مکتب رینزای ژاپن

مکتب "رینزای" (臨済宗/Rinzai shū): دوره کاماکورا از یک سو با ظهور تفکرات ذن در قالب دو مکتب "رینزای" و "سوتو" و از طرف دیگر با رشد فرهنگ "بوشیدو" یکی از درخشان‌ترین دوران فرهنگی ژاپن است. در این دوره سلحشوری و روحیه جنگاوری سامورایی‌ها با تعالیم ذن که بر تمرکز و مراقبه تاکید داشت، به شدت گره خورد. یک سامورایی علاوه تعلیمات بدنی و فنون نظامی، می‌بایست از نظر ذهنی و کنترل اعضای بدن نیز تعلیم ببیند. ذن همان روش کنترل ذهن بود.

معبد میوشینجی

مکتب رینزای را "ئه‌سای" (栄西/Ēsai)(1141-1215) در ژاپن پایه گذاشت. این مکتب که تاکید اصلیش بر مراقبه و تمرکز است، در حال حاضر حدود یک میلیون و صد هزار نفر پیرو دارد. بودیساتوا خاص یا متن خاصی در این مکتب مد نظر نیست. بر اساس تعالیم مکتب رینزای، فرد علاوه بر این که باید به مراقبه بپردازد باید پاسخ سوال‌هایی مبهم و چند پهلو را نیز بیابد. این سئوالات مبهم و چند پهلو در اصطلاحات این مکتب "کوآن"(公案/Kōan) (معمولا در فارسی به چیستان معنی می‌شود) نامیده می‌شود. کوآن از جانب استاد ذن طرح می‌شود و مثلا استاد از شاگرد می‌پرسد: "دو دست صدا دارد، آیا یک دست هم صدا دارد؟" این نوع پرسش‌ها که غیر معمول به نظر می‌آیند، موجب می‌شوند تا ذهن راهب به فعالیت بیافتد و راه رسیدن به ساتوری (بیداری) را تسریع کند. علاوه بر این در مکتب رینزای هنگام نشستن به مراقبه از ضربه بر روی شانه نیز استفاده می‌شود که خود این مسئله ممکن است منجر به ساتوری شود. معابد این مکتب بر اساس نوع تعالیم متفاوت است، اما مشهورترین آن‌ها معبد "میوشینجی" (妙心寺/Myōshin ji) در کیوتو است.

به جهت آثار و تلاش‌های "دایسِتسو سوزوکی" (鈴木大拙/Suzuki Daisetsu)(1870-1966) که عمدتا به انگلیسی منتشر شده‌اند، مکتب رینزای به سرعت در اندیشه جهانی با اقبال روبرو شد و پژوهشگران اروپایی نیز درباره آن تحقیقات وسیعی انجام دادند. در میان تمامی مکاتب بودایی، مکتب رینزای از شهرتی جهانی برخوردار است. تا جایی که یک تنه معرف سنت ژاپنی و آیین بودا در این کشور شده‌است. در ایران هم به جهت ترجمه آثار سوزوکی از انگلیسی به فارسی این مکتب بسیار شناخته شده‌است و ذهن ایرانی‌ها آیین بودای ژاپنی را بیشتر به اعتبار آثار سوزوکی و مکتب رینزای می‌شناسد. دانشگاه هانازونو (花園大学/Hanazono Daigaku) در کیوتو در زمزه دانشگاه‌هایی است که به طور مشخص و آکادمیک بر روی این مکتب پژوهش می‌کند.

نیز نگاه کنید به

• ادیان در ژاپن
• شینتو در ژاپن