گروه حراس الدین سوریه
گروه حُرّاسُالدّین، دیگر گروه وابسته به القاعده در ادلب و حومه آن است که بیش از نیمی از نیروهایش از کشورهای خارجی؛ از قبیل عربستان سعودی، مصر، اردن، مراکش و تونس هستند.
حُرّاسُالدّین به رهبری «سمیر عبدالطیف حجاز» ملقب به «ابوهمام الشامی» و «فارق السوری»، سال ۲۰۱۸، از ادغام ۱۶ گروه کوچکتر؛ از قبیل «جُندُ المَلاحیم»، «جِیْشُ السّاحل»، « جِیْشُ البادیه»، «سَرایَا السّاحل»، «َسرایا کابل»، «جُندُالشّریعه»، «انصارُ الفرقان»، «سَرایَا الغوطه»، «تیپ ابوبکر صدیق»، «تیپ ابوعبیده جراح»، «سَرایَا الغُرَباء»، «تیپ جُندُ الشّام»، «تیپ فَرْسانُ الایمان»، «قُواتُ النُّخبة»، گروه «عبدالله عُزام[148]» و «تیپ اُسُودُ التّوحید» تشکیل شد.
حراسالدین در ابتدا ذیل فرماندهی هیئت تحریر الشام قرار داشت؛ اما سال ۲۰۱۶ که هیئت تحریر الشام جدایی خود از القاعده را اعلام کرد، آنها به دلیل تبعیت از القاعده و ایمن الظواهری، از گروه هیئت تحریر الشام جدا شدند. این گروه، امروزه نزدیکترین گروه به القاعده در سوریه به شمار میرود.
گروه حُراسالدین برای تقویت خود، در اکتبر ۲۰۱۸ با دو گروه «جبهه انصار الدین» و «جماعت انصار الاسلام» که از گروههای کوچک وابسته به القاعده در سوریه بودند، وارد ائتلاف شد.
گروههای تشکیل دهنده حراس الدین، علیرغم اتفاق نظر در تبعیت از القاعده، به لحاظ فکری به دو جریان میانهرو و تندرو تقسیم میشوند.
جناج میانهرو را «سیمر حجازی» ملقب به « ابوهُمام الشامی» یا «فاروق السوری»[149]، و «جمال ابراهیم المصری» معروف به «عطیه الله لیبی»[150] نمایندگی میکنند.
در سمت مقابل، «ابویحیی الجزائری» که متمایل به داعش است، «سامی العریدی» ملقب به «ابومحمود الشامی»، «ابوذر المصری» و «ابوعمر التونسی» جریان تندرو را رهبری مینمایند که نوعاً توسط تحریرالشام در حبس به سر میبرند.
این جناحها سال ۲۰۱۸ بر سر مشارکت یا عدم مشارکت در نبردهای حومه استان حماه، دچار اختلاف شدند؛ زیرا برخی از نیروهای حراسالدین همکاری با جناحهای ارتش آزاد وابسته به ترکیه را نمیپذیرفتند و کسانی که حاضر به جنگ در حماه نشدند، از این سازمان جدا شدند.
گروه تروریستی حراسالدین که امروزه به طور عمده، در غرب استان ادلب و در محور مواصلاتی «بْسَنقول» (Bsanqul)[151] به «جِسر الشُّغور» (Jisr al-Shughour)[152] مستقر است و علاوه بر فعالیتهای نظامی خود در مناطق تحت کنترل، به شدت در گسترش ایدئولوژی سلفی جهادی خود در آنجا فعال است و به این منظور، مؤسسهای دینی، موسوم به «مرکز دعاة التوحید الدعوی»، ایجاد کردهاند تا ایدئولوژی سلفی خود را در شمال سوریه ترویج کنند. این مرکز زیر نظر «ابواسامه الشوکانی» و با همکاری دیگر چهرههای دینی گروه؛ از قبیل «ابوهریره الشامی»، «ابوالبراء المهاجر»، «ابوعدنان الشامی»، «ابو محمد الشامی» و «ابو عبد الرحمن الملکی» اداره میشود.
فعالیتهای این مرکز، بر خطبههای جمعه، سخنرانی برای جوانان، مجامع حمایتی از مردم، تورهای تبلیغی، دروس فرهنگی و بازدید از بیمارستانها متمرکز است. اعضای مرکز، همچنین بروشورهای ایدئولوژیک را در ایستگاههای بازرسی خودرو، توزیع میکنند و بنرهایی را که ایدئولوژی یا فعالیتهای آنها را تبلیغ میکنند، نصب میکنند.
علی رغم افزایش فعالیتهای نظامی و اجتماعی حراسالدین در استان ادلب، این گروه، بازیگر مؤثری در ادلب محسوب نمیشود؛ چرا که حراسالدین، همچنان برای عملیات خود، به گروه هیئت تحریر الشام متکی است و هنگام تلاش برای تقویت خود، با واکنش گروه مسلط؛ یعنی هیئت تحریر الشام مواجهه میشود؛ از این نظر، پتانسیل رشد محلی حراسالدین تا حدودی محدود است.