روابط کوبا و اتحادیه اروپا
شروع روابط سیاسی کوبا با کشورهای اروپایی به سال ۱۹۸۸ برمی‌گردد که البته با موجودیت یافتن اتحادیه اروپا در سال ۱۹۹۲ پس از اجلاس ماستریخت، این روابط همچنان ادامه می‌یابد. البته این روابط ابتدا چیزی بیش از شناخت متقابل و تبادلات بسیار نبود، اما دو سال بعد با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، حضور سرمایه‌گذار روس در کوبا ناپدید می‌شود و شرایط زندگی در کوبا بسیار تغییر می‌کند، به همین دلیل در سال ۱۹۹۵ برای اولین بار تحقق یک توافقنامه همکاری‌های اقتصادی و تجاری میان دو طرف کوبایی و اتحادیه اروپا مطرح می‌شود، اما در سال ۱۹۹۶ به دلیل حادثه سقوط دو هواپیمای سازمان برادران به سوی نجات توسط نیروی هوایی کوبا و مرگ سرنشینان آن‌ها، این توافقنامه ملغی اعلام شد و همین امر باعث شد تا اعضای اتحادیه اروپا نسبت به مسائل حقوق بشر، قطعنامه مشترکی علیه کوبا صادرکنند، این مورد اولین 1. Hermanos al Rescate
۱۷۳
۱۷۴
بار بود که مجموعه‌ای از تحریم‌ها از طرف اتحادیه اروپا علیه کشور سومی اعمال می‌شد. (97 ,2011 (Fornes Bonavia, بنابراین در سال ۱۹۹۷ روابط اتحادیه اروپا به‌طور یک جانبه با کوبا و به دلیل عدم رعایت حقوق بشر در این کشور قطع شد. البته این روابط پس از آن‌که اتحادیه اروپا مخالفت خود را با تحریم‌های تحمیل شده از طرف آمریکا بر کوبا اعلام کرد روبه بهبودی‌گذاشت. از طرف دیگر، با سفر پاپ ژان پل دوم در ژانویه ۱۹۹۸ به کوبا؛ به‌عنوان اولین بازدید یک پاپ از کوبا؛ نه فقط باعث بهبود روابط رژیم کمونیستی کوبا و کلیسای کاتولیک پس از چهل سال رویارویی گردید، بلکه بر بهبودی روابط اتحادیه اروپا نیز با کوبا تاثیر گذاشت، اما در سال ۲۰۰۰ میلادی، اتحادیه اروپا به قطعنامه حقوق بشر کوبا رای منفی داد و همین امر باعث شد تا کوبا از سفر هیأت اروپایی به این کشور جلوگیری نماید و مذاکره جهت به عضویت درآمدن کوبا در کنوانسیون لومه میان اتحادیه اروپا و کشورهای ای-سی-پی۲ نیز ملغی اعلام شد، درسال ۲۰۰۱ و همین‌طور در سال ۲۰۰۳ مجددا رای منفی از طرف اتحادیه اروپا در خصوص حقوق بشر در کوبا صادر گردید. در سال ۲۰۰۴ میلادی، اتحادیه اروپا اعلام کرد در صورت رعایت حقوق بشر توسط دولت کوبا و آزادی زندانیان سیاسی نسبت به برقراری روابط میان طرفین و بهبود ارتباطات سیاسی اقدام خواهد کرد. از این‌رو، تحریم‌هایی را به‌طور یک جانبه به کوبا تحمیل نمود، در سال ۲۰۰۶ وزیر خارجه اسپانیا به کوبا
1. Juan Pablo II
۲.کنوانسیون لومه یکی از معاهدات تجاری ترجیحی میان اتحادیه اروپا و کشورهای ا-سی- پی (آسیایی-کارائیب -پاسیفیک) می‌باشد.
