تاثیر انقلاب اسلامی ایران بر سودان
تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر کشور سودان
سودان از مهم‌ترین کشورهای آفریقایی و اسلامی است که از انقلاب اسلامی ایران متأثر شده است. فرد هالیدی، استاد و كارشناس برجسته مسائل خاورمیانه، در این‌باره چنین گفته است:
«انقلاب اسلامی‌در‌ایران جذّابیت ایدئولوژیكی بسیار زیادی میان اعراب تا الجزایر و سودان دارد كه نمیتوان آن را نادیده گرفت» (احمد مقتدری، 1373 : 8).
انقلاب اسلامی ایران به دلیل ماهیّت اسلامی بودنش، در میان مسلمانان جهان، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. اثرپذیری از انقلاب اسلامی ایران در گفتارها و موضع‌گیری‌های شخصیّت‌ها و مسئولان حکومتی سودان نیز، کاملاً آشکار است. به‌عنوان مثال، صادق‌المهدی، رهبر حزب امّت، زمینه چنین گفته است:
«انقلاب اسلامی ایران بر مردم سودان تأثیر عمیقی داشته است. آنان بسیاری از پدیده‌های تاریخی خود را در انقلاب ایران یافته‌اند. مردم سودان در انقلاب اسلامی ایران یک بعثت جدید را می‌یابند. در سودان عدّه‌ای بودند که اسلام را به‌عنوان یک راه حل برای مشکلات نمی‌پذیرفتند، آنها معتقد بودند که راه حل‌ها از طریق ناسیونالیسم و با پیروی از افکار غربی به دست می‌آید. ولی انقلاب‌ایران، این افکار را به کلی دگرگون کرد و ثابت کرد که اسلام زنده و پویا است و می‌تواند در مقابل امواج ایدئولوژیک ایستادگی کند» (محمّدباقر حشمت‌زاده، 1385 : 137).
نگارنده[3] چند سال، به‌عنوان وابسته فرهنگي جمهوري اسلامي ايران در سودان، حضور و فعّاليّت داشته و با لطف و ياري الهي و همكاري مقامات دانشگاهي سودان، توفيق مضاعفي نيز يافته تا زبان و ادبيات فارسي را در دانشگاه‌هاي مختلف اين كشور، تدريس كند و همچنين با توجّه به حضور در برنامه‌هاي فرهنگي و محافل ادبي اين سرزمين، از نزديك شاهد ابراز محبّت و علاقمندي بسياري از مردم، به‌‌ويژه فرهيختگان، اديبان و شاعران سودان، نسبت به جمهوری اسلامی ایران بوده است.
بسیاری از مردم و مسئولان سودان اعلام می‌کنند که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، در زمره نخستین کسانی بوده‌اند که در خارج از‌ایران ، به منظور حمایت از قیام ملّت مسلمان ایران در تظاهرات و راهپیمایی‌های دانشجویی و مردمی شرکت کرده‌اند و به این امر افتخار می‌کنند.
برخی از سودانیان، برای ابرازِ ارادت خود نسبت به رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران (ره)، نام «خمینی» را برای فرزندان خود برگزیده‌اند. به‌عنوان مثال، شهید محمّد طه محمّد احمد، سردبیر نشریه عربی زبان الوفاق، چاپ سودان، خود را یکی از دلدادگان امام خمینی (ره) معرفی می‌کرد و برای ابراز ارادت به رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران ، نام فرزندش را «خمینی» نهاده بود. او می‌گفت:
«نام پسر من، خمینی صغیر است. چون خمینی کبیر یک نفر بیشتر نیست و او امام خمینی (ره) است.»
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، توجّه بسیاری از مردم سودان، از جمله شاعران معاصر اين سرزمين، به تحوّلات و رويدادهاي ايران اسلامي، معطوف گشته و بر همين اساس، پيروزي انقلاب اسلامي ايران و دستاوردهاي آن، در اشعار آنان بازتاب گسترده‌اي داشته است.
اغلب شاعرانِ نام آشنايِ سودان، مانند سيف الدّين الدّسوقي، نورالدّين عبدالرّحمن اليمني، دكتر سعد عبدالقادر العاقب، درباره انقلاب اسلامي ايران، دستاوردها و بازتاب جهاني آن يا در توصيف رهبر كبير انقلاب اسلامي، حضرت امام خميني(ره) ، مقام معظّم رهبري، مدّظلّه‌‌العالی و برخي مقامات و مسئولان كشورمان و همچنين رشادت‌ها و پايمردي‌هاي دلاوران دلير ايراني، اشعاري را سروده‌اند.
