مطبوعات در مالی

پیشینه مطبوعات در کشور مالی به دوره استعمار این کشور بازمی گردد و از اوایل دهه 1930 به بعد چند نشریه دولتی با شمارگان محدود و تحت نظارت فرماندار فرانسوی وقت فعالیت خود را در سودان غربی (مالی و سنگال)آغاز کردند.  با این حال به دلیل سطح بسیار پایین سواد آموزی و درصد اندک تحصیلکردگان مالیایی، این نشریات تنها در سطحی محدود در مراکز و نهادهای دولتی توزیع می شد و جنبه فراگیر و عمومی نداشت.نشریات مالی در دهه های 1960 تا 1990 میلادی در سطح محدودی بودند و به چند روزنامه ، هفته نامه و ماهنامه دولتی خلاصه می شدند . با این حال از سال 1992 و با اعلام سیاست فضای باز سیاسی و آزادی احزاب؛ مطبوعات خصوصی فعالیت خود را در کشور آغاز کردند و ظرف مدتی کوتاه ده ها نشریه خصوصی در باماکو و دیگر شهرهای مالی تاسیس شدند.

از دلایل مهم رشد سریع مطبوعات خصوصی در کشور مالی تأسیس انجمن های مستقل روزنامه نگاران نظیر شبکه اقتصادی روزنامه نگاران مالی، انجمن سردبیران مطبوعات، کمیسیون ملی صدور کارت خبرنگاری و اتحادیه ملی خبرنگاران مالی بود. این سازمان ها معمولاً از حقوق روزنامه نگاران و خبرنگاران حمایت کرده و گاه به افشاگری در مورد تضییقات وارده بر اصحاب مطبوعات می پردازند مطبوعات مالی در دوره ریاست جمهوری آلفا عمر کناره که فردی معتدل و دمکرات بود به آزادی قابل توجهی دست یافتند. در طی این دوره روزنامه های خصوصی مخالف دولت بارها عملکرد دولت را به زیر سوال برده و حتی شخص رئیس جمهور را آشکارا به چالش می کشیدند. با این حال رئیس جمهور مالی هیچ گاه واکنشی به انتقادات روزنامه های مخالف خود نشان نداد که نمایانگر تلاش وی برای رشد فضای باز سیاسی کشور بود. براساس قانون اساسی مالی، مطبوعات این کشور در بیان عقاید و دیدگاه های خود آزاد می باشند.

هرچند تعداد مطبوعات خصوصی مالی اعم از روزنامه، هفته نامه و ماهنامه طی دو دهه گذشته بطور قابل توجهی افزایش یافته ولی این نشریات به دلیل سطح پایین سواد عمومی و مشکلات فزاینده اقتصادی با چالش های فراوانی مواجهند از این روی بسیاری از این نشریات طی یک دهه گذشته تعطیل شده و یا موقتا فعالیت خود را متوقف ساخته اند. از سوی دیگر به دلیل کمبود بودجه این نشریات، حقوق روزنامه نگاران و خبرنگاران آنها گاه با تأخیری چندماه پرداخت شده و در برخی موارد برخی روزنامه نگاران ناچاراً اخراج شده و اندک خبرنگاران و نویسندگان مجبورند فعالیت خود را دوچندان سازند. این درحالی است که به دلیل حقوق ناچیزی که به روزنامه نگاران پرداخت می شود معمولاً افراد حرفه ای رغبتی برای فعالیت در این نشریات نشان نداده و جذب مؤسسات وابسته به سازمان های بین المللی می شوند.

مهم‌ ترین نشریات ادواری مالی

نشریات فرانسوی زبان

مهم‌ترین نشریات فرانسوی زبان کشور مالی شامل روزنامه، هفته‌نامه و ماه‌نامه عبارتند از:

· روزنامه لسور (L’essor): این روزنامه که متعلق به دولت مالی است در سال 1961 و یک سال پس از استقلال این کشور تأسیس شده و عمدتاً در راستای منافع دولت و حزب حاکم گام برمی‌دارد. نسخه ای از این روزنامه بصورت آنلاین بر روی شبکه اینترنت نیز قرار می‌گیرد.

