همکاری های فرهنگی چین و انگلیس
همچون سایر کشورهای اروپایی، تبادلات فرهنگی و هنری بین چین و بریتانیا از سال 1978 بطور فزاینده ای افزایش یافت. هر دو کشور یک توافقنامه آموزشی و فرهنگی را در لندن در سال 1979 امضا کردند و برنامه تبادل علمی هر دو سال یکبار تمدید می شد. با این که از سال 1972 تا 1979 چین و بریتانیا تنها ده پروژه فرهنگی داشتند، در سال 1986 این تعداد به 72 مورد رسید. پروژه ها شامل برگزاری هفته فیلم، نمایش فیلم های گذشته نگر در هر کشور، تبادل هیئت ها و پرسنل برای اجرای نمایش تئاتر، هنرهای زیبا، انتشارات، عکاسی، آموزش، علوم کتابخانه و باغبانی می شد.
سال 1986 اولین نقطه اوج در روابط فرهنگی بریتانیا و چین بود. اولین جشنواره هنرهای چینی در فوریه 1986 در لندن افتتاح شد. نمایشگاه هایی از نقاشی چینی، خوشنویسی، عکس، اجرای موسیقی چینی و رقص شیر در شهر لندن و هشت محله لندن برگزار شد. تلویزیون بی بی سی و وزارت رادیو، فیلم و تلویزیون چین به طور مشترک یک برنامه آموزشی تلویزیونی را در پکن، پیرامون اهمیت زبان انگلیسی به عنوان فراگیرترین زبان خارجی در چین و پس از آن ژاپنی، آلمانی و فرانسوی برگزار کردند. در همان سال، چین و بریتانیا قرارداد مبادله بورس تحصیلی را امضا کردند.
که بر اساس آن در سال 1987، چین 400 دانشجو در مقطع دکترا و پژوهشگر به بریتانیا فرستاد[1]. دهه 1980 نیز شاهد رنسانس شکسپیر در چین بود.
نخستین جشنواره شکسپیر در آوریل 1986 در پکن و شانگهای برگزار و هنرمندان چینی 24 برنامه از شکسپیر از جمله شاه ریچارد سوم، تاجر ونیز و رویای نیمه شب تابستان را به زبان چینی ارائه اجرا کردند. دومین جشنواره شکسپیر هم در سال 1994 برگزار گردید. به نظر می رسد رویدادهای مبادلات فرهنگی سال 1989 تأثیر مستقیمی بر روابط فرهنگی چینی بریتانیا نداشته و گزارش های خبری کمتری در مورد این برنامه های فرهنگی وجود دارد.
در سال 1991 هر دو طرف مجدداً یک توافقنامه همکاری به مدت سه سال امضا کردند، اما بین سالهای 1992 و 1997 فقط تعداد کمی خبر در مورد این برنامه ها در رسانه ها منتشر شد. روابط فرهنگی در ژانویه 1998 با برگزاری نمایشگاه آموزش بریتانیا، که بزرگترین در نوع خود بود، در ادامه ارکستر سمفونیک چین و گروه‌های اپرای چینی کنسرت‌هایی را در لندن برگزار کردند و پس از آن یک نمایشگاه هنر سفال مدرن چینی به نمایش گذاشته شد. متعاقب آن تئاتر ملی انگلیس و آکادمی سلطنتی بریتانیا موسیقی در چین برنامه اجرا کردند. یک رویداد بزرگ برگزاری هفته قانون بریتانیا از 6 تا 10 اکتبر همان سال بود. بیش از 400 نفر ازوکلای بریتانیایی و چینی، و قانونگذاران و دانشگاهیان دو کشور در این مورد بحث و نظام حقوقی چین و بریتانیا را بصورت برگزاری محاکمات صوری به نمایش گذاشتند و این هفته با نمایش برنامه های تلویزیونی و مستندهای مربوط به قانون بریتانیا همراه بود[2].
بنا به دعوت وزارت فرهنگ چین، در آوریل 1999 هیئتی مرکب از مدیران کسب و کار رسانه ای در تلاشی برای افتتاح فروشگاه بازار بزرگ فیلم، موسیقی و تلویزیون بریتانیایی به چین رفتند. برای نخستین بار روپرت گاوین مدیر بی بی سی جهانی در میان این هیئت حضور داشت. سفر این هیات تجاری فرهنگی مصادف بود با تور باله سلطنتی بریتانیا که هشت اجرا از جمله برنامه رومئو و ژولیت شکسپیر را برگزار کردند.
تجارت فرهنگی چین با کشورهای غربی به طور کلی از نظر کمی و محتوا برای تولیدات غربی محدود است. چین واردات فیلم از کشورهای غربی را به حدود 70 فیلم در سال محدود می‌کند که نیمی از آنها از آمریکا تامین می‌شود.
در طول دهه های 1950 و 1960 بیش از 500000 نسخه از ترجمه های شکسپیر در چین منتشر شد، اما به دلیل انقلاب فرهنگی اجرای هر نوع تئاتر انگلیسی ممنوع شد[3].
آخرین قرارداد فرهنگی موجود امضاء شده بین چین و انگلیس مربوط به سال 2013 هست که تا سال 2018 اعتبار داشته و در 14 بند به مدت 5 سال اجرا شده که شامل موضوعاتی همچون برگزاری فستیوال های مختلف، همکاری های موزه ای، نمایشگاهی، برگزاری کنسرت ها، همکاری مراکز هنری، میراث فرهنگی، ادبیات و انتشارات، فیلم و تلویزیون، هنرهای تجسمی، هنرهای نمایشی، طراحی، هنرهای دیجیتالی، جوانان، ورزش، گردشگری و ... می گردد.
طبق آمار منتشره، تنها در سال اول این قرارداد تعداد 700 هنرمند انگلیسی برای اجرای برنامه های مختلف فرهنگی و هنری در 29 شهر چین به این کشور سفر کرده و متقابلا هنرمندان چینی نیز در شهرهای مختلف انگلیس به اجرای برنامه پرداختند.
این برنامه ها غیر از فعالیت های فرهنگی، هنری و آموزشی بریتیش کنسول در چین می باشد. شورای فرهنگی بریتانیا یا همان بریتیش کنسول از ابتدای فعالیت در چین که از سال 1943 آغاز شده تا کنون (سال 2023 ) میلادی بیش از 40 برنامه جامع سالانه مبادلاتی، مطالعاتی، آموز زبان انگلیسی، پروژه های مشترک هنری، اعطای بورس و تامین مالی پروژه ها بین 5 تا 20 هزار پوند و ... انجام داده است.
شورای فرهنگی بریتانیا، افزون بر پکن، در شهرهای شانگهای، گوانگجو و چونگ چینگ نیز دفتر داشته و به فعالیت های فرهنگی، آموزشی، و هنری و اعطای بورس تحصیلی ادامه می دهد.
همچنین در حال حاضر بیش از 30 مرکز کنفوسیوس در دانشگاه های شهرهای مختلف انگلیس به آموزش دادن زبان چینی و معرفی فرهنگ و هنر چینی به علاقمندان انگلیسی می پردازند. برآورد شده که از سال 2015 تا 2023 مجموعا بالغ بر 27 میلیون پوند توسط دولت انگلیس برای آموزش زبان چینی در مدارس این کشور هزینه شده است.
[1] - Xinhua, 7 October 1986.
[2] - Beijing Review, 9-15 November 1998.
[3] - Xinhua, 1 November 1979.