رادیو در فرانسه
راديو
راديو در كشور فرانسه از دير باز طرفداران خود را حفظ كرده و هيچ گاه پيشرفت تكنولوژي، پديدار شدن تلويزيون و ديگر رسانه ها از محبوبيت راديو در نيان مردم نكاسته است. در فرانسه نخستين برنامه راديويي در آغاز دهه 1920 پخش شد. به ديگر سخن نخستين برنامه راديويي در 1921 از برج ايفل پخش شد و به همين مناسبت به "راديو برج ايفل" معروف شد. راديو در فرانسه يك سال پس از راديو در آمريكا به كار افتاد.در نخستين برنامه راديويي در فرانسه كه نيم ساعته بود، مندرجات مطبوعات بررسي، يك قطعه موزيك،گزارش هواشناسي و اخبار تلگرافي نظامي پخش مي شد. در 1922يك راديوي خصوصي با نام "راديولا" از سوي اميل ژيراردو[2] راه اندازي شد. راديو لا در 1923 نخستين خبر راديويي به معناي امروزي را در فرانسه پخش كرد. در 1940" راديو ويشي" پديد آمدو در 1944 از ميان رفت.امروزه در فرانسه حدود 55 ايستگاه راديويي فعاليت مي كنند كه مهم ترين انها عبارتند از: فرانس انتر، فرانس كولتور، فرانس موزيك، فرانس بلو، فرانس انفو، راديو لو موو، راديوكلاسيك، راديو نوستالژي، و راديو اف.آي.پي. مجموعه راديوهاي دولتي در پاريس در مجموعه اي به نام مزون دو لا راديو[3] متمركز مي باشد. اين مجموعه با 4200 نفر تحت نظارت و سرمايه مستقيم دولت اداره مي شود . راديوهاي دولتي با حق اشتراك تلويزيون و بودجه دولت و دريافت تبليغات‌غيراقتصادي تأمين مالي مي‌شوند. بودجه سالانه شبكه هاي راديويي دولتي فرانسه كه تحت حمايت راديو فرانس هستند، رقمي حدود 600 ميليون يورو در نظر گرفته مي شود.
در فرانسه راديوها به خصوصي و عمومي دسته بندي مي شوند. راديو هايي دولتي توسط موسسه راديو فرانس اداره مي شوند. اين موسسه از طريق كانال هاي مختلف به بيان و پخش موضوعات مختلف مي پردازد.
راديوهاي دولتي
اكنون سه راديوي دولتي در فرانسه وجود دارد كه عبارتند از: راديو فرانس ( 1975)، راديو بين المللي فرانسه(1975) و راديو ماوراي بحار فرانسه( 1983)
راديو فرانس انفو: فرانس انفو از گروه راديو فرانس است. اين شبكه به بيان پخش اخبار روز و پوشش فوري مسائل روز( ملي و جهاني) اختصاص دارد و تقريبا پر مخاطب ترين شبكه راديويي دولتي مي باشد. خبرنگاران اين راديو در سال هاي گذشته از ويدادهاي گوناگون چون جنگ ها، سوانح طبيعي يا انتخابات رياست جمهوري در ديگر كشورها گزارش هاي خبري مستقيم و به هنگام براي شنوندگان تهيه و ارسال كرده اند. راديو فرانس انفو كه دولتي است هم اكنون روزانه نزديك 14 ميليون شنونده از لايه هاي گوناگون دارد.
فرانس انتر: اين شبكه راديويي دولتي به اخبار بين المللي پرداخته و تحولات روز دنيا را مورد نقد و بررسي قرار مي دهد. برنامه‌هاي اين راديو، عمومي ومخاطب آن عموم مردم مي‌باشند. اطلاع‌رساني،موسيقي، بازي، بحث وگفتگو، اخبار اجتماعي و... از جمله برنامه‌هايي است كه اين راديو عرضه‌مي‌دارد.
