فرهنگ عمومی گرجستان

آثار فرهنگ مادی گواه بر سطح بالایی از هنر معماری و ساختمان سازی، زرگری، نقاشی و شیش هگری است. پیشرفت های فرهنگی و قدرت اقتصادی در حفار ی متسختا آرمازی، اوپلیس تسیخه، وانی، تسیخه گوجی، مورد تائید قرار می گیرد. فرهنگ مادی دوره ای كه در ناحیه شكل گرفته است، آثار معماری آن توسط عظمت و لطافت

شكل آنها، متمایز می شود. قابل ملاحظه است كه در متسختا اداره ای برای معماران و هنرمندان برجسته وجود داشت. از آثار ارزنده آرماز  تسیخه (ارگ)  شاه نشین است، كه باید مستثن ی شود. از این نوع، قلعه بزرگ دیگری در روستاهای تسیستاموری در ناحیه متسختا است كه به نام زدان تسیخه شناخته می شود و مؤلفان خارجی آن را

سئوسامورا نام برده اند. گورستان (بقعه) اعضای خانواده سلطنتی و اشراف كه در متسختا یافت شده اند، نمونه كاملی از آثار معمار یاند. زیورآلات طلایی كه سنگ های قیمتی در آ ن كار گذاشته شده، یعنی انگشتر، گوشواره، دستبند، آویزها، منجقها، الماس ها، و غیره در اینجا یافت شده اند كه كارهای اصلی هنر جواهر كاری است. به موازات هنر زرگری، حرفه های دیگری توسعه پیدا كرد: توسعه آجر، ظروف شیشه ای، سلاح های فلزی و غیره... دولت و قدرت فرهنگی كارتلی در دور ه كلاسیك یكی از عوامل اصلی در فرایند شك لگیری مردم گرجی بود. در آ ن زمان بود كه بطور مساعدی ثبات ملیت گرجی شرقی (كارت ) شكل گرف ت، كه متعاقباً نقش یك وسیله پیوند در آفرینش گرجی را بازی كرد. این فرایند كمی بعد تكمیل شد  در زمان گسترش نفوذ كلیسا ی مسیحی در سراسر گرجستا ن و ظهور یك دولت فئودالی واحد گرجی.

در سا لهای 330، مسیحی ت به عنوان دین رسمی و دولتی گرجستان اعلام شد، این دوره بر آغاز توسعه زیاد هنر و ادبیا ت دلالت دارد. اعضای انجمن های عالی رتبه كارتلی و اگریسی، با ادبیات و فلسفه شرق و غرب به خوبی آشنایی داشتند. در میان آنها دانشمندان و فیلسوفان والامقامی چون : پطر ایبریایی و ایوانی لازی (قرن پنجم ) وجود داشتند. مراكز فرهنگی و هدایت افكار نیز در گرجستان به وجود آمده بود كه بعضی از آنها اهمیت بین المللی داشتند. در قرن چهارم مكتب علم معانی بیان و فلسفه در نزدیكی فازیس (پوتی امروزی ) شكل گرفت. در كنار نخبگان محلی، دانشجویانی از خارج نیز برای آموختن به این مدرسه می آمدند. این مدرسه همچنین محل تحصیل فیلسوف و ناطق مشهور یونانی تمیستیوس بود كه می گوید پدرش اوگئیوس، دانش را در همین مدرسه بدست آورد.

مسیحیت ادبیات كهن گرجی را نابود كرد و شرو ع به ایجاد ادبیات مربوط به خود كرد كه اغلب شامل آثار ترجمه شده بود. قدیمی ترین كتاب ها و سپس انجیل ها و "وصیت نامه قدیمی" از منشاء یونانی و سریانی ترجمه شدند. بزودی كارهای اصلی، اغلب تاریخ انبیاء و قدیسین ظاهر شدند. "شهادت شوشانیك " گرجی قدیمی، در قرن پنجم نوشته شده بود. چنین كار دیگری از نویسنده ای گمنام، تحت عنوان در "شهادت آستاته متسختی" از قرن ششم رسیده است.

آثار معمار ی كلیسایی و نیز تعداد ساختمان غیر مذهبی (برای مثال قلعه اوجارما) تا امروز پابرجا مانده اند. كلیساهایی كه با سبك بازیلیك در بولنیسی و اوربنیسی وجود دارند، به قرن پنجم تعلق دارند و گنبد چلیپایی كلیسای جواری پایان قرن ششم و اوایل قرن هفتم در نزدیكی متسختا، در محل تلاقی رودها ی آزاگوی، و متكواری (كورا) ساخته شده اند كه از آثار ارزشمند معماری هستند. در تاریخ این آثار به قرن پنجم و ششم میلادی برمی گردد كه گواه سطح بالای هنر معماری در گرجستان است.

