دانشجویان یمنی رشته ایرانشناسی در دانشگاههای ایران
روابط فرهنگی ایران و یمن به پیش از اسلام بازمیگردد و پس از انقلاب اسلامی، همکاریهای علمی میان دو کشور گسترش یافته است. ایران از دهه ۱۳۸۰ شمسی با افتتاح بخش زبان فارسی در دانشگاه صنعا، تلاش کرده تا رشته ایرانشناسی را در یمن توسعه دهد[۱]. با این حال، جذب دانشجویان یمنی در ایران به دلیل «جنگ داخلی یمن» (از ۲۰۱۵) و «مشکلات اقتصادی» این کشور با محدودیت مواجه شده است[۲].
کمیت دانشجویان یمنی در ایرانشناسی
بر اساس گزارش سازمان امور دانشجویان ایران، ظرفیت پذیرش دانشجویان بینالمللی در رشته ایرانشناسی حدود ۱۰۰ نفر در سال است، اما تعداد دانشجویان یمنی ثبتنامی از این ظرفیت بسیار اندک است[۱][۲]. در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱، تنها «۴ دانشجوی یمنی» در مقطع کارشناسی ایرانشناسی دانشگاه تهران مشغول به تحصیل بودند[۳]. این آمار در مقایسه با ظرفیت ۵۰ بورسیه سالانه ایران برای یمنیها، نشاندهنده استقبال پایین است[۲].
عوامل مؤثر بر کمیت
عوامل موثر بر کمیت دانشجویان یمنی در رشته ایرانشناسی در دانشگاه های ایران به شرح زیر است:
- شرایط امنیتی یمن: جنگ داخلی و ناامنی، امکان خروج دانشجویان را محدود کرده است[۴]؛
- مشکلات مالی: هزینههای زندگی و تحصیل در ایران برای بسیاری از یمنیها سنگین است[۵].
- محدودیتهای اداری: فرآیند پیچیده صدور ویزا و اقامت دانشجویی[۶].
کیفیت آموزشی و چالشها
کیفیت آموزشی دانشجویان یمنی تحت تأثیر عوامل زیر قرار دارد:
نقاط قوت
- برنامههای بورسیه: ایران سالانه ۵۰ بورسیه تحصیلی به دانشجویان یمنی اختصاص میدهد[۲]؛
- همکاری دانشگاهی: دانشگاههایی مانند شهید بهشتی و تهران دورههای مشترک با دانشگاه صنعا برگزار میکنند[۷].
چالشها
- کمبود منابع آموزشی: ۷۰٪ منابع درسی مربوط به تاریخ باستان ایران است و منابع بهروز در دسترس نیستند[۳]؛
- ضعف زبان فارسی: تنها ۱۵٪ دانشجویان یمنی در آزمون سطوح پیشرفته زبان فارسی قبول میشوند[۵]؛
- مشکلات فرهنگی: ۴۰٪ دانشجویان یمنی با سبک زندگی در ایران سازگاری ندارند[۴]؛
- ناکارآمدی سیستم اداری: طولانیشدن فرآیندهای دانشگاهی مانند صدور مدرک[۶].
نقش دانشگاههای ایران
برخی دانشگاههای پیشرو در جذب دانشجویان یمنی، عبارتند از:
- دانشگاه تهران: ارائه دورههای ایرانشناسی با گرایش مطالعات شیعه[۳]؛
- دانشگاه شهید بهشتی: برگزاری کارگاههای نسخهشناسی برای دانشجویان یمنی[۷]؛
- دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره): راهاندازی رشته ایرانشناسی با تمرکز بر روابط ایران و یمن[۸].
همکاریهای علمی بین ایران و یمن
- تبادل استاد و دانشجو: ۱۰ استاد ایرانی در سال ۱۴۰۲ به دانشگاه صنعا اعزام شدند[۲]؛
- برنامههای مشترک پژوهشی: ۵ طرح مشترک در حوزه تاریخ مشترک ایران و یمن در حال اجراست[۷]؛
- حمایت بنیاد ایرانشناسی: انتشار ۲۰ عنوان کتاب تخصصی به زبان عربی برای دانشجویان یمنی[۷].
چشمانداز آینده
- توسعه آموزش مجازی: راهاندازی ۳ دوره آنلاین ایرانشناسی برای یمنیها تا ۱۴۰۵[۳]؛
- افزایش ظرفیت بورسیه: برنامه ایران برای افزایش بورسیهها به ۱۰۰ نفر در سال[۲]؛
- تمرکز بر مطالعات میانرشتهای: ایجاد گرایشهایی مانند «ایران و تحولات خاورمیانه»[۷].
نیز نگاه کنید به
کتابشناسی
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ آشنایی با رشته ایران شناسی و بررسی دانشگاه های پذیرنده، وبسایت آینو، قابل بازیابی از https://ino.school/blog/
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ ۲٫۵ داداشپور، ه. (1401، خرداد 22). آمادگی ایران برای همکاری علمی و جذب دانشجو از یمن. خبرگزاری تسنیم، قابل بازیابی از https://www.tasnimnews.com/fa/news/1401/03/22/2727219/
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ما باید مسیر را برای توجه بهتر به رشته ایرانشناسی هموار سازیم، ایرنا (1400. 30 اردیبهشت)، قابل بازیابی از https://www.irna.ir/news/84335643
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ شناسایی مهمترین موانع جذب دانشجویان بینالملل در کشور، وبسایت خبربان (1402. 2 مرداد)، قابل بازیابی از https://39665966.khabarban.com/
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ مریم تاجور و همکاران. (1403). چالشهای پیش روی دانشجویان بینالمللی در دانشگاههای ایران. مجله مطالعات آموزش عالی، 15(2)، 45-67.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ حمزه عباسی، احسان پروین. (1402). چالش ها و راهکارهای جذب دانشجویان بین المللی در ایران، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، قابل بازیابی از https://rc.majlis.ir/fa/report/show/1779223
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ ۷٫۴ پریسا سیدیان، (1403. 7 تیر) اهمیت تدریس رشته ایرانشناسی در کشورهای مختلف. خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، قابل بازیابی ازhttps://www.isna.ir/news/1403040704440/
- ↑ گشایش هسته ایرانشناسی دانشگاه امام خمینی (ره) قزوین، مهرنیوز (1403. 7 خرداد)، قابل بازیابی از https://www.mehrnews.com/news/6119951
نویسنده مقاله
غلامرضا لایقی
بازنویسی نرگس شکوری