فرانس موزيك: تخصص اين شبكه راديويي دولتي ، پخش موسيقي است و در حقيقت سبكه راديويي دولتي در حوزه هنر محسوب مي شود. اساساً ايستگاه موسيقي كلاسيك (پخش ديسك يا كنسرت) و نيز موسيقي معاصراست.
لو موو[4]: مخاطبان اين شبكه معمولا جوان ها هستند و بيشتر به انواع مختلف موسيقي مخصوصا موسيقي راك و پاپ تمايل دارند. يك راديوي جديد است كه در تولوز مستقر مي‌باشد و براي جوانان 15 الي 25 ساله‌درنظر گرفته شده است.
فرانس بلو: اين شبكه راديويي ، شبكه منطقه اي راديوي دولتي فرانسه است و براي هر منطقه برنامه هاي مختلفي را در طول روز پخش مي كند. براي افراد 50 سال به بالا برنامه‌هاي واريته (موسيقي و ترانه‌هاي فرانسوي) پخش‌مي‌كند.
فرانس كولتور: اين شبكه راديويي دولتي به موضوعات فرهنگي و اجتماعي با تلفيقي از هنر پرداخته و براي علاقمندان به فرهنگ و هنر برنامه هاي متنوعي پخش مي كند.راديوي روشنفكران كه مشاجرات فكري را منعكس مي‌نمايد، با نويسندگان وهنرمندان گفتگو مي‌كند. آثار آنان را مورد بررسي قرار مي‌دهد، و به پخش موسيقي به‌ويژه كلاسيك‌مي‌پردازد.
راديو بين المللي فرانسه(R. F. I): اين شبكه راديويي اولين و بزرگ ترين شبكه بين المللي فرانسه است. اكثر خبرگزاري ها و منابع مختلف خبري از اين شبكه به عنوان شبكه منبع استفاده مي كنند. اين راديو از سال 1975 راه اندازي شد و امروز علاوه بر برنامه شبانه روزي به زبان فرانسه ، هر روز به 19 زبان ديگر دیگریعنی انگلیسی، آلمانی، اسپانیولی، پرتقالی، برزیلی، کرئول، عربی، فارسی، روسی، لهستانی، رومائیائی، صرب و کروات، ترکی، چینی، ویتنامی، کامبوجی، لائوسی، بلغاری و آلبانیایی برنامه پخش مي كند. برنامه هاي راديو بين المللي فرانسه در بردارنده گزارش ها، اخبار، مصاحبه در زمينه هاي گوناگون فرهنگي، هنري، اقتصادي، علمي و ورزشي به زبان هاي خارجي است. برنامه هاي اين راديو به زبان فرانسه در پنج قاره شنوندگان ويژه خود را دارد كه يا دلبسته زبان و فرهنگ فرانسه يا فرانسوي هستند رادیو بین المللی فرانسه در حال حاضر هزار نفر همکار از جمله ٤٠٠ روزنامه نگار دارد و از خدمات شبکه٣٥٠نفری گزارشگران خود بهره می برد . اين برنامه ها در چهار گوشه جهان روي امواج كوتاه ، متوسط، اف ام يا از راه ماهواره پخش مي شوند. رادیو بین المللی فرانسه روی هم ٤١٨ ساعت در هفته یعنی ٦٠ ساعت در روز به زبان فرانسه و زبان های خارجی برنامه پخش می کند بنا بر آخرین بررسی آماری ٤٤ میلیون نفر از طریق موج کوتاه، موج متوسط،موج اف ام و یا روی ماهواره به برنامه های این رادیو گوش می کنند بودجه این رادیو ١٣٠٫٢١ میلیون یورو در سال است که بخشی از آن از بودجه وزارت امور خارجه و بخشی دیگر از مالیات سمعی و بصری تأمین می شود. برنامه هاي فارسي اين راديو از 21 مارس 1991 آغاز شد و هم اكنون اين برنامه در دو نوبت از ساعت 18 تا 18:30 و نوبيت دوم از ساعت 19 تا 20 به وقت پاريس پخش مي شود. فعالیت تحریریه و تولید برنامه بخش فارسی رادیو بین المللی با همکاری چهارده روزنامه نگار تمام وقت و پیمانی انجام می شود.