قرن های 11 و 12 میلادی شاهد سط ح بالایی از توسعه فرهنگ گرجستان فئودالی از جمله فلسفه، تاریخ، ادبیا ت، معماری، نقاش ی مینیاتور، فلزكار ی و سفالگری بود. منظومه عظیم حماسی شوتاروستاولی به نام "پلنگینه پوش" در پایان قرن 12 و آغاز قرن 13 سروده شده است. كارهای ادیبانه و عالمان های در مراكز فرهنگی گرجستان در داخل و خارج كشور به نمایش در می آمد. فرهنگ بسیار توسعه یافته قرن 12 گرجستان در دوره پیش تدارك دیده شده بود. صومعه ایویرون، در كوه آتن، صومعه گرجی در كوه سیاه، صومعه صلیب مقدس در فلسطی ن صومعه "پتریتسونی " در بلغارستان، مراكز گرجی بودند كه در آنها كارهای علمی و فرهنگی عمیقی انجام می شد.

فرهنگ كشور با توسعه تعلیم و تربیت كه به ترقی قابل ملاحظه ای در دوره مورد بررسی نایل شده بود، دست یافته بود. مدارس عموماً وابسته به كلیساها و صومعه ها بودند. نظام تعلیم و تربیت گرجستان در حقیقت كاملاً تابع ایدئولوژی مسیحیت بود. این نظر با این موضوع كه مدارس ابتدایی در بسیار ی از شهرها، در كنار مدارس روحانی فعالیت داشتند، به اثبات می رسد. مدارس، تحت سرپرستی كلیساها و صومعه ها، رسمی بودند، موضوعات ی كه در آنها تدریس می شد عبارت بودند از: الهیات، سرودهای مذهبی و استنساخ تألیفات گرجی. در عین حال، فرزندان اعضای خاندان سلطنتی و فئودال ها توسط معلمان خصوصی آموزش می دیدند. بزرگترین كلیساها نه تنها برای فعالیت های آیین دینی، بلكه به عنوان مراكز و مدارس تعلیم و تربیت در خدمت بودند.

آشنایی نزدیك با سیستم آموزش بیزانس، نقش مهمی را در توسعه مدارس آموزشی در قرن 11 و 12 دارا بوده است. بسیاری از گرجی ها در بیزانس آموزش دیده بودند، در نتیجه تعدادی از آنان ادیبان برجسته ای بودند. شاه داویدبانی، توجه خاصی به آموزش مردم خود داشت. این حقیقت توسط وقایع نویس ارمنی واردان باردزمرتس Vardan Bardzmerts از نظر دور نمانده است "داوید به آموزش مردم ایبری دقت زیادی كرده و او به دنبال دانش است. شاه چهل كودك را برگزید كه آنها را به یونان فرستادند آنها زبان بیاموزند و ترجمه هایی را كه توسط آنان در آنجا انجام شده، به كشور بیاورند". سه نفر از آنها از دانشمندان برجسته شدند. در زمان داوید بانی، مدرسه و فرهنگستان متعددی در گرجستان وجود داشت كه از میا ن آنها"گلاتی" (گرجستان غربی ) جای ویژه ای داشت مورخ دربار شاه داوید درباره فرهنگستان گلاتی گفته است كه : "این فرهنگستان در نوع خود "اورشلیم دوم " در شرق برای یادگیری و آموزش ارزشمند دانش است. آتن دوم و اولی ن مركز فوق العاده گسترده قوانین الهی و هم ه شكوه و جلال كلیسایی است ". فرهنگستان گلاتی جزو نخستین ها بود كه در دوره توسعه فئودالیسم تأسیس شده بود. این فرهنگستان نیازهای علمی روز را پاسخ می داد و حركات ایدئولوژیكی را كه راه رنسانس گرجستان را پیش بینی می كرد، هموار كرده بود. در كنار گلاتی، مراكز فرهنگی روشنگری و علمی دیگری نیز در گرجستان آن زمان وجود داشت. در ایقالتو  (گرجستان شرقی ) نیز مدرسه عالی وجود داشت. مؤسس و اولین رئیس فرهنگستان آرسن ایقالتویی بود كه در سالهای 1120 از گلاتی به ایقالتو آمده بود. از دیگر مراكز آموزش عالی می توان از ساخت یك فرهنگستان در گرمی (گرجستان شرقی ) نام برد. كارهای ادبی عمیق، فلسفی و ترجمه در مراكز فرهنگی و آموزشی در خار ج از گرجستان انجام می شد. در این دوره تعدادی كارهای اساسی نوشته شدند و آثار مهم فرهنگ جهان به زبان گرجی ترجمه شد كه پیشرفت دانش و ادبیات ملی را تسهیل كردند. از دانشمندان گرجی كه در خار ج از گرجستا ن دارای فعالیت چشمگیری بودند، "گیورگی متاتس میندلی"، "اپرم متسیره" و "گیورگی خوتس مونازونی" مشهورترند.