فرقه داماکایا در تایلند

از دانشنامه ملل

یکی از جنبش‌های اصلاحی در بودیسم تایلند که هواداران فراوانی را به خود جلب کرده است و جدا از نهاد سانگا فعالیت می‌کند، فرقه «داماکایا» است که ریشه در آموزه‌های جنبش بودایی «سوان موک» دارد. سوان موک را «بوداهاسا» یکی از علمای مذهبی برجستهٔ تایلند با هدف یافتن معانی و مفاهیم فلسفی جدید در جهان‌بینی بودیسم و ارائهٔ تفاسیر نو از اصول اساسی این مکتب، بنا کرد؛ تا برداشت‌های تازه‌ای از برخی باورهای خرافی و غیرعلمی بودیسم، از جمله موضوع چرخهٔ حیات بیان کند و زمینه‌های لازم را برای ایجاد تحول فرهنگی در تایلند پدید آورد.

این فرقه در آموزه‌های سنتی مکتب بودایی ماهانیکایا از شاخهٔ تراوادا ریشه دارد و برخی از جنبه‌های مکاتب بودایی ماهایانا را نیز به خود جذب کرده است. فرقهٔ داماکایا را در اصل «فرامون کول تپ مونی» (Phramongkolthepmuni) (۱۸۸۵م تا ۱۹۵۹م) از آموزگاران برجستهٔ ریاضت بودیسم و راهب بزرگ معبد «پاک نام باسی چارون» (Wat Paknam Bhasicharoen) در ۱۹۱۶ م در شهر تونبوری بنا نهاد. تعالیم او را برخی از شاگردان وی از جمله «چایابون سیتی پول» (Chayaboon Sythipol) (متولد ۱۹۴۴م)، دانشجوی پیشین رشتهٔ مهندسی دانشگاه کاست سارت (Kaset Sart) دنبال کردند. او در ۱۹۶۹م نخست مرکز ریاضت و سپس در ۱۹۷۷م معبد بزرگی در کلونگ لوآنگ واقع در پاتوم تانی (Pathum Thani) ، در ۱۶ کیلومتری شمال فرودگاه بین‌المللی بانکوک بنا کرد.

سنگ بنای آن را دختر پادشاه تایلند گذاشت و امروزه از مراکز بزرگ ریاضت و مراقبه بودائیان این فرقه است. سیتی پول که پس از کسب رهبری این فرقه، «فراداماچایو» (Pathum Thani) نامیده می‌شود اکنون شخصیتی کاریزماتیک پیدا کرده است که پیروانش او را دارای قدرت ماوراء الطبیعه می‌دانند که می‌خواهد پاسخی برای نیازهای مذهبی توده‌های شهرنشین تایلند بیابد. او با آمیختن رفتارهای سرمایه‌داری با آموزه‌های بودیسم، درصدد جلب قشرهایی از مردم شهری است که با ارزش‌های جامعهٔ مصرفی و رفاه برآمده از آن خو گرفته‌اند.

اساس آموزه‌های این فرقه بر «بدن نهم» انسان بنا نهاده شده است. آن‌ها معتقدند که «در درون جسم انسان بدن‌های گوناگون وجود دارد که خالص‌ترین و پاک‌ترین آن بدن‌ها، بدن نهم است. این بدن نهم یا نهمین بدن به شکل لوتوسی سفید [نیلوفر آبی] ناب و بوداگونه است که انسان را به سوی نیروانا هدایت می‌کند. داماکایا دربارهٔ بدن نهم توضیح می‌دهد که این بدن همان چیزی است که بودا به آن اشاره کرده است. هنگامی‌که گفت:

«آن کسانی که داما را می‌بینند مرا می‌بینند.» لذا چیزی که بودا به آن اشاره کرده است، «داماکایا» نامیده می‌شود و همهٔ ریاضت‌های عبادی به «داماکایا» منجر خواهد شد. داماکایا نیز انسان را به سوی نیروانا هدایت می‌کند و برای رسیدن به نیروانا هیچ راهی وجود ندارد مگر همین راه «داماکایا». پذیرش شیوهٔ داماکایا برای رسیدن به نیروانا یا روشنایی، را روشن‌فکران مشکل و غیرممکن تلقی می‌کنند؛ ولی کسانی که پیروی مذهب داماکایا را پذیرفته‌اند و ریاضت‌ها و عبادات آن را انجام داده‌اند، آن را مشکل نمی‌دانند و همه مجدانه نیت درک رضایت و سعادت ذهنی موعود را دارند»[۱].

