روابط فرهنگی سودان و ج.ا.ایران
روابط رسمی‌فرهنگی بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری سودان، در اواخر سال 1363 هـ.ش، با اعزام نخستین نم اینده فرهنگی کشورمان، آغاز شد و با توجه به علاقه‌اي كه به تحكيم روابط دوستي و همكاري بين دو كشور در زمينه‌هاي علمی، آموزش و فرهنگی و هنری وجود داشت و براساس موافقتنامه فرهنگي منعقد شده در سال 1352 هـ. ش، رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در خارطوم نیز، در سال 1367 هـ.ش، رسماً گشایش یافت.
(http://portal.icro.ir/Sudan/SitePages , 2015)
در سه دهه اخیر، به تدریج حضور فرهنگی کشورمان در جمهوری سودان گسترش یافته و چند مؤسسه و نهاد فرهنگی، عرصه به تلاش و فعالیت پرداخته‌اند. به‌عنوان مثال، تا سال 1374هـ.ش معاونت امور بین‌الملل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونت امور بین الملل سازمان تبلیغات اسلامی، مجمع تقریب بین مذاهب اسلامی، مجمع جهانی اهل البیت (ع) سازمان مدارس و حوزه‌های علمیه خارج از کشور و مرکز جهانی علوم اسلامی در سودان فعّال بودند.
در شهریور ماه 1374هـ.ش سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، تأسیس و از سال 1375، به‌طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد و از همان زمان، مديريت و راهبریِ روابط فرهنگي بین‌المللی و سياستگذاري، هماهنگی، هدایت، حمایت و نظارت بر فعاليت‌هاي فرهنگي ـ تبلیغی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور را به منظور تحقّق اهداف نظام را برعهده گرفت.
هدف كلان روابط فرهنگی ـ بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران، ایجاد و گسترش شناخت، علاقه و باور نسبت به اسلام ناب، انقلاب اسلامی، مزیّت‌های جمهوری اسلامی ایران و فرهنگ و تمدّن اسلامی ـ ایرانی در جوامع دیگر به منظور گسترش پرتوِ اسلام و تحکیم همگرایی و پیوندهای اسلامی، دینی و معنوی است.
برهمین اساس، هریک از نمايندگي‌هاي فرهنگي، از جمله رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در خارطوم (سودان) وظايف زیر را، برعهده دارند:
1. زمينه‌سازي به منظور انعقاد قراردادهاي فرهنگي جمهوري اسلامي ايران و پيگيري و اجراي موافقتنامه‌هاي فرهنگي ايران با ديگر كشورها،
2. معرفي تمدّن و فرهنگ اسلامي و‌ايراني و تبيين سياست‌هاي جمهوري اسلامي ايران،
3. تبادلات علمي و دانشگاهي، تأسيس و تقويت كرسي‌هاي زبان و ادبيات فارسي در دانشگاه‌هاي كشورهاي ميزبان، ايجاد كتابخانه كتب فارسي براي ايرانيان و فارسي دوستان خارج از كشور و پشتيباني كتابخانه‌هاي ملّي كشورهاي ميزبان درخصوص كتاب‌ها و منابع اسلامي و ايراني،
4. داير كردن دوره‌هاي آموزشي در زمينه مهارت‌هاي فرهنگي، هنري و صنايع دستي،
5. برگزاري مراسم ملّي و مذهبي و يادبود و بزرگداشت شخصيت‌هاي علمي و فرهنگي مشترك،
6. ارتباط با سازمان‌ها و مؤسسات ميراث فرهنگي جهت همكاري‌هاي دوجانبه به‌ويژه همكاري جهت حفظ، نگهداري و فهرست‌برداري از نسخ خطّي،
7. برگزاري همايش‌ها، سمينارها و نمايشگاه‌هاي مختلف همچون نمايشگاه قرآن، تذهيب، كتاب، نقّاشي، خط، آثار تجسّمي، عكس، صنايع دستي و معرفي جاذبه‌هاي جهانگردي و مراكز تاريخي ايران،
8. برگزاري هفته‌هاي فيلم و هفته‌هاي فرهنگي، متناسب با شأن و مقام انقلاب اسلامي ايران که با برنامه‌هاي متنوّعي از جمله اجراي موسيقي‌های سنّتي و محلّي ايران، نمايش فيلم‌هاي ايراني، جلسات و همايش‌هاي كارشناسي با حضور هنرمندان كشور ميزبان، انعكاس دستاوردهاي انقلاب اسلامي از طريق رسانه‌هاي محلّي و برگزاري انواع نمايشگاه‌هاي فرهنگی و هنری، تدارك ديده مي‌شود.