· روزنامه انفوماتن (Info-Matin): این روزنامه در سال 1997 تأسیس شده و بیشتر جنبه خبری دارد.

· روزنامه جمهوری‌خواه (Le Republican): از سال 1992 فعالیت خود را آغاز کرده است و دیدگاهی انتقادی در مقابل دولت مالی برخوردار است.

· روزنامه مستقل (L’independent): در سال 1994 تأسیس شده و دارای دیدگاهی انتقادی نسبت به دولت است.

· روزنامه نوول هوریزون (Nouvel Horizon): در سال 1992 فعالیت خود را آغاز کرد و از روزنامه‌های صریح و انتقادی در کشور به‌شمار می‌آید.

· روزنامه شب باماکو (Soir de Bamako): در سال 1995 تأسیس شده و دیدگاه آن نسبت به دولت انتقادی است.

· روزنامه انعکاسات (Les echos): در سال 1989 در باماکو تأسیس گردید و از روزنامه‌های محافظه‌کار و میانه‌رو به‌شمار می‌رود.

· نشریه سپیده دم (L Aurore): در هفته دوبار منتشر می‌شود و از سال 1990 فعالیت خود را آغاز کرده است.

· هفته‌نامه عقرب (Le Scorpion): بیشتر جنبه طنز و فکاهی دارد و از سال 1991 در باماکو منتشر می‌شود.

· هفته‌نامه پست (Le Courrier): از سال 1996 در باماکو انتشار می‌یابد و رویه انتقادی آن محافظه‌کارانه است.

· نشریه مالی (Le Malien): دوبار در هفته منتشر می‌شود. از سال 1991 فعالیت مطبوعاتی خود را آغاز کرده است و در گروه نشریات مخالف دولت قرار دارد.

ماه‌نامه هسته امید

· هفته‌نامه آزادی (Liberte): در سال 1999 تأسیس شده و دیدگاه آن نسبت به دولت مالی انتقادی و نسبتاً تند است.

· هفته‌نامه قاره (Le Continent): از سال 2000 فعالیت خود را آغاز کرده است و هر هفته یک بار منتشر می‌شود.

· هفته‌نامه نوول تریبیون (Le Nouvelle Tribune): در سال 2002 و در باماکو تأسیس شده است.

· هفته‌نامه میهن‌پرست (Le Patriote): از سال 2000 فعالیت خود را در این کشور آغاز کرده است.

· هفته‌نامه چالش‌گر (Le Challenger): در سال 2002 در باماکو تأسیس شده است.

· ماه‌نامه گرین گرین (Grin-Grin): این ماه‌نامه متعلق به جوانان است و دربرگیرنده موضوعات مختلف فرهنگی هنری است.

· ماه‌نامه هسته امید (Grain d’espoir): بیشترین اخبار این نشریه در رابطه با کشاورزی مالی است و در شهر گائو منتشر می‌شود.

نشریات محلی

· ماه‌نامه کیبارو (Kibaru): به زبان بامبارا منتشر می‌شود و در زمره نشریات قدیمی‌‌مالی به‌شمار می‌رود. از سال 1972 فعالیت خود را در این کشور آغاز کرده و بخش عمده مطالب آن دربرگیرنده اخبار و گزارشات عمومی‌‌است.

· ماه‌نامه کابارو (Kabaaru): در سال 1983 تأسیس شد. این نشریه به زبان فولانی منتشر می‌شود و شامل اخبار و گزارشات عمومی‌‌است.

· ماه‌نامه خیبار(Xibaare): به زبان سونینکه انتشار می‌یابد. از سال 1993 فعالیت خود را آغاز کرده و اخبار و گزارشات عمومی‌ کشور مالی را پوشش می‌دهد. · ماه‌نامه ژکابارا (Jekabaara): ماه‌نامه ژکابارا به زبان بامبارا منتشر می‌شود و از سال 1986 فعالیت خود را آغاز کرده و بیشتر اخبار و گزارشات عمومی‌ مالی و دیگر کشورهای جهان را انتشار می‌دهد.

