روابط اقتصادی و تجاری ایران و اتیوپی

روابط اقتصادی دو کشور پس از پیروزی انقلاب اسلامي

منطقه موسوم به شاخ افریقا، از گذشته های دور، به دلیل ارتباطات دریایی با اقیانوس هند و دریای سرخ و قابلیت های تجاری این منطقه از یک سوی و تنوع کالاهای متنوع و گوناگون همچون عاج و طلا و چوب های مرغوب و حیوانات کمیاب از سوی دیگر ، از قطب های مهم تجارت دریایی با کشورهای قاره اسیا و از جمله ایران بوده است.

پس از توسعه روابط سیاسی دو کشور در دوره پیروزی انقلاب اسلامی، روابط اقتصادی نیز رشد و توسعه بیشتری یافت. در زمان ریاست جمهوری حضرت آیت ا... خامنه ای، نخست وزیر 294

اتیوپی به تهران سفر کرد و در جریان این سفر، نخستین قراردادهای اقتصادی دو کشور در زمینه های همکاری نفتی، فولاد و مصالح ساختمانی به امضا رسید.

پس از روی کارآمدن دولت ملس زناوی، نخستین کمیسیون همکاری های مشترک دو کشور در آدیس آبابا برگزار شد. در جریان این اجلاس، هیأت های نمایندگی تجاری و صنعتی ایران و اتیوپی مصمم شدند تا به منظور شناخت هرچه بهتر طرفین از وضع اقتصادی و ظرفیت های همکاری با یکدیگر، نسبت به تبادل اطلاعات بازرگانی و هیأت های کارشناسی بخش خصوصی اقدام کنند. در این راستا رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن اتیوپی، در سال 1378 ه.ش ضمن دیدار با همتای ایرانی خود در تهران تأکید کرد که بانک مرکزی اتیوپی برای واردات مواد شیمیایی و منسوجات و ماشین آلات از ایران، اسناد اعتباری تجار اتیوپیایی را تأیید خواهد کرد. با اعطای این تسهیلات، نخستین محموله کامیون های ولوو F12 شامل 50 دستگاه کامیون ساخت شرکت ایران کاوه، به ارزش 3/5 میلیون دلار، به اتیوپی صادر شد.از سوی دیگر دو کشور ارتباطات تجاری خود را در مورد خرید سایر اقلام، مانند خشکبار، فرآورده های نفتی، مواد آلی، فرآورده های خوراکی و مصنوعات فلزی توسعه دادند.

در دومین اجلاس کمیسیون همکاری های مشترک ایران و اتیوپی نیز (دی ماه 1380) کارشناسان دو طرف موظف شدند تا راهکارهای همکاری دو جانبه برای احداث کشتارگاه های صنعتی و صنایع کوچک و پایین دستی، طراحی کارخانه های نیشکر، پودر شیر و همچنین خط صنعتی نمک طعام و استحصال روغن از دانه های گیاهی را مورد ارزیابی قرار دهند.

295

سفرها و نشست های طرفین با هدف توسعه روابط اقتصادی دو کشور در دهه 1380 ه.ش ادامه یافت. از جمله این سفرها می توان به سفر وزیر تجارت و صنعت اتیوپی به ایران اشاره کرد .وی در جریان این سفر سفر از برخی صنایع و کارخانه های کشورمان از جلمه مجتمع نیشکر خوزستان، پتروشیمی بندرامام خمینی و منطقه ویژه اقتصادی بندر امام بازدید نمود و در پایان این سفر نیز موافقتنامه همکاری های تجاری به امضای وزرای مربوط دو کشور رسید.

حجم مبادلات تجاری جمهوری اسلامی ایران با اتیوپی طی سال های گذشته رشد قابل قبولی داشته است . با این وجود مشکلاتی نیز در روابط تجاری دو کشور وجود دارد.ایران و اتیوپی، علی رغم برگزاری چند دوره کمیسیون مشترک، هنوز نتوانسته اند مشکل برقراری خط اعتباری که مشکل اصلی تجارت بین دو کشور است را حل نمایند. علاوه بر آن درخصوص امضای موافقتنامه اخذ مالیات مضاعف نیز اجماع حاصل نشده است.بدیهی است عدم مرتفع ساختن این مسائل می تواند به پیشی گرفتن سایر رقبای ایران در گسترش روابط تجاری با اتیوپی در آینده ای نزدیك بیانجامد. در واقع می توان گفت جمهوری اسلامی ایران، حضور پر رنگی در بازار اتیوپی ندارد و اگرچه بعضی کالاهای ایرانی به صورت پراکنده و نامنظم وارد بازار اتیوپی شده اند و شرکت های ایرانی نیز در چند پروژه مشترک مانند گاز و آلومینیوم مشارکت داشته اند ، اما حضور کالاها و شرکت های ایرانی برخلاف کشورهای ترکیه و چین در این کشور فراگیر نشده است. از دلایل اصلی این امر نیز می توان به عدم تبیین درست بازارهای هدف و بی رغبتی شرکت های توانمند ایرانی برای مشارکت در مناقصه های بزرگ بین المللی در قاره افریقا، ، کم تجربگی شرکت های ایران درخصوص مشارکت در مناقصه ها، ارائه قیمت های بدون 296

کارشناسی، فقدان نگرش بلندمدت و تمایل به کسب سود در کوتاه مدت اشاره کرد.

این در حالی است که با توجه به ظرفیت ها و شرایط موجود در بازار اتیوپی؛ قابلیت فعالیت شرکت های ایرانی در پروژه هایی مانند آب، برق، مخابرات و راه سازی وجود دارد و حضور منظم مدیران و متخصصان شرکت های ایرانی در محل در راستای آگاهی از شرایط کشور اتیوپی، استخراج اطلاعات میدانی تخصصی و شناسایی شرکای توانمند اتیوپیایی از پیش نیازهای ضروری برای حضور موفق در مناقصه ها و اجرای آنها محسوب می گردد. طی سال های اخیر مهم ترین اقلام صادراتی ایران به اتیوپی را موارد زیر تشکیل داده اند:

لوازم و ظروف پلاستیکی، قیر، موم، پارافین، گوگرد، پارچه، مخمل، بیسکویت و آدامس، لبنیات، سینک ظرفشویی، کشمش و برگه زردآلو، خشکبار، مبلمان چوبی، رزین، شیشه، فولاد، کفش، ساچمه خودکار، ماشین آلات و قطعات یدکی، فنر، قلاب، چنگک و سایر مصنوعات فلزی. حجم واردات ایران از اتیوپی نیز اندک بوده و بیشتر شامل برخی قطعات ماشین آلات و خودرو می شده است.