نقش رسانه ها در برنامه های سیاسی و فرهنگی چین
نقش رسانهها در برنامههاي سیاسی و فرهنگي چین
در دوران حكومت كمونيستها و حاكميت اقتصاد متمركز، كليهي مطبوعات چين تحت نظارت مستقيم حزب و دولت قرار داشت و واقعيات اجتماعي، سياسي، و اقتصادي در آنها انعكاسي نداشت و آزادي ارايه نظر و عقيده محدود بود. با شروع سياست اصلاحات و گشودن دربها، وضعيت گذشته تا حد بسيار زيادي تغيير يافته و مطبوعات به سوي نظامي فعالتر و بازتر قدم برداشته اند. اصلاحات و رشد و توسعهی اقتصادي، حضور گستردهی سرمايه گذاران خارجي، توسعهی اجتماعي، بالا رفتن سطح دانش و آگاهي مردم، عضویت چین در سازمان تجارت جهاني، ورود گستردهی سرمایههای خارجي تحت عناوين مختلف به چين، تحصيل قشر عظيمي از دانشجويان و مسئولان كشوري در خارج ازچين، پيشرفت وتوسعهی فن آوري ارتباطات و اطلاع رساني، الحاق هنگكنگ و ماكائو به سرزمين مادري، ضرورت بازنگري در سياستهاي مديريتي كشور، تجديد ساختار حزبي و ورود نسل جديد به تشكيلات حزبي كه خود را خيلي مقيد به حركت در چارچوب خشك ایدئولوژی حزبي نمي دانستند ودر نهايت ضرورت گسترش روابط بين‌الملل چين وعلل و عوامل گوناگون ديگر، موجب گرديده كه فضای رسانههاي گروهي و مطبوعات و راديو تلويزيون در این کشور نسبت به گذشته تغيير پيدا كرده و از تنوع و آزادي بيشتري برخوردار شود و بهصورت كنترل شده و برنامه‌ريزي شده و بهتدريج در چارچوب كلي سياست حزب كمونيست چين از وضعيت مشهور« نه بزرگ» در زمينهی مطبوعات، به شرايط مطلوبتر فعلي منتقل شود. سياستگذاري واحد در زمينهی مطبوعات، تخصصي شدن آنها، استفاده از فنآوري پيشرفتهی مطبوعاتي و انتشاراتي، بالا رفتن كيفيت چاپ و صحفه آرايي، استفاده از تصاوير رنگي، و تا حدی استفاده از سوبسيدهاي دولتي، پرهيز از مسايل جنجالي و درگيريهاي سیاسی و مطبوعاتي در زمينهی مسايل داخلي و دهها امتيازديگر از ويژگيهاي دنياي رسانههاي جمعي امروز چين به شمار میروند.
رسانههاي چين از مهمترين ابزارهاي دولت در دفاع از خود در مقابل موضوعات حساسي كه پيوسته مورد انتقاد قرار ميگيرد به حساب ميآيد. پرداختن به موضوعاتي از قبيل حفظ محيط زيست، ثبات سياسي و اجتماعي، پيوستگي ملي، مبارزه عليه فساد، حقوق بشر، و كاهش فقر در دستور العمل همه رسانهها قرار دارد.
چين در اجرای سياست درهاي باز خود تكيهی بسياري بر رسانهها نموده و كانالهاي ارتباطي خود را به سرعت توسعه بخشيده است. هر يك از سازمانها و نهادها، همچون تلويزيون مركزي چين[1]، خبرگزاري شين خوا[2] و روزنامهی مردم[3] از توليد برنامههايي كه براي پيش برد نفوذ بين المللي چين تهيه كرده اند تا مبلغ 19/2 ميليارد دلار دريافت كرده اند. برای نمونه، كانال 9 انگليسي زبان سیسیتیوی. تنها در عرض چند سال توانسته تا 98درصد از كرهی زمين را تحت پوشش خود قرار دهد. این رسانهها، ديدگاههای چین در قبال مسايلي كه در داخل چين، و در آسيا و جهان روي ميدهد تبيين مي نمايند. توجه داشته باشيم كه از 1949تا اواخر دههی 1970، شهرت چين در خارج از مرزهايش تنها به بلوک شرق و اردوي سوسياليستي و چند كشور در حال توسعهی آسيايي و آفريقايي و آمريكاي لاتين محدود ميشد و ويژگي آن محتواي سياسي و ايدئولوژيك آن بود. در اين دوران، ابزار اصلي تبلیغاتی و رسانهای، دفاتر آژانس خبري شينخوا در اين كشورها و انتشاراتي از قبيل چین خلقی[4]، و سازندگی چین[5] و راديو بين المللي چين بودند. فعاليتهاي خارجي ايستگاههاي تلويزيوني چین تنها به تبادل گزارشهای خبري با ايستگاههاي تلويزيوني كشورهاي كمونيست محدود ميشد. از زمان اصلاحات اقتصادي، به تدريج اين فعاليتها از حالت انفعالي و انزوا خارج و بسیار فعال شدهاند. بر اثر توسعهی اقتصادي و بالا رفتن حس اعتماد بهنفس ناشي از آن، چين از سال 2005 اقدام به تأسيس شبكههاي ماهوارهاي چند كاناله و چند بعدي در خارج از كشور کرده، تا رشد و توسعهی سریع خود را به نمايش گذاشته و توان خود براي ظاهر شدن در قالب يك ابر قدرت، البته صلح جو و غير تهديد آميز، نشان دهد.
(www.eai.nus.edu.sg/vol2no1-zhangxiaoling)
[1] - China Centeral Televion.
[2] - Xinhua.
[3] - Poeople’s Daily.
[4] - People’s China.
[5] - China Construction.