آموزش عالی بنگلادش

10. 2. 4. نظام آموزش عالی

دانشگاه داکا از قدیمی‌ترین دانشگاه های بنگلادش می‌باشد. فعالیت این دانشگاه که موسسه ای آموزشی است، در سال 1921 آغاز شد. این دانشگاه پس از سال 1946، دانشکده‌ها و کالج‌هایی را تأسیس کرد و زیر پوشش قرار داد. دانشگاه داکا یکی از بزرگ ترین موسسات آموزشی دولتی بنگلادش می‌باشد که در سطح جهانی مطرح و شناخته شده است. این دانشگاه در سیاست کلی کشور نیز تأثیرگذار است به گونه ای که درجریانات سیاسی، دانشجویان این دانشگاه نقش مؤثری دارند.

تشکلات و مدیریت دانشگاه داکا

1- سنا؛

2- سندیکا؛

3- هیئت علمی؛

4- دانشکده‌ها؛

5- کمیته‌های درسی عالی؛

6- کمیته بودجه عمران وبرنامه‌ریزی؛

7- هیئت برنامه‌ریزی مطالعات عالی.

سنا عالی ترین هیئت تعیین کننده سیاست کلی ودارای بیشترین قدرت است. همه مؤسسات و هیئت های دانشگاه در برابر سنا جوابگو هستند. البته این مسئولیت و نظارت سنا بر دستگاه های دانشگاه غیر مستقیم و کاملاً اداری است.

سنای دانشگاه داکا متشکل ازاعضای زیر می‌باشد:

1- رئیس دانشگاه؛

2-  نایب رئیس دانشگاه؛

3-  مسئول مالی؛

4- تعداد 5 نفر کارمند دولتی که از طرف دولت منصوب شده باشند. ؛

5-  تعداد 5 نفر عضو پارلمان که از طرف رئیس مجلس منصوب شده باشند؛

6-   تعداد 5 نفر از شخصیت های علمی که از طرف شیخ الرئیس (رئیس جمهور) منصوب شوند؛

7-  5 نفر از نمایندگان هیئت های پژوهشی که از طرف سندیکا انتخاب شده‌اند؛

8-  5 نفر از رؤسای دانشکده‌های آزاد که توسط این دانشگاه به رسمیت شناخته شده است. این پنج نفر باید توسط هیئت علمی معرفی و تأئید شده باشد.

جلسه سالیانه سنا با درخواست رئیس دانشگاه در روز معین برگزار می‌شود. البته در صورت اضطراری با حداقل 30 امضاء می‌توانند جلسه سنا را تشکیل دهند.

فعالیت های سنا:

1-  تصویب پیشنهادات سنا در صورتی که با مصوبه سال 1973م مطابقت داشته باشد؛

2- بررسی و تصویب پیشنهادات مربوط به امور مالی و گزارش سالیانه که از طرف سندیکا مطرح شود؛

3- انجام وظایف دیگر، طبق مصوبات دانشگاهی در جلسه سالیانه سنا خزانه‌دار دانشگاه بودجه سال آتی را مطرح می‌کند؛

4- سنا در صورت لزوم و در مورد مقتضی در سندیکا، کمیته ‌ها و ستادها نماینده خود را معرفی می‌کند؛

5- سنا در جلسه‌ای که تحت ریاست نایب رئیس دانشگاه و یا رئیس سنا برگزار می‌شود، سه نفر را برای ریاست دانشگاه معرفی می‌کند. رئیس جمهوری کشور از این سه نفر، یک نفر را برای رئیس دانشگاه منصوب می‌کند. هر یک از اعضای سنا در این رأی‌گیری برای پیشنهاد رئیس دانشگاه حق رأی دارند.

سندیکا

سندیکا عالیترین دستگاه اجرائی دانشگاه داکا می‌باشد. سندیکا مشتمل بر افراد ذیل می‌باشد.