در‌اين بخش، برای رعایت اختصار در کلام، تنها به ذكر یک نمونه از سروده‌های شاعران سوداني درباره انقلاب اسلامي ايران و امام خميني (ره) بسنده مي‌شود:
دکتر سعد عبدالقادر العاقب، يكي از شاعران سودانی، به مناسبت سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی (ره) شعري را با عنوان« ذکری الإمام » سروده كه متن كامل آن به شرح زير است:
1ـ ضَوءُ نَجمٍ من خُمَینٍ أشرَقا فی ظلامٍ فأنار الأفقا
2ـ موسویٌّ بینَ کفَّیه عَصًی بَطَلَ السِّحرُ بِها و احتَرَقا
3ـ حَلّ فی الأرض فلم یبقَ سِوی باطلٍ صَمَّ و حَقٍّ نَطَقا
4ـ‌ایةُ اللهِ و من ایاتِهِ بَشرٌ فینا أقاموا الطُرُقا
5ـ و مضَی یَتبَعُ آلَ المصطفی فَهُمُ الأصلُ الّذی فیهِ ارتقَی
6ـ کان روحُ الله مِن آثارِهِم فَلَهُ مِنهُم لِواءٌ خَفَقا
7ـ أورَثوهُ ذ ا فِقارٍ باتِرًا فَرَّ مِنهُ المُعتدی إذ بَرَقا
8ـ حلَّ فی ایرانَ فَانصاعت لَهُ کُلُّ أرضٍ حُرَّةٍ إذ صَدَقا
9ـ ضاءَ فی طَهرانَ فی الخُرطومِ فی فاسَ فی فَرغانةٍ فی جِلَِّقا
10ـ رفَع الظلمَ إمامٌ عادلٌ مِن ترابٍ کاد أن یَختَنِقا
11ـ فَهُوَ بَدرٌ مُذ بَدَت طَلعَتُهُ إنجَلی اللّیلُ و ما قد وَسَقا
12ـ فی بلادٍ غَبَرَت مِن ظُلمِها فَکَساها عَدلُهُ إستَبرَقا
13ـ رَجَفَ الکُفّارُ مِن ثَورَتِهِ و بُغاةُ الأرضِ صاروا ِمزَقا
14ـ فَهوَ فَوقَ الأرض لَیثٌ خادِرٌ وَ هُوَ بَینَ السُّحبِ نَسرٌ حَلَّقا
15ـ فَابنُُ رُشدی لَم یَزَل فی هَرَبٍ مِن وَعید اللَّیثِ أمسی فَرِقا
16ـ إنَّ یَومَ القُدسِ شَمسٌ شَرَقَت ضَوؤُ‌ها قَولُ إمامٍ أصدَقا
17ـ کان روحُ اللهِ فیهِ قائداً و لِنَصرِ اللهِ کانَ الأسبَقا
ترجمه اشعار دكتر سعد عبدالقادر العاقب، باعنوان «یاد امام »
1. ستاره‌اي از آسمان خُمين درخشيد و در ميان تاريكي‌ها، كرانه‌ها را روشني بخشيد.
2. مردي از تبار موسي كه عصايي در دست داشت و با آن سحرها و جادوها را باطل ساخت.
3 . با آمدنِ او ، بر روي زمين حقّ و حقيقت، آشكار و باطل ناپديد گرديد.
4. آيتي از سوي خداوند و انساني كه از ميان ما برخاست و راه و رسم زندگي را برای ما روشن ساخت.[4]
5 . او از خاندان حضرت مصطفي(ص) پيروي مي‌كرد؛ زيرا آنان اصل و اساس هر‌ترقّي و پيشرفتي هستند.
6. روح‌الله، يكي از یادگارانِ آن بزرگواران بود كه پرچمِ آنان را برافراشت.
7. خاندان حضرت مصطفي(ص) براي او ذوالفقار برّنده و تيزي به ارث گذاشته بودند كه تجاوزگران از برق آن پاي به فرار نهادند.
8 . گرچه او در‌ايران بود ؛ ولي مردمانِ آزاد و سرافراز، در هر گوشه از جهان، راه او را تأييد و از دستوراتش پيروي كردند.
9. فروغ او نه تنها تهران، بلکه خارطوم ، فاس، فَرغانه و دمشق را نیز، روشني بخشيد .
10. امام عادلي بود كه در سراسر كره خاكي، ظلم و ستمِ خفقان آور را، از بين برد.
11. او قرص ماهي بود كه با آغاز تابشش، تاريكي شب را، زدود.
12. و كشوري را كه غبارِ ظلم و ستم همه جايش را فرا گرفته بود، با عدل و داد خويش ، منوّر ساخت.
13. با انقلابِ او، كافران برخود لرزيدند و سركشانِ زمين فرو پاشيدند.
14. او شيري بر روي زمين و شاهيني برفرازِ ابرها بود.
15. از اين رو، سلمانِ رشدي، هنوز از بيم فرياد شجاعانه آن شير، گريزان و هراسان است.
16. همانا، به فرمانِ آن امام، نورانيّت روز قدس، مانند خورشيد همه جا را فراگرفت.
17. پيشگامِ روزِ قدس روح‌الله بود كه پيش از اعلام این روزِ جهاني، با ياري و لطف الهی، به پيروزي دست یافته بود.
علاقه‌مندان به کسب آگاهی بیشتر درباره حضور فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در جمهوری سودان، می‌توانند به کتاب «فاعلیة العلاقات العامّة فی تطویر الدّبلوماسیه الشّعبیة لسفارة الجمهوریة الاسلامیة الایرانیة و مجلس الصّداقة الشّعبیة العالمیة فی فترة 2008 ـ 2012»[5] نوشته رقیه احمد صالح مراجعه کنند. دکتر رقیه احمد صالح، پایان نامه دکتری ـ که در سال 1392 به دانشگاه اُم دُرمان ارائه شده ـ روابط بین دو کشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری سودان را در فاصله سال‌های 1387 تا 1391 بررسی کرده است.