اساطیر و افسانه‌ها در مالی
ادبیات شفاهی و مکتوب مالی مملو از افسانه‌ها و اساطیری است که به‌نوعی بر زندگی روزمره مالیایی‌ها سایه افکنده است و بخش قابل تو جهی از رمان‌های ادبی نوین کشور را دربر می‌گیرد. خواندن داستان‌های افسانه‌گونه و گوش دادن به افسانه‌های قدیمی، یکی از بخش‌های مهم فولکلور کشور مالی را تشکیل می‌دهد که در این میان و با تو جه به پیشینه عمیق فرهنگ شفاهی، نقل این داستان‌ها آن هم با شیوه‌ای حماسی، از دیرباز در این کشور اهمیت خاصی داشته‌است. حماسه سنتی سونجاتا یکی از قدیمی‌ترین و باشکوه‌ترین افسانه‌های کشور مالی به‌شمار می‌رود.
داستان‌های افسانه‌ای زیادی در مورد شخصیت‌های بزرگ تاریخی این کشور همچون امپراطور مانسا موسی، سلطان ابوبکر و سفر اسرارآمیز او به قاره آمریکا، ازکیا محمد،سلطان سنی علی بر، جنگ‌های المامی‌ساموره توره با فرانسویان، مرگ اسرارآمیز الحاج عمرتال و... وجود دارد. بخش دیگری از افسانه‌های مالی را داستان‌ها و حکایاتی درباره غول‌ها، اجنه و موجوداتی اسرارآمیز تشکیل می‌دهند که قادر به کارهای فوق بشری هستند.[۱]
از گذشته‌های دور، روایت اساطیر و افسانه‌های این کشور را، داستان‌سرایان سنتی موسوم به جلی (Jeli, djeli) یا گریوت (Griot) بر عهده داشته‌اند. این افراد که نسل‌درنسل عهده‌دار این سنت قدیمی بودند، علاوه‌بر توانایی شگرف خود در داستان‌سرایی و نقل افسانه‌های قدیمی، در نواختن آلات و ادوات موسیقی و سرایش شعر نیز تسلّط دارند.
جلی‌ها معمولاً دارای اطلاعات وسیعی در ارتباط با تاریخ و فرهنگ مالی و دیگر کشورهای منطقه غرب آفریقا هستند و در قبایل مختلف مالی از جمله گروه قومی مانده (مالینکه، بامبارا و...)، فولانی، هوسا، سونگای، توکولور، وولوف، سرر، داگومبا، اعراب مور و دیگر گروه‌های کوچک قومی حضور دارند.[۲]
پیشینه گریوت‌ها به دوره سونجاتا بازمی‌گردد. براساس حماسه سونجاتا (Sund Jata)، شاه نارماقان کوناته (Nare Maghann Konate) گریوتی به نام بالافاسه که (Balla Fasseke) را به پسرش سونجاتا بخشید تا او را در اداره حکومتش مشاوره دهد. این فرد نخستین داستان‌سرا و آهنگ‌ساز سنتی موسوم به گریوت و بنیان‌گذار شاخه گریوت‌های کویاته است که تاکنون در این کشور وجود دارد. گریوت‌ها معمولاً خود را به امپراطوران و جنگجویان مشهور نسبت می‌دهند و اجداد خود را جاتیگی (Jatigi) می‌خوانند.[۳][۴]
نیز نگاه کنید به
کتابشناسی
- ↑ برگرفته از www.every culture.com/Mali
- ↑ Sanders. p. & Others, (1996). Jali Kunda: Griots Of West Africa And Beyond. 65-68.
- ↑ Hale, T. A. (1998). Griots And Griottes: Masters Of Words And Music. Bloomington, Indiana: Indiana University Press, 99.
- ↑ عرب احمدی، امیر بهرام (1391). جامعه و فرهنگ مالی. ناظر علمی ابوالحسن شریف محمدی تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، ص225-241.