دریاچه بالخاش

دریاچه بالخاش، بزرگترین دریاچه آسیای مرکزی پس از آرال، به وسعت ۴۳۲ ، ۱۸ کیلومترمربع ، واقع در بخش شرقی جمهوری قزاقستان , رود ایلی و چندین رود کوچکتربه این دریاچه می‌ریزند. رود ایلی از سمت مغرب وارد دریاچه می‌شود و ۷۵ تا ۸۰ درصد آب آن را تأمین می کند و رودهای کوچکتر از سمت مشرق به آن می‌ریزند. این وضع جریان دایمی آب را از مغرب به مشرق سبب شده است این دریاچه برای جغرافی دانان مسلمان در قرون پیشین ناشناخته بود. مؤلف گمنام حدود العالم می نویسد که «ایلا (ایلی ) به دریای ایسی گول افتد» (ص ۴۰). تا آنجا که اطلاع داریم ، از جمله نویسندگان مسلمان ، محمد حیدر (ص ۳۶۶) تنها کسی است که در اواسط قرن دهم (ص ۳۶۶) به وصف این دریاچه پرداخته است: این نویسنده دریاچه بالخاش را، که در آن زمان مرز میان سرزمین ازبک ها (ازبکستان ) و مغول ها (مغولستان ) بود، دریاچة آبی رنگ (کوکچه تنییز -تنکیز) نامیده و آن را دریاچه ای با آب شیرین وصف کرده است اما دربارة طول و عرض آن به مبالغه گرویده و رود ولگا (اتل ) را منشعب از آن دانسته است . نوشتة او دربارة مزة آب این دریاچه اهمیت دارد، زیرا همة جغرافی دانان عصر جدید بالخاش را دریاچه آب شور معرفی کرده اند. در ۱۹۰۳، بخش ترکستان انجمن سلطنتی جغرافیایی روسیه تحقیقاتی را در این زمینه آغاز کرد: بر اثر این تحقیقات ، که از طریق مطالعات مؤسسة دولتی آب شناسی در ۱۹۳۱ و بررسی های مؤسسة علوم زمین شناسی فرهنگستان علوم اتحاد جماهیر شوروی در ۱۹۴۱ تکمیل شد، به تأیید رسید که بخش غربی آب دریاچه شیرین و برای آشامیدن و مصارف صنعتی مناسب است.