9. ايجاد پُرتال و پايگاه‌هاي اينترنتي در نمايندگي‌هاي فرهنگي و فعاليت‌هاي رسانه‌اي جهت اطّلاع‌رساني و تبيين مواضع نظام و تشريح دستاوردهاي انقلاب اسلامي ايران و همچنين معرفي فرهنگ و تمدّن اسلام و ایران (2013 ,icro.ir/index.aspx?siteid=32272&pageid=261)
اسامی برخی از نم ایندگان فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ، که در سه دهه اخیر، به‌عنوان رایزن یا وابسته فرهنگی کشورمان به جمهوری سودان، اعزام شده اند، به شرح زیر است:
آقایان دكتر محمّدعلی آذرشب، محمّدعلی جمالان، علاءالدّین واعظی، حجت الاسلام والمسلمین شهید ابراهیم انصاری، صادق رمضانی گل‌افزانی، سيد حامد ملكوتي‌تبار، باعنوان «رایزن فرهنگی» و آقایان اسماعیل زاده، میرزامحمّد، سید عبد الامیر موسوی بدر، محمّد‌هادی تسخیری، مصطفی امیدی، نبی طالبی مقدّم و رضا شهریور با عنوان «وابسته فرهنگی» یا «سرپرست رایزنی فرهنگی».
(2013 ,khartoum.icro.ir)
امروزه، علاوه‌بر رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در خارطوم، مؤسسات و نهادهای فرهنگی دیگری نیز، در جمهوری سودان حضور و فعالیت دارند که از آن جمله، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
· جامعة المصطفی العالمیة[1]
جامعة المصطفی العالمیة، در اسفند ماه 1386، با ادغام مرکز جهانی علوم اسلامی و سازمان مدارس و حوزه‌های علمیه خارج از کشور، تأسیس شده و به ادامه فعالیت‌های آن دو می‌پردازد.
سازمان مدارس و حوزه‌های علمیه خارج از کشور، یک دانشسرا به نام «معهد الامام جعفر الصّادق(ع)» در خارطوم، تأسیس کرده و به‌تربیت طلّاب علوم دینی می‌پردازد. دانش آموختگان این دانشسرا، پس از پایان دوره تحصیلی ـ که هم سطح دیپلم متوسطه است ـ می‌توانند در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی علوم دینی، تحصیلات خود را ادامه دهند.
یکی دیگر از اقدامات جامعة المصطفی العالمیة در جمهوری سودان، جذب دانشجو از آن کشور است. برخی از دانش‌آموختگان مستعد و علاقه‌مند «معهد الامام جعفر الصّادق(ع)» از سوی جامعة المصطفی العالمیة، برای ادامه تحصیل دانشگاه انتخاب می‌شوند. جامعة المصطفی العالمیه ـ که در شهر قم استقرار دارد ـ نم اینده‌ای را برای مدیریت «معهد الامام جعفر الصّادق(ع)»، به خارطوم اعزام می‌کند.
· مجمع تقریب مذاهب اسلامی
فعالیت فرهنگی این مجمع، براساس درک و تفاهم دوجانبه بین مذاهب اسلامی در داخل و خارج از کشور است. این مجمع برای تحقّق اهداف تقریب، بیشتر با نخبگان مذاهب ارتباط دارد و برای برقراری وحدت اسلامی وگسترش فرهنگ جهانی اسلام تلاش می‌کند.
· مجمع جهانی اهل البیت(ع)
مجمع جهانی اهل البیت(ع)، بیشتر در راستای تبیین معارف اهل البیت (ع) و گسترش افکار شیعی، فعالیت می‌کند.
· مدرسه جمهوری اسلامی ایران
مدرسه جمهوری اسلامی ایران در خارطوم، علاوه‌بر فعالیت آموزشی، در اجرای برخی برنامه‌های فرهنگی، برگزاری جشن‌ها و مراسم ویژه مناسبت‌های ملّی و مذهبی با رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، همکاری می‌کند. این مدرسه در ده سال اخیر، به‌طور میانگین کمتر از پنجاه دانش آموز داشته است. بیشترِ دانش آموزان این مدرسه، ایرانی هستند.