جغرافیای طبیعی و انسانی لبنان
لبنان امروز جمهوری کوچکی است در جنوب غربی آسیا و بر ساحل شرقی دریای مدیترانه که از "النهرالکبیر" در شمال تا "راس الناقورة" در جنوب امتداد یافته است. و 10452 کیلومتر مربع مساحت دارد که بیشتر آن را مناطق کوهستانی تشکیل می دهد. لبنان از شمال و شرق به کشور سوریه، از جنوب به سرزمین فلسطین و از مغرب به دریای مدیترانه محدود است. این کشور در گذشته با عنوان "جبل لبنان" شناخته میشد و در منابع جغرافیای اسلامی از این سرزمین با عباراتی چون "کوهی است مشرف برحمص"[۱] و یا "کوه لبنان از صیدا تا طرابلس مشرف بر کرانه دریاست"[۲] و نیز "لبنان کوهی است مشرف بر حمص از سلسله کوههایی که از عرج میان مکه و مدینه آغاز شده و تا شام امتداد می یابد"[۳] سخن رفته است. در این کشور دو رشته کوه از شمال شرقی به سمت جنوب غربی کشیده شده است؛ رشته کوههای غربی به موازات مدیترانه امتداد مییابد و بلندترین قله آن، قرنة السوداء 3088 متر ارتفاع دارد.[۴] میان این رشته کوه و دریا دشت ساحلی به طول حدود 200 کیلومتر قرار گرفته است.[۵] رشته کوههای شرق نیز به موازات آن قرار دارد و حدود مرزهای لبنان با سوریه را مشخص میکند. میان این دو رشته کوه، دشت حاصلخیز بقاع قرار دارد که بیشترین زمینهای کشاورزی را در خود جای داده است.
اللیطانی و العاصی دو رودخانه مهم لبنانند که هر دو از دشت بقاع سرچشمه میگیرند.[۵] اللیطانی در سرزمینهای لبنان جریان دارد و در مناطق جنوبی به دریای مدیترانه میریزد. العاصی اما تا سرزمین سوریه جریان مییابد.
این دو رودخانه بخش قابل توجهی از نیروی برق این کشور را تامین میکنند. دیگر رودخانههای لبنان عبارتند از رودخانه الحاصبانی، الاولی، نهرالکلب، نهرالابراهیم و الزهرانی که همگی به دریای مدیترانه میریزند.[۶]
لبنان در میان کشورهای خاورمیانه پس از ترکیه از بالاترین منابع آبی برخوردار است. متوسط ریزشهای جوی در بیروت 900 میلیمتر و در بحمدون واقع در مناطق مرتفع کوهستانی حدود 1400 میلیمتر است.[۷]
خلیج جونیه که بندر جونیه در آن واقع است تنها بندر طبیعی در کنار مدیترانه در فاصله اسکندرون تا غزه است. خلیج کوچک مارجرجس نیز در شرق بیروت و خلیج عکا در شمال قرار دارد.[۸]
آب و هوای معتدل و وفور آب و خاک مرغوب، سبب شده است تا لبنان، از پوشش گیاهی و جنگل های متنوع برخوردار باشد. مهمترین گیاهان لبنان عبارتند از: کاج، سرو، صنوبر، توت و زیتون. درختان مرکبات به ویژه پرتقال و لیموترش و انواع میوه همچون موز، سیب، انجیر، زردآلو، انار و انگور نیز در این سرزمین به وفور وجود دارد.[۹]
نیز نگاه کنید به
- ↑ الحموی، ياقوت. (1988). معجم البلدان. ج۵. بیروت: دار بيروت للطباعة والنشر، ص 11.
- ↑ مقدسی، ابو عبدالله محمد بن احمد. (1361). احسن التقاسيم في معرفة الاقاليم. ترجمه علینقی منزوی. تهران: شرکت تعاونی مولفان و مترجمان ایران، ص 225.
- ↑ ابن خرداذبه. (1371). مسالك و ممالك. ترجمة سعيد خاكرند. تهران: ميراث ملل، ص 101.
- ↑ برگرفته از https://www.ministryinfo.gov.lb.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ قرم، جورج. (2004). لبنان المعاصر: تاریخ و مجتمع. نقله الى العربية بواسطة الدكتور حسان قبيسي. الطبعة الأولى. بيروت: المكتبة الشرقية، ص 11.
- ↑ البستاني، الدكتور فؤاد افرام. (1969). لبنان، مباحث علمية واجتماعية. (الجزء الأول). بیروت: منشورات الجامعة اللبنانية، ص ۶.
- ↑ البستاني، الدكتور فؤاد افرام. (1969). لبنان، مباحث علمية واجتماعية. (الجزء الأول). بیروت: منشورات الجامعة اللبنانية، ص ۲۱.
- ↑ البستاني، الدكتور فؤاد افرام. (1969). لبنان، مباحث علمية واجتماعية. (الجزء الأول). بیروت: منشورات الجامعة اللبنانية، ص ۱۸.
- ↑ صدر هاشمی، سید محمد (1392). جامعه و فرهنگ لبنان. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، ص 23-25.