و فیلم «رودخانهی بدون شناور» (۱۹۸۳) و «زندگی» (۱۹۸۴) از «وو تیمانمینگ» مصائب مشترک حرفهایها و روشنفکران را منعکس کردهاند. در فیلمهای دیگر دههی ۱۹۸۰ نیز میتوان آثاری روزآمد و حتی طبیعتگرایانه در باب مسائل اجتماعی مشاهده کرد. دورهی نسل پنجم با حادثهی «تیانآنمن» در سال ۱۹۸۹ به پایان رسید.
سینما گران نسل جدید
پس از حادثه ی میدان تیَن اَنمِن(1989)، نسل جدیدی از فیلم سازان وارد عرصه ی این صنعت شدند. آنها فیلم هایی ساختند که در داخل چین نمایش داده نمی شدند، چون دولت از فیلم هایی با موضوعات خاص حمایت می کند. در این مقطع کمبود تماشاچی با توزیع مجانی فیلم رفع می شد. در این دوره فیلمسازان تایوان و هنگ کنگ و چین با یکدیگر همکاری می کردند و بودجه ی تهیه ی فیلم را هم با کمک یکدیگر تأمین می کردند. این گروه در سال های اخیر چند فیلم مطرح به سینمای جهان عرضه کرده اند. از جمله«قهرمان»در سال2002، «قول» در سال2005 و «ضیافت» در سال 2006که فیلم های تولید شده برای بازار جهانی بوده اند. «ببر خمیده، اژدهای مخفی» توسط«آنگ لی» ز تایوان کارگردانی شد اما هنرمندان آن از چین و هنگ کنگ بودند. «استودیو جهانی(Hengdian)» که در استان«جه جیانگ» واقع شده، برای تولید این گونه فیلم ها ساخته شد که هالیوود چین یا «چاینا وود» به شمار می رود و شهر ممنوعه در آن بازسازی شده است. [۱] نیز نگاه کنید به هنر در چین، هنر نقاشی در چین، موسیقی سنتی چین، هنر اپرای سنتی چینی، هنر اپرای سنتی پکن، صنعت فیلم و سینمای چین
کتابشناسی
- ↑ سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، جلد ...، ص ... .