سفر می‌کند تا درباره روابط اقتصادی اتحادیه اروپا با این کشور مذاکره نماید و این‌که بهبود روابط با اصلاحات سیاسی و اقتصادی توسط دولت کوبا، میسر خواهد شد، در سال ۲۰۰۸ نیز وزیر خارجه واتیکان در همین راستا به کوبا سفر می‌کند، در ماه مارس ۲۰۱۰، پارلمان اروپا کوبا را به علت مرگ یکی از زندانیان سیاسی پس از اعتصاب غذا محکوم کرد و از دولت کوبا خواست که به آزادی‌های اساسی مردم کشورش به‌خصوص آزادی بیان، مشارکت سیاسی و غیره احترام بگذارد.کوبا که با رسیدن اسپانیا به ریاست اتحادیه اروپا درصدد بهبود روابط با اروپا بود، از قعطنامه اتحادیه اروپا علیه کوبا و محکومیت این کشور عصبانی شد و عکس‌العمل شدیدی نشان داد.کشورهای عضو اتحادیه اروپا، بار دیگر در اواخر سال ۲۰۱۰ به بررسی روابط با کوبا پرداختند و از آنجایی‌که دولت کوبا تعهد داده بودکه تعداد ۵۲ نفر از ۷۵ زندانی سیاسی مربوط به دوره بهار سیاه ۱ را آزاد نماید اتحادیه اروپا نیز تحریم‌های تحمیل شده بر کوبا را ملغی اعلام کرد.
از میان کشورهای اروپایی، اسپانیا ارتباط شاخص‌تری با کوبا داشته است که البته این امر به مسائل تاریخی و فرهنگی موجود میان این دو کشور برمی‌گردد. البته در زمان دولت خوزه ماریا ازنار، اسپانیا سیاست‌های خصمانه‌ای در قبال کوبا از خود نشان می‌داد، اما سپس، حزب سوسیالیست اسپانیا دولت را با نمایندگی زاپاترو به دست گرفت و به این ترتیب ارتباطات دیپلماتیک اسپانیا و کوبا
روبه بهبودی نهاد به‌طوری‌که اسپانیا در صنعت توریسم این کشور
:Primavera Negra de Cuba .۱ در این دوره زمانی در سال ۲۰۰۳، تعداد زیادی پزشک و روزنامه‌نگاران کوبایی دستگیر و زندانی شدند و گروه ۷۵ زندانی معروف شدند.
ر.
۱۷۵
۱۷۶
حضور چشمگیری داشته و یکی از شاخص‌ترین سرمایه‌گذاران این صنعت در کوبا بشمار می‌آید.
روابط اقتصادی کوبا با اتحادیه اروپا نیز از سال ۱۹۸۰ یعنی از زمان آغاز به کار کمیسیون‌های مشترک اقتصادی کوبا و کشورهای اروپایی آغاز شد، در حال حاضر اتحادیه اروپا با %۱۹.۴ پس از ونزوئلا با ۹/۲۴%، دومین شریک تجاری کوبا می‌باشد، به عبارت دیگر، اتحادیه اروپا دومین شریک صادراتی کوبا، پس از ونزوئلا، و همچنین دومین شریک مهم واردات، پس از چین می‌باشد و به دنبال آن کانادا قرار دارد. (101 ,2011 (Fornes Bonavia, ۶-۱۳-۲. روابط کوبا و چین
روابط دو جانبه کوبا و چین به اواسط قرن نوزدهم برمی‌گردد. در سال ۱۸۴۷، اولین چینی‌ها به کوبا رسیدند که اکثریت آن‌ها کارگران قراردادی بودند و مشارکت زیادی در توسعه کشور داشتند. چینی‌های مهاجر حتی نقش بسیار قابل توجهی در مبارزات استقلال‌طلبانه کوبا علیه استعمار اسپانیا در جنگ‌های ۱۸۶۸ و ۱۸۹۵ ایفا نمودند، همان‌طور که در کتاب‌های تاریخ کوبا مشاهده می‌شود حتی یک چینی خیانتکار نیز در تاریخ کوبا دیده نمی‌شود. با پیروزی انقلاب کوبا در سال ۱۹۵۹، ارتباطات میان مردم هر دو کشور گسترده شد. در ژانویه همان سال، چینی‌های ساکن کوبا میتینگی برای حمایت از انقلاب برگزار کردند، در دوم سپتامبر ۱۹۶۰، در اولین بیانیه هاوانا، فیدل کاسترو، برقراری روابط دیپلماتیک میان هر دو کشور را اعلام کرد. ۲۸ سپتامبر ۱۹۶۰، چین و کوبا بیانیه‌ای مشترک به چاپ رساندند که مظهر برقراری
