شيائو كانگ
شيائو كانگ، يا رفاه نسبي در جامعهی چين
به نظر میرسد با توجه به سياست‌ها و تدابير اتخاذ شده از سوی دولت چین، مردم این کشور حركت به سمت تبديل شدن به جامعهی نسبتا مرفه را آغاز كرده و اين رفاه نسبي عرصههاي مختلف زندگي آنان از جمله قلمروهاي اقتصادي، فرهنگي و ورزشي و غيره را در بر میگیرد.
در گذشتهی نه چندان دور، در گوشه و كنار چين مردم اغلب از مشكل مسكن سخن ميراندند و داشتن خانهی مسكوني شخصی براي بيشتر آنان به يك رؤيا شباهت داشت، اما 30سال و اندي پس از اجراي سياست اصلاحات و درهاي باز، بهويژه در شهرهاي بزرگ اين كشور، كمتر خانوادهی سه نفره را مي‌توان يافت كه آپارتمان مسكوني شخصي نداشته باشند. حال آنكه سه دهه پيش چنين خانوادههايي يا فاقد چنين امكانات بودند و يا منزل مسكوني آنان حداكثر يك اتاق آنهم بدون حمام و آشپزخانه بود. در آن زمان مردم نيز توقع زيادي نداشتند، چرا كه سياست واحدي در سراسر كشور اجرا ميشد و در آن وضعيت نابسامان توزيع آپارتمان مسكوني به عنوان يك امتياز اجتماعي محسوب ميشد. ولي امروز، همگام با تغييرات شگرف ایجاد شده در تمام جنبههاي زندگي مردم، چينيها در عرصهی مسكن نيز شاهد يك انقلاب و تحولات بنيادين هستند. لذا، بسياري از مردم از درآمد بيشتري برخوردار شده و توانسته‌اند براي خود خانه و آپارتمان مسكوني بهتري خريداري نمايند. متراژ برخي از اين خانهها كه داراي چندين اتاق خواب و سایر تجهيزات هستند، به بیش از200 متر مربع ميرسد. در حقيقت، در چند دههی گذشته، مساحت سرانهی فضاي زندگي به مراتب افزايش يافته است و طبق گزارش اداره‌ی آمار ملي، متوسط سرانهی فضاي مسكوني جمعيت شهري به 5/15متر مربع رسيده، حال آنكه اين ميزان در دههی1990 تنها 9/9 متر مربع بوده است.
از سوي ديگر، در سالهاي اخير محافظت از محيط زيست در ميان مردم چين به موضوعی مهم و قابل توجه تبديل شده است و خواستار محيط زيست بهتر به عنوان بخشي از زندگي كيفي خود هستند. رسانه‌هاي گروهي چين نيز در تبليغ فرايند حفاظت از محيط زيست كوتاهي نكرده و تا آنجا كه مقدور بوده گزارشها و مقالات متعددي در خصوص محيط زيست و اهميت حفاظت و حراست از آن منتشر كرده و دايما از كاهش آلودگي هوا، ضرورت اجراي تدابير لازم در اين عرصه و پالايش محيط منتشر ساخته‌اند، درحالیكه تا چند سال پيش هم مردم و هم رسانه‌ها كمتر به اين مقوله توجه داشتند.
«رفاه نسبي« كه به زبان چيني از آن با عنوان«شيائو كانگ[1]« ياد ميشود، عبارتي است كه بهتدريج از سال1978، يعني به دنبال اجراي سياست اصلاحات و درهاي باز مورد توجه قرار گرفت و در شانزدهمين كنگرهی حزب كمونيست چين كه در ماه نوامبر سال 2002 برگزار شد به آن پرداخته شد. در كنگرهی پانزدهم حزب نيز«جيانگ زِمين» تأكيد كرده بود كه رشد توليد ناخالص داخلي چين در نخستين دههی قرن بيست و يكم، دو برابر سال2000 خواهد بود که به معناي دستيابي به رفاه نسبي در چين است. و در ماه مه سال2000، نیز خاطر نشان كرد كه چين وارد مرحلهی نوينی از جامعهی نسبتاً مرفه شده و فرايند نوگرايي و نوسازي كشور سرعت گرفته است.
