فرقه سانتی آسوک در تایلند
این فرقه که از فرقه‌های «سوان موک» و «داماکایا» تندروتر است و هواداران بیشتری نیز دارد، مخالف بودیسم سنتی تایلند است و به‌نوعی می‌توان آن را از جنبش‌های سلفی در بودیسم به‌شمار آورد. رهبر این فرقه «پرابودپراک» (Phra Bodhirak) از راهبان بودایی تایلندی است که در ۱۹۳۴م در استان سری ساک (Sirisak) در شمال شرقی تایلند متولد شد. او نخست زندگی سختی داشت ولی توانست به دانشکدهٔ هنر پوچانک در بانکوک راه یابد و در طراحی و برنامه‌ریزی در تلویزیون تایلند مشغول کار شود. پس از آنکه وی از زندگی مرفهی برخوردار شد به مطالعهٔ جهان‌بینی بودیسم پرداخت و چندی بعد به جرگهٔ راهبان رسمی درآمد. نخست به فرقهٔ دامایوت و سپس به فرقهٔ ماهانیکایا (دو فرقهٔ سنتی بودیسم تایلند) پیوست؛ او با ترکیب آموزه‌های فرقهٔ ماهانیکایا و تراوادا شاخهٔ جدیدی را در بودیسم تایلند بنیان نهاد؛ وی با سخنان تند خود ضد رهبانیت سنتی بودیسم تایلند و تشکیلات رسمی آن، شهرت و هواداران بسیاری به‌دست آورد و بر اثر فشار مخالفان، همراه پیروان خود در شهر مذهبی ناخون پاتوم (Nakhon Phatom) در غرب بانکوک ساکن شد. در آنجا محلی را برای عبادت داما بنا نهاد و آن را سرزمین آسوک ( Asoke Land) نامید و به تولید و توزیع رایگان فرآورده‌ها و غذاهای گیاهی روی آورد.
در ۱۹۷۵م به‌علت مخالفت راهب بزرگ تایلند با برگزاری تظاهرات وی و فشاری که دستگاه سنتی بودیسم به او وارد می‌کرد، از شورای شیوخ بیرون آمد و از جامعهٔ روحانیان بودایی اعلام جدایی‌کرد؛ از این رو سال ۱۹۷۵ م، سال تولد جنبش سانتی آسوک به‌شمار می‌آید. ژنرال چاملونک، استاندار پیشین بانکوک یکی از طرفداران معروف سانتی آسوک به شمار می‌رود که حزبی سیاسی به‌نام «پالانگ دارما» Palang Dharma (PD)) (نیروی برحق) تشکیل داد و در مبارزات انتخاباتی ۱۹۸۸ م شرکت کرد و حزب وی موفق به گرفتن ۱۶ کرسی مجلس شورا شد. او جنبش سانتی آسوک را مشروع و قانونی اعلام کرد و آموزه‌های آن را براساس تعلیمات اصیل بودا دانست.
به‌طور کلی، اعضای فرقهٔ سانتی آسوک مخالف روسپی‌گری، مصرف مشروبات الکلی، قماربازی، اعتیاد، دنیاگرایی و مصرف‌گرایی هستند و از مصرف گوشت، مواد اعتیادآور، پوشیدن کفش، استفاده از کیف و چتر و همراه‌داشتن پول، خودداری می‌کنند.آن‌ها مخالف پاشیدن آب مقدس، نصب تصاویر و مجسمهٔ بودا و اجرای مراسم قربانی و کاربرد طلسم و نظر قربانی هستند. جنبش سانتی آسوک در سال‌های گذشته به‌ویژه در میان جوانان تایلند توانسته هواداران بسیاری پیدا کند و بر انتقادات از سیستم کنونی حاکم بر بودیسم تایلند بیافزاید. همچنین توانسته با شعار «بازگشت به بودیسم اصیل» چهار مرکز دیگر برای تبلیغ و جذب هوادار در نقاط گوناگون تایلند برپا کند. پرابودیراک برای آن که آموزه‌های بودا را عملی نشان دهد، مدینهٔ فاضله‌ای در شهر مذهبی «ناخون پاتوم» ایجاد کرده است و خود و راهبان طرفدار وی در آنجا از راه کشاورزی روزگار می‌گذرانند؛ هدف آن‌ها رواج مبانی اخلاقی و مخالف مادیگری و مصرف‌گرایی در جامعه است.
«در ۲۴ می ۱۹۸۹م سران و رؤسای راهبان محلی و استانی، متفقاً از شورای شیوخ بودیسم خواستند که پرابودیراک رهبر سانتی آسوک و ۷۹ نفر از یاران نزدیک او را به اتهام مخالفت و ضدیت و تحریف اصول بودیسم محاکمه، خلع لباس و از سلک روحانیت بودا اخراج کند. سرانجام دادگاه روحانیت تشکیل شد و پس از چند جلسه محاکمه، پرابودیراک محکوم به خلع لباس شد. دستور خلع لباس بودیراک در جلسه‌ای با حضور ۱۵۰ نفر از راهبان طراز اول به ریاست راهب اعظم قرائت شد و او آن را تصویب کرد» [۱].
از آن زمان به بعد، این جنبش رو به افول نهاد، ولی همچنان حضور خود را در شهرهای بانکوک، ناکون پاتوم و ایسان حفظ کرد. جنبش «اتحاد مردم برای دموکراسی» که در سال ۲۰۰۶ برضد دولت ائتلافی تاکسین شیناواترا در تایلند به راه افتاد و به نهضت زردپوشان مشهور شد را ژنرال چاملونگ از هواداران سرسخت پرابودپراک‌که از سلطنت‌طلبان تایلند به شمار می‌رود، رهبری می‌کرد[۲].