رسمی ارتباطات دیپلماتیک محسوب می‌شود، به این ترتیب، کوبا اولین کشور آمریکای لاتین بود که روابط دیپلماتیک با چین برقرار نمود. بعد از برقراری روابط دیپلماتیک، همکاری و تبادلات میان چین و کوبا وارد دوره‌ای از توسعه موفق شدند. رهبران و مقامات عالی‌رتبه هر دو کشور ملاقات‌های دوجانبه از کشور مقابل داشتند. وزرای خارجه مکانیسم مشاوره سیاسی را ایجاد کردند تا از این طریق بتوانند به تعاملات و تبادلات عقاید درباره مسائل بین‌المللی و مورد علاقه طرفین بپردازند. چین به دفاع از حاکمیت ملی کوبا و مبارزه با مداخلات خارجی احترام می‌گذارد؛ در حالی که کوبا نیز همیشه به موقعیت چین درباره موضوع حقوق بشر و مسائل مناطق تایوان و تبت احترام گذاشته است.
در زلزله سال ۲۰۰۸ در استان سی چوآن چین، رائول کاسترو، رئیس‌جمهور کوبا با همتای چینی خود مکالمه تلفنی داشت و مراتب تسلیت کشورش را اظهار کرد. از طرف دیگر، فیدل کاسترو، دبیر اول حزب کمونیست کوبا، گروهی را برای کمک به نجات زلزله‌زدگان و بازسای مناطق تخریب شده اعزام نمود، در ژانویه ۲۰۰۹، هو جین تائو نیز پیام تبریکی به مناسبت پنجاهمین سالگرد پیروزی انقلاب کوبا برای فیدل کاسترو ارسال نمود، در سپتامبر همین سال، فیدل کاسترو نیز پیام تبریکی به مناسبت شصتمین سالگرد تاسیس جمهوری خلق چین ارسال کرد.
روابط تجاری میان کوبا و چین نیز از دهه ۶۰ قرن بیستم آغاز شد و در حال حاضر بهترین دوران خود را سپری می‌نماید. امروزه؛ چین دومین شریک تجاری کوبا بشمار می‌آید در حالی که
۱۷۷
۱۷۸
کوبا مکان دهم را در لیست کشورهای آمریکای لاتین که با چین تجارت می‌کنند، اشغال کرده است، طبق آمارهای گمرک چین، در سال ۲۰۰۹، حجم تجارت میان دو کشور به ۵۴۷ هزار میلیون دلار آمریکا رسید. (412 ,2011 (Fornes Bonavia, هر دو دولت، کمیسیون میان دولتی چین - کوبا را برای روابط اقتصادی و تجاری تاسیس کردند. در سپتامبر ۲۰۰۹، بیست‌ودومین کمیسیون در شهر خیامن، در استان فوجیان چین برگزار گردید، چین در بخش‌های مختلفی از اقتصاد کوبا سرمایه‌گذاری نموده است، بخش‌هایی چون کشاورزی، توریسم، ارتباطات و صنایع سبک، سرمایه‌گذاری‌های کوبا نیز در چین در زمینه هتلداری، توریسم، پزشکی، بیوتکنولوژی و تجارت بین‌المللی در مناطق معاف از عوارض کمرگی می‌باشد. در حال حاضر روابط سیاسی، اقتصادی و تجاری میان دو کشور از سطح بسیار بالایی برخوردار می‌باشد و چین پس از ونزوئلا تبدیل به دومین شریک تجاری کوبا شده و انتظار می‌رود در دوران زمامداری رائول کاسترو روابط دو کشور بیش از پیش توسعه یابد. همچنین کوبا توسعه روابط اقتصادی و تجاری با چین را از اوایل دهه ۹۰ به‌عنوان بزرگ‌ترین قدرت اقتصادی در حال ظهور از اولویت‌های مهم سیاست خارجی خود قرار داده است. ۷-۱۳-۲. روابط کوبا با کشورهای خاورمیانه