واژه‌ی«شيائوكانگ« از قدیمیترین كتاب شعر چینی به نام»شي جينگ[2]« كه مجموعه‌اي از اشعار قرن دهم تا قرن ششم پیش از ميلاد را در بر دارد، گرفته شده است. اما تا چندي قبل، به ويژه تا30سال پيش، مردم از اين واژه و رفاه نسبي، بيشتر فرار از گرسنگي و سرما و تأمين خوراك و پوشاك را استنباط ميكردند. از سال 1978كه دِنگ شيائوپنگ طراح سياست اصلاحات و درهاي باز از نوسازي و پيشرفت سخن به ميان آورد، نوع نگرش به كلمه‌ی شيائوکانگ و مفهوم آن نيز تغيير يافت و به عاملی كليدي در پيشبرد فرايند نوسازي تبدیل شد.
بر اساس چشم اندازی که رهبران چيني براي کشور خود ترسیم كردهاند، تا نيمهی قرن بيست و يكم كه جمهوري خلق چين يكصد سالگي خود را جشن خواهد گرفت[i]، فرايند نوگرايي و نوسازي این کشور تكميل و چين به يك جامعهی مرفه، موفق، قوي، دمكراتيك و با فرهنگ پيشرفته تبديل خواهد شد. مقامهاي چيني تأكيد دارند كه برای رسیدن به اين هدف، باید روند توسعهی اقتصادی و ابداعات علمي و فني به عنوان موتور اقتصاد ملي شتاب گيرد. افزون براین، بايد در كنار اجراي استراتژي توسعهی پايدار، در عرصههاي اقتصادي، كيفيت جمعيت، حيات فرهنگي، حيات مادي و محيط زيست نیز توسعه يابد.
با نگاهي به تغييرات حاصله در سبك زندگي چينيها در دو سه دههی گذشته و توسعه و بهبود زندگي يك ميليارد و350ميليون نفر جمعيت چين در مقايسه با گذشته، چشمگير بودن اين تحولات به خوبي قابل مشاهده است. رشد طبيعي جمعيت چين به 95/6 در هر هزار نفر كاهش يافته كه به مراتب پايين‌تر از نرخ 04/15در سال 1989 است. در همين حال شاخص مصرف انرژي در رشد توليد ناخالص داخلي به يكهزار و 210 دلار رسيده است كه نسبت به سال 1989 تا 8/32 درصد كاهش يافته و پيشرفت‌هاي علمي و آموزشي چين نیز در طول يك دههی گذشته چشمگير بوده است. مشاركت در طرح‌های بین المللی علمی مانند کشف«ژن انسان« و فرستادن فضاپيماي سرنشين‌دار به فضا، از جمله پيشرفت‌هاي علمي اين كشور بهشمار میرود. این کشور، همچين در چند سال گذشته در اجراي دوره‌هاي آموزش اجباري9ساله توفيق زيادي داشته و بيسوادي را در ميان بزرگسالان تقريبا ريشه‌كن كرده است.
تغييرات عظيم حاصله در نحوهی زندگي مردم در زمينههاي آموزشي، فرهنگي، درآمد، الگوي مصرف، الگوي زندگي، مسافرت، بهداشت، تحصيل در خارج از كشور، يادگيري زبان خارجي و... بمنزلهی زلزلهی عظيمي است كه در جامعهی چين اتفاق افتاده و به جاي تخريب، در بهبود و بازسازي و پيشرفت و توسعهی چين نقش مؤثري ايفا نموده است. (چاینا دیلی، 2002) بنابراین، میتوان گفت جامعهی چین درحال دستیابی به رفاه نسبی و یا شیائو کانگ است.
[1] - Xiao Kang.
[2] - Shi Jing.
[i] - جمهوری خلق چین در سال 1949میلادی تأسیس شده و در سال2049میلادی، یک صد ساله خواهد شد.