همکاری در زمینه های انرژی میان ایران و چین
جمهوری اسلامی ایران، به عنوان یکی از مهم ترین تولید کنندگان دارای حجم عظیمی از ذخایر نفت و گاز جهان، جایگاه ویژهای در عرصهی تولید انرژی در جهان و در منطقهی استراتژیک خلیج فارس دارد. نخستین مزیتی که ایران در سیاست خارجی چین دارد، انرژی است. ایران در میان کشورهای صادرکنندهی نفت، جزو معدود کشورهایی است که در زمینهی استخراج و فروش انرژی، از سیاست مستقلی خارج از حوزهی تصمیم گیریهای قدرتهای بزرگ جهانی پیروی میکند.
همکاری در زمینههای انرژی
با در نظر گرفتن این موضوع مهم، دو کشور ایران و چین در حوزهی نفت و گاز، اولی به عنوان صادر کنندهی مستقل و مطمئن و دومی به عنوان وارد کنندهی بزرگ و نیازمند[i]، می توانند همواره شریک و همکار قابل اعتمادی برای یکدیگر در زمینههای سرمایه گذاری در حوزهی انرژی، اعم از اکتشاف و استخراج حوزههای جدید، و تأمین کننده و خریدار نفت و گاز با در نظر گرفتن سیاست برد-برد باشند. در میان کشورهای تولید کنندهی نفت، ایران به دو دلیل از ظرفیت و توان و جذابیت ویژه ای برای همکاری با چین برخوردار است: نخست، دارای دومین ذخایر نفت و گاز جهان است؛ دوم، به خاطر اعمال تحریمها از سوی غرب، عملا بازار بی رقیبی برای شرکتهای چینی است. لذا، زمینه برای همکاریهای گستردهی دو کشور در حوزهی انرژی فراهم است.
درحال حاضر، ایران سومین صادركنندهی بزرگ نفت به چین است. کشورمان در سال2008 به طور متوسط روزانه 408 هزار بشکه نفت خام به چین صادر نمود که این رقم در سال 2009 به 460 هزار بشکه در روز و در سال 2010، به طور متوسط قریب به 500 هزار بشکه در روز افزایش یافت. صادرات نفت ایران به چین از نیمهی نخست سال2010، حدود50 درصد رشد داشته است. و در نیمهی اول سال2011 روزانه حدود 540 هزار بشكه نفت به این كشور صادر كرده است كه بیش از 10درصد حجم واردات نفتی 1/5 میلیون بشکه ای چین در روز را شامل میشود. در حال حاضر حدود80 درصد از صادرات سالیانهی کشورمان به چین، نفت خام است و فراز و نشیب قیمت نفت تأثیر زیادی بر رقم صادرات ایران به آن کشور میگذارد.
جدای از حجم بالای صادرات نفت ایران به چین، حضور پررنگ چهار شرکت بزرگ نفتی چین در پروژههای نفت و گاز کشورمان برای هر دو کشور دارای اهمیت است. اهمیت جمهوری اسلامی ایران برای چین تنها در مسئلهی تأمین انرژی و امنیت انرژی محدود نمی شود، بلکه ایران به عنوان بازاری مهم در خاورمیانه، هم از لحاظ مصرف کالاهای چینی و هم از لحاظ صادرات خدمات فنی و مهندسی، جایگاه و جاذبهی ویژهای برای آن کشور دارد. ایران به عنوان اولین و مهم ترین سکوی پرش چین برای ورود این كشور به بازار اجرای پروژههای مهم صنعتی و مهندسی- فنی در سطح بین الملل، راهگشا و نقش مهمی ایفاء کرده است.
نیز نگاه کنید به
روابط اقتصادی و تجاری ایران و چین؛ روابط اقتصادی ایران و چین؛ زمینه های همکاری های اقتصادی میان ایران و چین؛ روابط تجاری ایران و چین
پاورقی
[i] - چین که در سال1993 خود پنجمین کشور تولید کنندهی نفت در جهان بود، با سرعت گرفتن رشد اقتصادی، و نیاز به انرژی بیشتر، این کشور را به یکی از بزرگترین مصرف کننده ی انرژی وارداتی در مقیاس وسیع تبدیل کرد. طبق برآوردها، این کشور در سال2012 بیش از 40درصد نفت مورد نیاز خود را از طریق واردات تأمین کرده است. لذا، امنیت انرژی از حوزه های آسیب پذیر اقتصاد این کشور است، و لذا چین مجبور شده تا هرچه بیشتر به دنبال برقراری پیوندهای نزدیک با کشورهای تولید کننده ی نفت به ویژه در خلیج فارس و ایران باشد تا در رقابت با قدرت های بزرگ، ریسک آسیب پذیری خود را به حداقل برساند.
منبع اصلی
سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین الملی الهدی.
نویسنده مقاله
علی محمد سابقی