کوبا در میان کشورهای آمریکای لاتین، یکی از اصلی‌ترین بازیگران ارتباطات نزدیک با تعداد زیادی از کشورهای خاورمیانه، از جمله ایران نیز می‌باشد و تفاهم‌نامه‌های بسیاری با کشورهای خاورمیانه همچون جمهوری اسلامی ایران به امضا رسانده است، قراردادهای
همکاری میان کوبا و منطقه خاورمیانه بخش بزرگی از حوزه‌های متنوعی را دربرمی‌گیرد، از جمله زمینه‌های همکاری میان طرفین می‌توان از معاهدات اقتصادی و تجاری، فنی و علمی و فرهنگی نام برد. همچنین تفاهمنامه‌هایی با کشورهای این منطقه برای افزایش همکاری با وزارت خارجه این کشورها و برای توسعه مشاوره‌های سیاسی ایجاد نموده است، همچنین در صنعت توریسم،کوبا نیز ارتباطات بسیاری با منطقه خاورمیانه برقرار نموده است: علاوه بر این، در روابط خود با کشورهای خاورمیانه، از جمله جمهوری اسلامی ایران، روابط و همکاری نزدیکی با دیگر کشورهای خاورمیانه از جمله لبنان، سوریه و مصر دارد، لازم به ذکر است که با توجه به روابط گسترده با کشورهای خاورمیانه، فیدل کاسترو فقط از ایران بازدید به عمل آورده و از دیگر کشورهای منطقه دیداری به عمل نیاورده است، همکاری کوبا با کشورهای خاورمیانه در قالب سازمان‌های بین‌المللی از جمله جنبش عدم تعهد موجب شده تا در روابط دو جانبه آن‌ها نیز تحرک بیشتری مشاهده گردد.
از طرف دیگر، کوبا ارتباطات نزدیکی با کشورهای عربی دارد و لازم به ذکر است که همیشه از حقوق فلسطینی‌ها در مقابل رژیم صهیونیستی حمایت نموده، اما حضور سرمایه‌گذاران رژیم صهیونیستی در کوبا را که با استقبال دولت کوبا روبه‌رو شده است را نمی‌توان نادیده گرفت، به‌طوری که در حال حاضر حدود ۷۰۰ میلیون دلار در بخش‌های نساجی و ساختمان توسط شرکت‌های اسرائیلی و عمدتا از طریق شرکت‌های واسطه، سرمایه‌گذاری شده است. (447 ,2011 (Fornes Bonavia, علی‌رغم تمام این
۱۷۹
۱۸۰
ارتباطات اقتصادی، کوبا همواره جنایات رژیم صهیونیستی علیه مردم مظلوم فلسطین اشغالی را محکوم نموده است. ۸-۱۳-۲. رائول کاسترو و روابط خارجی
وی از همان ابتدای دولت موقت خود به مطالعه روابط خارجی با دیگر کشورها پرداخت. وی اعلام کرده است که به منظور پایان دادن به محدودیت‌های دیپلماتیک میان کوبا و ایالات‌متحده آمریکا، حاضر به گفت‌وگو با باراک اوباما شده است. البته وی از ابتدا خاطر نشان کرده بودکه تنها شرط این گفت‌وگو این است که ایالات‌متحده هیچ شرطی برای شروع این گفت‌وگوها نداشته باشد. I. Dominguez,) 44 ,2009) وی در این مدت به کشورهایی از جمله برزیل، ونزوئلا، روسیه، الجزیره و آنگولا سفر نموده است. ضمنا در اولین نشست سران کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب که در سال ۲۰۰۸ برگزار شد شرکت کرد که در این نشست کوبا به‌عنوان عضو "گروه ریو" پذیرفته شد. از دیگر اصلاحات حکومت رائول می‌توان از آزادی خرید و فروش اتومبیل، خانه و همچنین خصوصی‌سازی آرایشگاه‌ها نام برد، مواردی که تا این زمان ممنوع بود.