هنرهای تجسمی کوبا

بارها گفته شده است که تاریخ هنرهای تجسمی در کوبا از اواخر قرن هجدهم آغاز شده و این‌که قرن‌های قبل از آن، قرن‌هایی تاریک و مبهم می‌باشند و فاقد ارزش‌های هنری بودند. همچنین تاکید شده که نه فقط در قرن‌های ۱۶ و ۱۷ فقدان توسعه وجود داشته، بلکه آن‌چه که از آن دوران به جا مانده، بیانگر تقلیدی است از آن‌چه که در اسپانیا انجام می‌شد و نشانه‌ای از هنر بومی وجود نداشت. از قرن ۱۶ نمونه‌های زیادی کتیبه در سانتیاگو د کوبا و هاوانا به‌جا مانده و در قرن‌های ۱۷ و ۱۸ کار طلاسازان و مجسمه‌سازان هنری‌تر می‌شود. هاوانا، به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود که به‌عنوان «کلید خلیج» و مرکز کارائیب میان دو آمریکا، شناخته می‌شد و با توجه به بندشف به‌خصوص با رسیدن کشتی‌های استعماری، از فعالیت‌های بالای تجاری برخوردار بود، البته این کشور نه فقط شاهد تجارت قانونی، بلکه قاچاق نیز بود.

در قرن‌های ۱۶ و ۱۷ فعالیت‌های مرتبط با نقاشی، کنده کاری چوب، سنگ کاری و طلاکاری شاخص‌تر بودند.کار چوب‌کاران، سنگ‌کاران و نقره‌کاران در هاوانا از اواخر قرن ۱۶ مورد توجه قرار می‌گیرد، در این فعالیت‌ها نام تعدادی از هنرمندان به چشم می‌خورد، اما بدون شک یکی از چهره‌های مهم آن، مارتین پین سون سولیس (۱۶۴۹-۱۶۰۷) می‌باشد که سازنده مجسمه لا گیرالدیا برای برج قلعه رئال فوئرسا واقع در هاوانا می‌باشد.

در قرن ۱۸، موسساتی که در عصر روشنگری بوجود آمده بودند، زندگی فرهنگی را، به‌خصوص در هاوانا و سانتیاگود کوبا گسترش دادند. در این قرن، در میان نام هنرمندان شاخص، از خوآن د سالاس ای آرگیو، از نقاشان محراب که برای راهبان هاوانا کار می‌کرد و در سانتیاگود کوبا از تادئو چیرینو (۱۷۹۱-۱۷۱۷)، خالق نقاشی واقع در کلیسای کارمن در سانتیاگو د کوبا نام برده می‌شود.

در نیمه اول قرن ۱۸، هاوانا بنا به فعالیت‌های فشرده بندری از شکوفایی خوبی برخوردار بود و خصیصه بین‌المللی در سراسر کشور به چشم می‌خورد. این شکوفایی اقتصادی باعث شد تا علاقه به خلق آثار هنری افزایش یابد، اما با توجه به نبود مدارس هنری، بسیاری از جوانان با استعداد برای یادگیری هنرهای تجسمی به اروپا یا مکزیک می‌رفتند و در کارگاه‌های هنرمندان آموزش می‌دیدند و یا حتی فقط به کپی آثار مذهبی و یا تصاویری برای کنده‌کاری روی چوب و نقاشی می‌پرداختند.

خوزه نیکلاس د لا اسکالرا (۱۸۰۴-۱۷۳۴) یکی از مهم‌ترین نقاشان دهه‌های اول قرن هجدهم می‌باشد، اگرچه اطلاعات کمی درباره زندگی این فرد وجود دارد، اما بارها به‌عنوان اولین فرد در نقاشی‌های مذهبی از او نام برده می‌شود، نقاشی‌های او برای کلیسای جامع کامپوس د کوبا و کلیسای سانتا ماریا دل روساریو جزو آثار برجسته نقاشی مذهبی در کوبا می‌باشند.

یکی از اتفاقات مهم در زمینه هنرهای تجسمی، تاسیس مدرسه طراحی و نقاشی سان آلخاندرو (Escuela de Dibujo y Pintura San Alejandro) در قرن نوزدهم و به عبارت دقیق‌تر در سال ۱۸۱۸، توسط نقاش نئوکلاسیک فرانسه، ژان بائوتیستا برمای (Juan Bautista Vermay) می‌باشد. این مدرسه بی‌وقفه تا دهه سوم قرن بیستم به‌کار خود ادامه داد: این موسسه در طول قرن نوزدهم، چهره‌هایی را پرورش داد که نقاشی مذهبی، پرتره و منظره کار می‌کردند. این قرن که از مشخصه‌های بارز آن، ظهور جنبش‌های نئوکلاسیسیم، رومانتیسیسم و رئالیسم می‌باشد، نقاشی با موضوعات تاریخی که برآن دوره حاکم بود، با موفقیت گسترش یافت، موضوعاتی که همیشه به گذشته می‌پرداخت و هیچ‌گاه به موضوعات زمان حاضر که مرتبط با درگیری کوبایی‌ها و اسپانیایی‌ها برای استقلال کوبا نمی‌پرداخت. اما جنگ‌های استقلال یا در خارج از کشور به تصویر کشیده می‌شد ویا پس از راه‌اندازی جمهوری در ۲۰ می ۱۹۰۲. البته آدلایدا د خوآن، استاد و پژوهشگر، تاکید می‌کند در آثاری که در مطبوعات آن سال‌ها به چاپ رسیده بود، موضوع جنگ‌های استقلال به تصویر کشیده شده اما به‌طور یک جانبه و مطابق با دیدگاه اسپانیا، این امر به‌خصوص در کاریکاتورهای ویکتو پاتریسیو د لاندالوس و همین‌طور در آثار پیکرنگار اهل ال سالوادور با نام فرانسیسکو سیسنروس دیده می‌شود.

میان مجسمه سازان قرن هیجدهم، مانوئل دل سوکورو رودریگز در شهر بایامو، یکی از جالب‌ترین هنرمندان کوبایی، از چهره‌های مطرح بشمار می‌آمد. وی یک سیاهپوست‌کرئول بودکه پیشه نجاری را آموخت و به‌عنوان استاد مسلم نقاشی‌های محراب کلیسای شناخته شد.

یکی از شاخص‌ترین چهره‌های پایان قرن هجدهم و دهه‌های اول قرن نوزدهم، نقاش برجسته ویکتور اسکوبار ای فلورس می‌باشد، فردی دو رگه سیاه و سفید که درهاوانا به دنیا آمد و با توجه به عمر و کارهای هنری طولانی مدتش بین دو قرن، چهره ارتباطی میان دو دوره می‌باشد. وی فرزند دو خانواده برجسته دورگه سیاه و سفید بود و زمانی که درگذشت به‌عنوان یک سفیدپوست ثبت شده بود. مجسمه‌سازی در کوبا هنرمندان و محققان اندکی داشته است:

در اواخر قرن نوزدهم آثار خوزه ویالاتا ساوودرا (۱۹۱۲-۱۸۶۲) از شهرت خوبی برخوردار شد. آثار و مجسمه‌های بسیار برجسته وی در شهر هاوانا و در قبرستان کلمب دیده می‌شوند..

نیز نگاه کنید به

هنر کوبا

مجسمه سازی در کوبا