راديو ماوراي بحار فرانسه (1983): داراي ايستگاه راديويي در سرزمين‌هاي ماوراي بحار است و برنامه‌هاي محلي و برنامه‌هاي راديو فرانس انتر را پخش‌مي‌كند.
راديو هاي خصوصي فرانسه
راديو هاي خصوصي فرانسه در پنج رده به شرح زير دسته بندي مي شوند:
1- راديوهاي گروه يك. اين راديوها براي انجمن ها و گروه هاي اجتماعي و فرهنگي روزانه 4 ساعت برنامه پخش مي كنند.
2- راديوهاي گروه دو . اين راديوها مستقل هستند و بيشتر برنامه هاي محلي و منطقه اي پخش مي كنند. صداي اين برنامه ها در همه جاي كشور شنيده نمي شوند.
3- راديوهاي گروه سه . اين راديو ها نيز منطقه اي و محلي هستند ولي برنامه هاي آنها موضوعي است.
4- راديوهاي گروه چهار .اين راديوها تجاري هستند و برنامه هايشان موضوعي و قابل شنيدن در سراسر كشور است.
5- راديوهاي گروه پنج . اين راديوها علاوه بر خبر به مطالب گوناگون نيز مي پردازند و صداي آنها در سراسر كشور شنيده مي شوند
براي راه اندازي راديوهاي خصوصي بايد از " شوراي عالي راديو و تلويزيون"[5] مجوز دريافت كرد. راديوهاي خصوصي محلي، به دو نوع تجاري و غيرتجاري تقسيم مي‌شوند. تأمين مالي‌راديوهاي تجاري از طريق منابع تبليغاتي صورت مي‌گيرد. اين راديوها اگر عضو يك شبكه ملي باشند،80% برنامه را شبكه ملي و 20% مابقي را اينها اجرا مي‌كنند و اگرمستقل باشند، بخش اعظم برنامه‌ها راخود توليد مي‌كنند. اما راديوهاي غيرتجاري، شراكتي هستند و غالباً توسط اعضاء تأمين مالي مي‌شوند. راديوهاي غيرتجاري‌مي‌توانند از محل نيز كمك‌هاي مالي دريافت نمايند و 20% منابعشان از تبليغات تأمين گردد. بيشتر راديوي جمعيت‌ها و يا مذهب‌ها بدين طريق اداره مي شوند.
به‌طور كلي، شنوندگان راديوهاي خصوصي محلي، جوانان 25ـ15 ساله شهري هستند. شنوندگان راديوهاي پيراموني سنين بالاتراز 25 سال هستند و در شهرهايي با جمعيت بيش از000/100 زندگي مي‌كنند. شنوندگان راديوهاي دولتي افراد مسن و ساكن در شهرهاي بزرگ هستند.
مهمترين راديوهاي خصوصي :
1-راديو آ.ر.ت.ال RTL، وابسته به كمپاني چند مليتي راديو و تلويزيون لوكزامبورگ كه براي 3 سال متوالي پر شنونده ترين راديوي فرانسه معرفي شده است.
2-راديو اروپاي يك Europe1 ( تحت نظارت گروه هاشت )
3راديو مونت كارلو که علاوه بر پاريس ، بخش جنوبي فرانسه و حوزه مديترانه و شمال آفريقا را تحت پوشش قرار مي دهد.اين راديو يكي از رسانه هاي قديمي و با تجربه به ويژه در مسائل خاورميانه به شمار مي رود. دفتر مركزي آن در شاهزاده نشين موناكو در جنوب شرقي فرانسه و دفتر كار آن در پاريس در كنار راديو فرانس است. راديو مونت كارلو در سرتاسر فرانسه پخش مي‌شود و مردم جنوب شرقي به‌ويژه به آن گوش‌مي‌دهند.