1- رئیس دانشگاه؛

2- نایب رئیس دانشگاه؛

3- دو تن از رؤسای دانشکده‌ها که توسط هیئت علمی معرفی شده باشد؛

4- شش تن ازاساتید دانشگاه که توسط اساتید دانشگاه انتخاب شده باشند؛

5- دو تن ازنمایندگان سنا؛

6- سه نفر از طرف شیخ الرئیس (رئیس جمهوری کشور) ؛

7- یک نفر ازمقامات دولتی که مقام پایین‌تر از معاون وزیر نباشد.

8- یکی از شهروندان که عضو سنا نیست ولی از طرف سنا برای عضویت سندیکا معرفی شده باشد.

اعضای سندیکا که از میان اساتید دانشگاه منتخب شوند، باید دارای مشخصات زیر باشند:

1- از میان رؤسای دانشکده‌ها یک نفر؛

2- از میان رؤسای خوابگاه های دانشگاه یک نفر؛

3- از میان استادان یک نفر؛

4- از میان استادیاران یک نفر؛

5- از میان استادان معاون یک نفر؛

6- از میان معلمان یک نفر.

  دوران فعالیت اعضای سندیکا دو سال است. البته تا زمانی که جانشینان بعدی معرفی نشوند، آن ها انجام وظیفه خواهند کرد. مدت زمان فعالیت آن ها از اولین جلسه سندیکا محسوب خواهد شد.

وظایف و اختیارات سندیکا:

مدیریت، کنترل و محافظت دارائی‌ها و امور مالی دانشگاه؛

پذیرفتن پیشنهادات کمیته مالی؛

تقدیم گزارشات سالیان پیش هیئت مدیره دانشگاه‌های کشور و مطرح کردن گزارشات در مورد نیازهای مالی؛

تصویب اصول وسیاست های انتصاب استاد یااستادیار و یا کارمندان دانشگاه؛

تأئید و صدور مجوز برای دانشکده‌ها و یا مؤسسات آموزشی خارج از دانشگاه و یا لغو مجوزهای قبلی،؛ پذیرفتن همه نوع عطایای مالی از طرف دانشگاه و مسئولیت انتقال دارائی‌ها؛

برگزاری امتحانات دانشگاهی تشخیص علمی دپارتمان ها؛

امضای همه نوع قرارداد از طرف دانشگاه؛

تدوین سیاست های جزئی طبق دستورالعمل های کلی دانشگاه.

هیئت علمی دانشگاه

هیئت علمی بالاترین تصمیم گیرنده پیرامون فعالیت های آموزشی دانشگاه می‌باشد. این ارگان در داخل دانشگاه براساس قوانین، دستورات و اصول کلی دانشگاه برنامه‌های درسی، حفظ استانداردهای علمی و امتحانات و نظارت کلی آموزشی را بر عهده دارد. هیئت علمی در کار آموزش نقش مشاور سندیکا را ایفا می‌کند. سیاستگذاری در مورد بورسیه‌ها، جوایز و مدال ها، نمایشگاه علمی، انتصاب ممتحن طبق گزارشات دانشکده‌ها، مدیریت کتابخانه‌های دانشگاه، تشکیل دانشکده‌ها، تعیین وظایف آن دانشکده‌ها، تدارک برنامه‌های پژوهشی دانشگاه، تهیه گزارش به منظور پژوهش های مربوط به استخدام نیرو، و...بر عهده این هیئت است.

اعضای هیئت علمی

1- رئیس دانشگاه؛

2- نایب رئیس دانشگاه؛

3- رؤسای دانشکده‌ها؛

4- رؤسا و استادان دپارتمان ها؛

5- مدیران انستیتوهای دانشگاه وکتابدار دانشگاه؛

10 تن از رؤسای دانشکده‌های خارج از دانشگاه که از طرف رئیس جمهوری معرفی شده باشد و10 تن دیگر از قشرهای مختلف جامعه، تا اینکه هیئت علمی از نمایندگی قشرهای علمی و آموزشی گوناگون برخوردار باشد.

