مجموعه کاخ های بودایی پوتالا

مجموعه کاخ­‌‌های بودایی پوتالا(Historic Ensemble of the Potala Palace, Lehasa, Tibet)، در بالای کوه«خونگ(Hung)» در شهر لهاسا مرکز منطقه‌­ی خود مختار تبت چین قرار دارد. تمامی بنا‌های این مجموعه در دامنه­‌ی کوه ساخته شده و معماری آن باشکوه و مجلل و«مروارید بام جهان» نامیده شده و نمادی برجسته از هنر معماری تبت و یکی از معماری­‌های مشهور باستانی چین است. این مجموعه محل اقامت و فعالیت­‌‌های سیاسی و مذهبی لاما‌های(وحانیون و مانک ‌های پر قدرت مذهبی فرقه ی بودایی تبتی که به بودایی لامایی مشهور هستند. رهبر کنونی این فرقه دالای لاما است که اینک به خاطر فعالیت ‌های سیاسی و حمایت از تجزیه طلبان تبتی در حال تبعید در خارج از کشور چین به سر می برد.) سلسله­‌های منطقه­‌ی تبت و بزرگترین معماری بلند باستانی موجود در تبت است. براساس یادداشت­‌های تاریخی موجود، این مجموعه کاخ­‌ها در قرن هفتم میلادی و در دوران حاکمیت سلسله‌­ی«سونگ زِن­گامپو(Songzen Gampo)» ساخته شده و کاخ خونگ­شان نامیده می­ شد. این مجموعه ساختمان عظیم که با سه ردیف دیوار محصور شده، دارای یک هزار قصر و اتاق کوچک و بزرگ است که مرکز سیاسی سلسله­‌های حاکم منطقه نیز بوده است. این مجموعه در قرن نهم میلادی در اثر درگیری و جنگ­‌‌های و فروپاشی نظام حاکم سیاسی منطقه به تدریج منهدم و بار دیگر در سال1645میلادی، توسط دالایی پنجم تعمیر و بازسازی شد که این پروژ‌ه­‌ی مرمت50 سال به طول انجامید. ساخت این مجموعه­ کاخ­‌ها و معابد بودایی و تلفیق آن­ها با یکدیگر تا یافتن شکل کنونی، بیش از 300 سال ادامه داشت.

نمای بیرونی این مجموعه­ دارای13 طبقه با ارتفاع110 متر ساخته شده و ساختار اصلی آن ترکیب از سنگ و چوب است و دیوار‌ه­‌ی کاخ از سنگ خارا ساخته شده و ضخیم ­ترین قسمت آن به پنج متر می ­رسد و بام آن طلاست. جسد دالایی پنجم در برج ارواح نگهداری می ­شود که برای روکش طلایی آن از 3724 کیلو طلا، 15 هزار سنگ گران­بها از جمله الماس، یشم سرخ و سبز، مروارید خات م­کاری شده استفاده شده است.

در بازسازی­ ‌های این مجموعه که پس از قرن17میلادی صورت گرفته، هزاران هزار نقاشی دیواری از شخصیت­ ها و داستان ­ها و بنا‌های تاریخی بودایی و آداب و رسوم و سرگرمی‌ها و زندگی مردم به آن افزوده شده است.

افزون بر­این، در این کاخ ­ها نقاشی‌ها، حکاکی‌ها، و پیکره­‌های سنگی و چوبی، مجسمه­‌های سفالی، اشیای گران­بهای تاریخی، و فرش­‌های نفیس تبتی، و ظروف سفالین یشمی فراوانی نگهداری می ­شود که همگی بر نفاست و اهمیت تاریخی، فرهنگی و هنری این مجموعه افزوده است.

این مجموعه­‌ی فرهنگی-مذهبی، در سال1994میلادی، در فهرست میراث فرهنگی جهان به ثبت رسید.