4-راديوهاي تفريحي و موزيكال اروپای 2،اسکای راک،رادیو اف ام،رادیو نوستالژی
راديوهاي اقليت هاي مذهبي
اكثريت فرستنده ها و ايستگاههاي راديو هاي اقليت هاي مذهبي در يك محور خاص و يك نقطه مشترك خلاصه مي شوند . اين شبكه هاي راديويي به دليل اينكه شنوندگان آنها خواستار شنيدن برنامه هاي فرهنگي متعلق به خودشان مي باشند ، در فرانسه به ويژه در پاريس گسترش يافته است. سيستم راديويي و پخش برنامه هاي اين راديوها به وسيله كميسيون عالي سمعي – بصري تحت كنترل مي باشد .اكثر اين راديوها به حالت اشتراكي كار مي كنند (راديو اشتراكي راديوهايي كه از يك فركانس واحد استفاده مي كنند و ليكن ساعات پخش برنامه متفاوت است).
الف - راديو هاي مسلمانان : راديو اوريانت،راديو بور،راديو سولي، فرانس مغرب،راديو مديترانه
1-راديو شرق[6] : راديو شرق 90% برنامه هاي خود را به زبان عربي پخش مي نمايد . اين راديو تنها راديويي است كه بودجه آن توسط خارجيان ( عربستان سعودي ) تامين مي گردد. اين راديو با 70 كارمند كه 20 نفر آن خبرنگار هستند ، فعاليت مي كند . اين راديو در شهر هاي پاريس ، ليون ، بوردو ، و همچنين در لندن و سوئيس شبكه هايي تدارك ديده است .
2- راديو بور[7]: يکی از محبوب ترين راديو های اخبار و موسيقی اين روزها در فرانسه براي عرب هاي مهاجر است که در پاريس و حومه قابل شنيدن است. نام راديو، برگرفته از اصطلاح عاميانه بور به معنای نسل دوم و سوم فرزندان مهاجرينی است که نيم قرن پيش گروه گروه از شمال آفريقا به فرانسه آمدند.اين راديو حدود 500000 شنونده در فرانسه و شماری بيش از اين در شمال آفريقا و کشور های عرب دارد.
3- راديو آفتاب[8] راديو آفتاب يكي از راديو هاي اشتراكي است كه 80% برنامه هاي آن به زبان عربي براي پاريس و حومه شهر مارسي و شهر ليون پخش مي گردد.
ب- راديوهاي يهوديان : آر.سي.جي، شلوم، راديو جي
1- راديو آر.سي.جي یا رادیو جامعه يهوديان[9] يك راديو ي اشتراكي است كه بودجه آن از طريق خزانه اجتماعي يهوديان تامين مي شود.
2- راديو جي J يك راديوي اشتراكي است كه 90% برنامه هاي خود را به زبان فرانسه پخش مي كند . اين راديو از راه پخش آگهي هاي تبليغاتي فعاليت مي كند . اين راديو در پاريس و حومه شنونده دارد.
راديوهاي يهوديان در پاريس به طور متجمع و متشكل در يك فركانس برنامه هاي خود را پخش مي نمايند. لذا اين راديوها سعي و كوشش در يك همزيستي و همكاري جهت ايجاد يك راديوي واحد يهودي را دارند.
ج - راديو ارامنه AYP[10] :
اين راديو در سال 1993 بعد از اينكه امتياز اداره خصوصي آن را شركت ارمنی - فرانسوی AFAC [11] از شوراي عالي سمعي و بصري فرانسه به دست آورد، فعاليت خود را برای ارمنی های مقیم پاریس و ایل دوفرانس از سر گرفت . لازم به تذكر است كه این انجمن از حمايت كليسا و چندين انجمن برخوردار است . در گذشته فعاليت اين راديو جنبه تجاري داشته و ليكن در حال حاضر فقط 20% از كل بودجه راديوي نامبرده از طريق آگهي هاي تبليغاتي تامين مي گردد . برنامه هاي اين راديو در 2 نوبت در روز ( صبح 6 تا 14 و عصر 19 تا 21 ) به زبان هاي فرانسه و ارمني پخش مي گردد .[12]