یکی از عقاید این فرقه آن است که با نوع خاصی از مراقبه و مکاشفه‌که «ویجا داماکایا» نامیده می‌شود، می‌توان برای چند لحظه به نیروانا رسید و در بهشت با بودا دیدار کرد، درحالی‌که بودائیانِ دیگر مراقبه و مکاشفه را فقط از آن راهبان می‌دانند.

«در مذهب تراوادا اعمالی از قبیل مراقبه در تخصص راهبان است و بر مردم عادی فرض نیست. نیل به شهود از نظر بودایی عامی، کار تمام وقتی است که با هیاهوی جهان معاصر به آسانی امکان‌پذیر نیست، از این رو، چنانچه کسی مایل به سعی در طریق آن است، باید خود را یکسره وقف آن کند و از دنیا کناره بگیرد» (هاکینز، ۱۳۸۲: ۷۳)، ولی فرقه داماکایا این امکان را به وجود می‌آورد که مردم عادی هم بتوانند به مراقبه و شهود بپردازند؛ درواقع این فضیلت را در اختیار همگان قرار می‌دهد که در کنار دیگر لذت‌های جامعهٔ مصرفی امروز، به لذت مذهبی نیز دست یابند و به آرامش و روشنی بیشتر برسند.

می‌توان گفت که «تعلیمات و عبادات به شیوهٔ داماکایا از ایده‌آل‌های بودیسم، جسمانی و مادی است و از این نظر به حد اعلی رسیده است، زیرا شیوهٔ عبادی داماکایا می‌آموزد که هر کس، پول و هدایای بیشتری [به معبد] بدهد درجهٔ خلوص بیشتری دارد و راحت‌تر به کمال مطلوب خواهد رسید.این مبلغ تعیین نشده و از پیروان این مذهب خواسته نشده است که برای هر بار زیارت معبد چقدر باید هزینه کنند؛ در عین حال غیر از نذورات، اجناس مختلفی با قیمت‌های متفاوت، در معبد به زیارت‌کنندگان فروخته می‌شود و به مصرف معبد می‌رسد»[۱].

در سال‌های اخیر معبد داماکایا از برکت استقبال و نذورات بسیار پیروان خود، یکی از مراکز بزرگ ثروت در تایلند شده است و اجتماعاتی که همه‌ساله در آن برگزار می‌شود، در تاریخ تایلند بی‌مانند است.

«طرح‌ها و پروژه‌های بلندپروازانهٔ معبد داماکایا، اعتراضاتی را نیز برانگیخته است. معروف‌ترین معترض، «کوکریت پراموج» نخست‌وزیر سابق تایلند و سردبیر روزنامهٔ «سیام رات» است. او می‌گوید که راهبان بودایی باید معتدل و میانه‌رو باشند و فقط به اندازهٔ نیازهای خود بخواهند نه تجملات... او نتیجه می‌گیردکه معبد داماکایا در حقیقت تاجر فروشندهٔ «لذت مذهبی» است»[۱].

فعالیت‌های معبد داماکایا که بر زمین‌های کشاورزی دست انداخته و خساراتی نیز به کشاورزان وارد کرده است، همواره با اعتراض کشاورزان روستاهای اطراف معبد همراه بوده است و آن‌ها را وادار به برخوردهای فیزیکی با این تأسیسات کرده است.در این برخوردها که در تاریخ تایلند سابقهٔ نداشته صدماتی نیز به مجسمهٔ اصلی بزرگ بودا در معبد، وارد آمده است[۲].

نیز نگاه کنید به

ادیان در تایلند؛ آیین بودا در تایلند؛ فرقه تامایوت در تایلند؛ فرقه سانتی آسوک در تایلند

کتابشناسی

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ اسلامی، .۱۹۰:۱۳۷۳.
  2. الهی، امیر سعید(1391). جامعه و فرهنگ تایلند. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشارات بین‌المللی الهدی،ص.163-167.