3-1-1-3-11 نشریات اسلامی‌

علاوه‌ بر نشریات خصوصی فوق، طیّ دهۀ گذشته، چندین نشریۀ اسلامی در کشور مالی فعالیت داشته‌اند که اکثر آنها به‌دلیل مشکلات اقتصادی تعطیل شده‌اند. مهم‌ترین این نشریات اسلامی‌ عبارتند از:

روزنامۀ سیاسی اسلامی:

این روزنامه به مسلمانان تیجاني‌مسلک کشور مالی تعلق دارد و عمدتاً اخبار مسلمانان کشور مالی و سراسر جهان را منتشر می‌کند. روزنامۀ سیاسی اسلامی‌ در موضع‌گیری‌های سیاسی خود، بیشتر جنبۀ اعتدال را رعایت کرده و کمتر وارد درگیری‌های مذهبی بین مذاهب اسلامی‌کشور مالی می‌شود. بخش عمدۀ مطالب اين نشريه از طریق  اخبار و گزارشات دريافتي از روزنامه‌ها و خبرگزاری‌های كشورهاي اسلامی ‌تأمین می‌شود.

مجلۀ النور :

مجله النور از معدود نشریات اسلامی مالی است که از اوایل دهه 2000 میلادی فعالیت خود را آغاز و همچنان انتشار آن ادامه دارد. النور در برگیرنده اخبار و گزارشاتی در خصوص اسلام و مسلمانان در مالی و قاره آفریقا است و علاوه بر آن اخبار جهان اسلام از جمله مشكلات مردم فلسطین، عراق و افغانستان نیز در این نشریه منعکس می شود. (عرب احمدي:133).

روزنامه شورای:

فعالیت این روزنامه در سال 2003 آغاز شد و انتشار آن تا سال 2006 ادامه داشت. شورای، روزنامه‌اي معتدل بود و دست‌اندرکاران آن، بیشتر اخبار و موضوعات مختلف جهان اسلام و کشور مالی را منتشر می‌کردند. این روزنامه با آن که طرفداران زیادی در بین مسلمانان داشت، در سال 2006 به‌دلیل مشکلات مالی تعطیل شد.

ماه‌نامۀ سکینه (عاشورا)

این نشریه از اوایل 2009 فعالیت خود را آغاز کرده است. سردبیر این نشریه، احمد جالو از شخصیت‌های صاحب ‌نام مطبوعاتی کشور است که پیش از آن، سردبیری روزنامه ملت را به‌ عهده داشته است. ماه‌نامۀ سکینه، در دورۀ سه سالۀ فعالیت خود، تا حدودی جامعۀ اسلامی ‌این کشور و بعضی از کشورهای فرانسه زبان همسایه را تحت پوشش قرار داده است.

هفته‌نامۀ المستقبل

این هفته‌نامه در زمرۀ نشریات خصوصی اسلامی ‌کشور بود که در سال 2006 به‌دلیل مشکلات ناشی از کسر بودجه تعطیل شد. هفته‌نامۀ المستقبل از نظر دیدگاه اسلامی، معتدل و میانه‌رو بود.

هفته‌نامۀ الصدقه

فعالیت نشریۀ الصدقه از سال 2001 آغاز و در سال2008 به‌دلیل عدم رغبت مردم به خرید آن متوقف شد. این هفته‌نامه را، حسین ترائوره که شغل اصلی وي خطّاطی است، اداره می‌کرد و کادر خبری آن از تخصص چندانی برخوردار نبود.

هفته‌نامۀ الوظیفه

این هفته‌نامه هم‌چون دیگر نشریات اسلامی‌ مالی، در اوایل دهۀ 2000 میلادی فعالیت خود را آغاز کرد و در سال 2006 به سبب مشکلات مالی تعطیل شد. مدیر نشریۀ الوظیفه شیخ موسی محمود کنته از شیوخ صاحب نام قادریّه با درجۀ مقدمی ‌بود که تلاش فراوانی برای ادامه فعالیت نشریه کرد ولی به‌دلیل کسر بودجه، در نهایت مجبور شد هفته‌نامه را تعطیل کند (عرب احمدي: 133-135).