علاوه بر اعضای فوق‌الذکر عده‌ای به صورت انتخابی و یا به صورت انتصابی عضویت دارند که در ادامه بیان می کنیم:

سه نفر استاد و یا استادیار؛

سه تن از معلمین که در سطح استاد و یا استادیار باشند.

استادان و معلمان با رأی خود اعضای فوق را انتخاب می‌کنند.

اعضای هیئت علمی که با سمت خاصی عضویت دارند، تا دو سال عضویت آنان محفوظ خواهد بود. البته تا وقتی که جانشین آنان انتخاب نشود عضویت آن ها ادامه خواهد داشت. اعضائی که به عنوان استاد، استادیار، رئیس دپارتمان و ... عضویت دارند، تا زمانی که در جایگاه خود باقی هستند، عضویت آن ها در هیئت علمی محفوظ خواهد بود.

رئیس دانشگاه در صورت لزوم و یا طبق درخواست بیست نفر از اعضای هیئت علمی جلسه هیئت علمی را تشکیل می‌دهد.

در صورتی که 50 نفر درجلسه حضور پیدا کنند، جلسه رسمیت خواهدیافت. در غیاب رئیس دانشگاه، یک نفر از رؤسای دانشکده‌ها و یا خوابگاه ها ریاست جلسه را بر عهده خواهد داشت.

از میان سه ارگان مهم دانشگاه داکا شامل سنا، سندیکا و هیئت علمی، سنا بالاترین ارگان حراست از اصول و قوانین است وکلیه ارگان ها ومؤسسات دانشگاه درمورد فعالیت خود نزد سنا مسئول هستند.

سندیکا بالاترین ارگان اجرائی و مدیریتی دانشگاه می‌باشد. مسئولیت اجرای اصول و مصوبات دانشگاه نیز، بر عهده سندیکا می‌باشد.

هیئت علمی در واقع وظایف تخصصی را بر عهده دارد، لذا وظیفه تدوین و اجرای کلیه اصول و قوانین مربوط به آموزش و تعلیم بر عهده هیئت علمی است.

دانشگاه داکا در حال حاضر جمعاً دارای 9 دانشکده با مجموع 40 بخش (دپارتمان) است که عبارت اند از:

دانشکده علوم انسانی

1. بخش بنگالی؛

2. بخش زبان شناسی؛

3. بخش سرود، هنر و تأتر؛

4. بخش انگلیسی؛

5. بخش عربی؛

6. بخش معارف اسلامی؛

7. بخش فارسی؛    

8. بخش تاریخ؛

9. بخش فرهنگ وتاریخ اسلام؛

10. بخش فلسفه؛

11. بخش خبرنگاری و روابط عمومی؛

12. بخش علوم کتابخانه و آمار؛

13. بخش زبانهای سنسکریت و پالی؛

14. بخش اردو.

دانشکده علوم

15. بخش علوم فیزیک؛

16. بخش علوم کامپیوتری؛

17. بخش الکترونیکی و فیزیکی (کاربردی) عملی؛

18. بخش آمار؛

19. بخش شیمی؛

20. بخش مهندسی شیمیائی و شیمیائی کاربردی؛

21. بخش جغرافیا و محیط زیست؛

22. بخش زمین شناسی؛

23. بخش هندسه؛

دانشکده حقوق

24. بخش حقوق؛

دانشکده علوم اجتماعی

25. بخش اقتصاد؛

26. بخش علوم سیاسی؛

27. بخش علوم اجتماعی؛

28. بخش باستان شناسی؛

29. بخش روابط بین‌الملل؛

30. بخش مدیریت؛

دانشکده علم الحیات

31. بخش گیاه شناسی؛

32. بخش زیست شناسی؛

33. بخش بیو شیمیایی؛

34. بخش علوم هسته‌ای؛

35. بخش روان شناسی؛

دانشکده آموزش های تجارتی

36. بخش مدیریت؛

37. بخش علوم حسابرسی؛

38. بخش بازاریابی؛

39. بخش بانک وامور مالی؛

بخش داروئی

40. بخش داروئی.