ابو محمد عبدالقادر گیلانی

از ایرانیانی که اولاد و احفاد او در پاکستان از خانواده ­های بزرگ و مشهور هستند، ابو محمد عبدالقادر گیلانی یا جیلانی است. ابومحمد، در یکم رمضان 471ق/ 22 اسفند 457 ش/ مارس 1078م، در روستای پشتیر یا به قولی نیف، یا نایف، در حوالی صومعه ­سرا، از توابع استان گیلان، در زمان سلجوقیان ( 1037- 1157 م/ سده پنجم تا ششم هجری قمری ) در خانواده ­ای مسلمان و متدین زاده شد. پدرش موسی جنگی دوست فرزند عبدالله گیلانی و مادرش فاطمه ام ­الخیر دختر عارف مشهور سید عبدالله صومعه ­ای از مشایخ بزرگ گیلان بود. نسب عبدالقادر را از طرف پدری به سادات نسل "حسن بن مثنی" و از جانب مادر به امام جعفر صادق علیه السلام می ­رسانند.

عبدالقادر در سن 19 سالگی از گیلان به بغداد رفت و علوم ادبی و حدیث و فقه چهار فرق اهل سنت را نزد استادان آنجا آموخت و در مجموع از دورس 16 ایستاد حدیث و 5 استاد علم فقه آموخت. وی دو استاد در طریقت داشت و خرقه از دست آنها گرفت و سلسله تصوف قادریه را بنیان نهاد و رهبر "طریقت قادریه" شد. وی مذهب حنبلی داشت و به موضع­ گیری­های انتقادی علیه تشییع و شیعیان امامیه شهره داشت. از آثار اوست:

• بشائرالخیرات؛
• تفسیر الجیلانی؛
• آداب السلوک؛
• التوصل الی منازل الملوک.

دیوان اشعاری به زبان فارسی نیز به وی منسوب است. وی در 561ق/ 1166م دار فانی را وداع گفت. وی در بغداد درگذشت و آرامگاهی در محله باب الشیخ مدفون شد. بقعه مادر ایشان در صومعه سرا به نام "بقعه سیده نساء" مورد احترام مردم است. از اولاد و احفاد او در پاکستان، خاندان بزرگ و مشهور گیلانی است و "سید یوسف رضا گیلانی"، نخست وزیر پیشین و رئیس حزب مردم پاکستان و رئیس جدید مجلس سنای پاکستان از خاندان اوست.

نیز نگاه کنید به

ایرانیان و ایرانی تباران در پاکستان

کتابشناسی

محمد مهدی توسلی