طریقت قادریه سنگال
قديمي ترين طريقه در سنگال طريقه قادريه مي باشد كه مادر طریقت ها به شمار مي آيد. پس از ظهور طريقه تيجانيه، از تعداد طريقه قادريه كاسته شد. هم اكنون تقريباً 10 درصد از مسلمانان سنگال از پيروان قادريه بشمار مي روند. مركز اين طريقه در شهر ”نياس“ و در روستاي ”انجاسن“ است. لازم به ذكر است برخي از نزديكان شيخ این طریقه به مذهب اهل البيت (ع) گرايش پيدا كرده اند.
اين طريقه به شيخ "عبدالقادر گيلاني" (Abdel Qader Gilani) (561-470 هجري) كه در يك روستاي كوچك و ساده در استان گيلان (ايران) متولد شد، متعلق مي باشد. وي پس از تحصيلات ابتدائي به زبان عربی در شهر تبريز، حقوق اسلامي (حنبلي، شافعي و حديث) را نزد تعدادي از اساتيد بزرگ و مشهور آنزمان آموخت. شيخ عبدالقادر در سال 561 هجري در بغداد وفات کرد و در همانجا به خاك سپرده شد. او آثار مشهوري همچون "قونيه" (Ghunya) را در علم حقوق و صوفيگري، "الفاتح" (Al Fateh) را در مورد عقايد، افکار و مضمون موعظه هاي شکل دهنده به صوفيگري براي آيندگان خود به جا گذاشت.
طریقه قادريه به ياري و تلاش دو فرزند شيخ عبدالقادر به شهر ”فاس“ (Fas) مغرب رسيد. در اين رابطه "ابراهيم" (Ibrahim) متوفي 1196 در عراق و "عبدالعزيز" (AbdelAziz) در اسپانيا مستقر گرديدند. فرزندان آنها اين كشور را قبل از سقوط دولت آندلس در سال 1492 جهت پناهنده شدن به كشور مغرب ترك كردند. با اين وجود به نظر مي رسد كه زندگي در كشور مغرب از اين دوره به بعد سبب ايجاد كانون فعاليت هاي تبليغي جهت اشاعه و گسترش طريقه در منطقه شمال آفريقا و صدور آن براي ساكنان غرب آفريقا گرديد. بخش "زاويه" (Zawia) در كشور مغرب به عنوان نقطه مهم در آفريقاي شمال صحرا، بخش "كونتا" (Kounta) در "تومبوكتو" (Tombouktou) كشور مالي و "زاويه قدر" (Zawia Qadre) موريتاني در غرب آفريقا محل های گسترش این فرقه بودند.
اشاعه و گسترش عمومي قادريه در سنگال بطور کلی در پايان قرن هيجدهم و اوايل قرن نوزدهم تحقق يافت و اين پديده مرهون تلاش خانواده شيخ "مختار الكونتي" (Moukhtar Alkounti-متوفي 1812) و شيخ "محمد فديل" (Mohammed Fadil-متوفي 1869) و پيروان آن بوده است. Diagne, 1985 : 20)) رهبر فعلی قادریه در سنگال سیدی حمزه القادری البوتشیشی (Sidi Hamza al Qadiri al Boutchichi ) می باشد.