همکاری در زمینه های انرژی میان ایران و چین

همکاری در زمینه ­های انرژی

جمهوری اسلامی ایران، به عنوان یکی از مهم ­ترین تولید کنندگان دارای حجم عظیمی از ذخایر نفت و گاز جهان، جایگاه ویژه­ ای در عرصه­ ی تولید انرژی در جهان و در منطقه­ ي استراتژیک خلیج فارس دارد. نخستین مزیتی که ایران در سیاست خارجی چین دارد، انرژی است. ایران در میان کشورهای صادرکننده­ ي نفت، جزو معدود کشورهایی است که در زمینه­ ی استخراج و فروش انرژی، از سیاست مستقلی خارج از حوزه­ ي تصمیم گیری­ های قدرت­ های بزرگ جهانی پیروی می­کند. با در نظر گرفتن این موضوع مهم، دو کشور ایران و چین در حوزه ­ي نفت و گاز، اولی به­ عنوان صادر کننده ­ي مستقل و مطمئن و دومی به ­عنوان وارد کننده­ ي بزرگ و نیازمند[i]، می­ توانند همواره شریک و همکار قابل اعتمادی برای یکدیگر در زمینه ­های سرمایه ­گذاری در حوزه ­ي انرژی، اعم از اکتشاف و استخراج حوزه ­های جدید، و تأمین کننده و خریدار نفت و گاز با در نظر گرفتن سیاست برد-برد باشند. در میان کشورهای تولید کننده­ ی نفت، ایران به دو دلیل از ظرفیت و توان و جذابیت ویژه ­ای برای همکاری با چین برخوردار است: نخست، دارای دومین ذخایر نفت و گاز جهان است؛ دوم، به خاطر اعمال تحریم­ ها از سوی غرب، عملا بازار بی رقیبی برای شرکت­ های چینی است. لذا، زمینه برای همکاری ­های گسترده ­ی دو کشور در حوزه­ ی انرژی فراهم است. 

درحال حاضر، ايران سومين صادركننده­ ي بزرگ نفت به چين است. کشورمان در سال2008 به ­طور متوسط روزانه 408 هزار بشکه نفت خام به چین صادر نمود که این رقم در سال 2009 به 460 هزار بشکه در روز و در سال 2010، به ­طور متوسط قریب به 500 هزار بشکه در روز افزایش یافت. صادرات نفت ايران به چين از نيمه­ ي نخست سال2010، حدود50‌ درصد رشد داشته است. و در نيمه­ ي اول سال‌2011 روزانه حدود 540 هزار بشكه نفت به اين كشور صادر كرده است كه بيش از 10‌درصد حجم واردات نفتي 1/5 ميليون بشکه­اي چين در روز را شامل مي­شود. در حال حاضر حدود80 درصد از صادرات سالیانه­ ي کشورمان به چین، نفت خام است و فراز و نشیب قیمت نفت تأثیر زیادی بر رقم صادرات ایران به آن کشور می­گذارد.

جداي از حجم بالای صادرات نفت ایران به چین، حضور پررنگ چهار شرکت بزرگ نفتی چین در پروژه­ های نفت و گاز کشورمان برای هر دو کشور دارای اهمیت است. اهمیت جمهوری اسلامی ایران برای چین تنها در مسئله­ ي تأمین انرژی و امنیت انرژی محدود نمی­شود، بلکه ایران به ­عنوان بازاری مهم در خاورمیانه، هم از لحاظ مصرف کالاهای چینی و هم از لحاظ صادرات خدمات فنی و مهندسی، جایگاه و جاذبه­ ي ویژه­ ای برای آن کشور دارد. ایران به­ عنوان اولین و مهم ­ترین سکوی پرش چین برای ورود اين كشور به بازار اجرای پروژه­ه ای مهم صنعتی و مهندسی- فنی در سطح بين الملل، راه­گشا و نقش مهمی ایفاء کرده است.

پاورقی

[i] - چین که در سال1993 خود پنجمین کشور تولید کننده­ی نفت در جهان بود، با سرعت گرفتن رشد اقتصادی، و نیاز به انرژی بیشتر، این کشور را به یکی از بزرگ­ترین مصرف کننده­ی انرژی وارداتی در مقیاس وسیع تبدیل کرد. طبق برآوردها، این کشور در سال2012 بیش از 40درصد نفت مورد نیاز خود را از طریق واردات تأمین کرده است. لذا، امنیت انرژی از حوزه­های آسیب پذیر اقتصاد این کشور است، و لذا چین مجبور شده تا هرچه بیشتر به دنبال برقراری پیوندهای نزدیک با کشورهای تولید کننده­ی نفت به ویژه در خلیج فارس و ایران باشد تا در رقابت با قدرت های بزرگ، ریسک آسیب پذیری خود را به حداقل برساند.