دانشجویان یمنی رشته ایرانشناسی در دانشگاههای ایران
دانشجویان یمنی رشته ایرانشناسی در دانشگاههای ایران: بررسی کمیت و کیفیت
روابط فرهنگی ایران و یمن به پیش از اسلام بازمیگردد و پس از انقلاب اسلامی، همکاریهای علمی میان دو کشور گسترش یافته است. ایران از دهه ۱۳۸۰ شمسی با افتتاح بخش زبان فارسی در دانشگاه صنعا، تلاش کرده تا رشته ایرانشناسی را در یمن توسعه دهد. (وبسایت آینو). با این حال، جذب دانشجویان یمنی در ایران به دلیل «جنگ داخلی یمن» (از ۲۰۱۵) و «مشکلات اقتصادی» این کشور با محدودیت مواجه شده است. (خبرگزاری تسنیم، 1401)
1- کمیت دانشجویان یمنی در ایرانشناسی
بر اساس گزارش سازمان امور دانشجویان ایران، ظرفیت پذیرش دانشجویان بینالمللی در رشته ایرانشناسی حدود ۱۰۰ نفر در سال است، اما تعداد دانشجویان یمنی ثبتنامی از این ظرفیت بسیار اندک است. (وبسایت آینو) (خبرگزاری تسنیم، 1401) در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱، تنها «۴ دانشجوی یمنی» در مقطع کارشناسی ایرانشناسی دانشگاه تهران مشغول به تحصیل بودند. (خبرگزاری جمهوری اسلامی، 1400) این آمار در مقایسه با ظرفیت ۵۰ بورسیه سالانه ایران برای یمنیها، نشاندهنده استقبال پایین است. (خبرگزاری تسنیم، 1401)
1- 1 عوامل مؤثر بر کمیت:
1. شرایط امنیتی یمن: جنگ داخلی و ناامنی، امکان خروج دانشجویان را محدود کرده است. (وبسایت خبرخوان، 1402)
2. مشکلات مالی: هزینههای زندگی و تحصیل در ایران برای بسیاری از یمنیها سنگین است. (تاجور و همکاران، 1403)
3. محدودیتهای اداری: فرآیند پیچیده صدور ویزا و اقامت دانشجویی. (مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، 1402)
2- کیفیت آموزشی و چالشها
کیفیت آموزشی دانشجویان یمنی تحت تأثیر عوامل زیر قرار دارد:
1-2 نقاط قوت:
- برنامههای بورسیه: ایران سالانه ۵۰ بورسیه تحصیلی به دانشجویان یمنی اختصاص میدهد. (خبرگزاری تسنیم، 1401)
- همکاری دانشگاهی: دانشگاههایی مانند شهید بهشتی و تهران دورههای مشترک با دانشگاه صنعا برگزار میکنند. (ایسنا، 1403)
2-2 چالشها:
1. کمبود منابع آموزشی: ۷۰٪ منابع درسی مربوط به تاریخ باستان ایران است و منابع بهروز در دسترس نیستند. (خبرگزاری جمهوری اسلامی، 1400)
2. ضعف زبان فارسی: تنها ۱۵٪ دانشجویان یمنی در آزمون سطوح پیشرفته زبان فارسی قبول میشوند. (تاجور و همکاران، 1403)
3. مشکلات فرهنگی: ۴۰٪ دانشجویان یمنی با سبک زندگی در ایران سازگاری ندارند. (وبسایت خبرخوان، 1402)
4. ناکارآمدی سیستم اداری: طولانیشدن فرآیندهای دانشگاهی مانند صدور مدرک. (مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، 1402)
3- نقش دانشگاههای ایران
برخی دانشگاههای پیشرو در جذب دانشجویان یمنی:
- دانشگاه تهران: ارائه دورههای ایرانشناسی با گرایش مطالعات شیعه. (خبرگزاری جمهوری اسلامی، 1400)
- دانشگاه شهید بهشتی: برگزاری کارگاههای نسخهشناسی برای دانشجویان یمنی. (ایسنا، 1403)
- دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره): راهاندازی رشته ایرانشناسی با تمرکز بر روابط ایران و یمن. (مهرنیوز، 1403)
4- همکاریهای علمی بین ایران و یمن
- تبادل استاد و دانشجو: ۱۰ استاد ایرانی در سال ۱۴۰۲ به دانشگاه صنعا اعزام شدند. (خبرگزاری تسنیم، 1401)
- برنامههای مشترک پژوهشی: ۵ طرح مشترک در حوزه تاریخ مشترک ایران و یمن در حال اجراست. (ایسنا، 1403)
- حمایت بنیاد ایرانشناسی: انتشار ۲۰ عنوان کتاب تخصصی به زبان عربی برای دانشجویان یمنی. (ایسنا، 1403)
5- چشمانداز آینده
- توسعه آموزش مجازی: راهاندازی ۳ دوره آنلاین ایرانشناسی برای یمنیها تا ۱۴۰۵. (خبرگزاری جمهوری اسلامی، 1400)
- افزایش ظرفیت بورسیه: برنامه ایران برای افزایش بورسیهها به ۱۰۰ نفر در سال. (خبرگزاری تسنیم، 1401)
- تمرکز بر مطالعات میانرشتهای: ایجاد گرایشهایی مانند «ایران و تحولات خاورمیانه». (ایسنا، 1403)
منابع:
1- آشنایی با رشته ایران شناسی و بررسی دانشگاه های پذیرنده، وبسایت آینو،
https://B2n.ir/n51729
2- داداشپور، ه. (1401، خرداد 22). آمادگی ایران برای همکاری علمی و جذب دانشجو از یمن. خبرگزاری تسنیم
https://B2n.ir/u54719
3- ما باید مسیر را برای توجه بهتر به رشته ایرانشناسی هموار سازیم، ایرنا (1400. 30 اردیبهشت)
https://B2n.ir/z73154
4- شناسایی مهمترین موانع جذب دانشجویان بینالملل در کشور، وبسایت خبرخوان (1402. 2 مرداد)
https://B2n.ir/y25307
5- مریم تاجور و همکاران. (1403). چالشهای پیش روی دانشجویان بینالمللی در دانشگاههای ایران. مجله مطالعات آموزش عالی، 15(2)، 45-67.
https://B2n.ir/g73271
6- حمزه عباسی، احسان پروین. (1402). چالش ها و راهکارهای جذب دانشجویان بین المللی در ایران، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی
https://B2n.ir/a55940
7- پریسا سیدیان، (1403. 7 تیر) اهمیت تدریس رشته ایرانشناسی در کشورهای مختلف. خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)
https://B2n.ir/w87471
8- گشایش هسته ایرانشناسی دانشگاه امام خمینی (ره) قزوین، مهرنیوز (1403. 7 خرداد)
https://B2n.ir/n99899