سینمای سیرالئون
صنعت سینما و فیلمسازی
1-5-9- تاریخچه ورود سینما و نقش سینما در جامعه
با توجه به قطع مکرر برق در کشور سیرالئون در طول شبانه روز و عدم امکان استفاده از تلویزیون برای بسیاری از مردم شهری و روستایی این کشور (بدلیل قطع برق) و همچنین عدم استطاعت مالی شمار قابل توجهی از مردم در خرید گیرندههای تلویزیون، سینما به نوعی جایگزین تلویزیون در این کشور شده است. از این رو با توجه به آنکه مشکل قطعی برق این کشور که ناشی از کمبود سدهای هیدرولیک میباشد در آینده نیز کماکان ادامه خواهد یافت بهنظر نمیرسد تلویزیون در آیندهای نزدیک رقیب صنعت سینما در این کشور بهشمار رود.
کشور سیرالئون در حال حاضر از چند سالن سینمایی بزرگ و کوچک در فریتاون و دیگر شهرهای کشور بهره میگیرد و این سینماها که از نظر تجملاتی در فقر مشهودی بسر برده و از استاندارد پایینی برخوردارند بیشتر میزبان نسل جوان این کشور میباشند که مشتاقانه چشم به صفحه بزرگ سینما توگراف دوخته و بنوعی آمال و آرزوهای خود را در این صفحه جادویی جستجو میکنند. اکثر فیلمهایی که در سالنهای سینمایی کشور سیرالئون نمایش داده میشوند فیلمهای غربی نه چندان جدید و برخی فیلمهای سینمایی ساخت کشور نیجریه است که از کیفیت چندانی برخوردار نیستند. برخی کشورهای آسیایی و اروپایی و از جمله رایزنی فرهنگی سفارت ج.ایران نیز در طول سال جشنوارههایی سینمایی برگزار کرده و فیلمهای سینمایی ساخت کشور خود را در معرض تماشای مردم این کشور قرار میدهند.
پیشینه سینما در کشور سیرالئون همچون دیگر کشورهای منطقه غرب آفریقا به اوایل دهه 1960 و همزمان با اوجگیری نهضتهای رهایی بخش و آزادیخواهانه ضد استعماری باز میگردد. در طول این دهه چند سالن سینمایی در پایتخت و چند شهر دیگر تأسیس شد ولی صنعت فیلمسازی در این کشور بدلیل ضعف شدید امکانات فنی، فقدان نیروهای متخصص و عدم تخصیص بودجه از طرف دولتهای وقت هیچگاه نتوانست رشد کند و تنها چند تن از فیلمسازان سیرالئونی در دهه 1980 موفق به تهیه چند فیلم مستند کوتاه شدند که از کیفیت پایینی برخوردار بود. سینمای سیرالئون در دهه 1990 متحمل ضربات سهمگینی از ناحیه جنگ داخلی شد و شورشیان در مدت نسبتاً کوتاه حاکمیت بر فریتاون خسارت سهمگینی بر چند سالن سینمای این کشور وارد آوردند. (Denov 2010: 9-11)
معدود دست اندرکاران صنعت سینما و فیلم سازی این کشور در طول جنگ داخلی یا خانه نشین شده و یا به دیگر کشورها از جمله گینه گریختند. پس از پایان جنگ داخلی چند فیلم مستند عمدتاً در ارتباط با جنگ داخلی سیرالئون ساخته شد که هر چند از کیفیت فیلمبرداری و تدوین پایینی برخوردار بود ولی در برگیرنده حقایق تلخ و تکان دهندهای در مورد این جنگ خونین و جنایات شورشیان وابسته به جبهه متحد انقلابی بود. یکی از مهمترین این فیلمهای مستند فیلم «اندوه فریتاون»[16] است که در آخرین سالهای جنگ داخلی، در سال 1999 توسط سوریوس سامورا[17] ساخته شد و از آن زمان همواره بهعنوان منبعی دست اول در مورد جنگ داخلی سیرالئون مورد استفاده محققان قرار گرفته است[18].
جالب اینجاست که فیلم مشهور الماس خونین ساخته ادوارد زوئیک که لئوناردو دی کاپریو هنرپیشه فوق ستاره هالیوود در آن ایفای نقش اول را بر عهده دارد و بخشی از حوادث خونین این کشور را در سالهای جنگ داخلی بازگو میکند نیز چند بار در سینماهای سیرالئون به نمایش در آمده که البته موجبات نارضایتی مردم سیرالئون بهویژه طبقات روشنفکر را در مورد ارائه تصویری مخدوش و تیره از این کشور فراهم آورده است.
لازم بذکر است صنعت فیلم سازی در سیرالئون طی سالهای گذشته با اقبال عمومی مواجه شده و چند انجمن متعلق به فیلم سازان جوان در فریتاون تأسیس شده است. دولت نیز از سال 2008 توجه ویژهای به این امر مبذول داشته و چند کارگاه آموزشی مستند سازی با همکاری دولت و انجمنهای مستند سازی در فریتاون و دیگر شهرهای کشور برگزار شده است که در زمینه ارتقا سطح معلومات فیلم سازان این کشور مؤثر بوده است.
2-5-9- جایگاه فیلمهای سینمایی در منطقه و جهان
سینمای سیرالئون در زمره ضعیفترین سینماهای جهان بوده و این كشور بدلیل مشكلات انبوه اقتصادی و اجتماعی هنوز نتوانسته است اقدامی در خصوص تأسیس سینمای ملی و تولید فیلمهای سینمایی انجام دهد. معدود فیلمهای مستند و سینمایی تولید كارگردانان داخلی نیز به هیچ عنوان در جایگاهی نبودهاند كه بتوانند حتی در جشنوارههای آفریقایی به نمایش درآیند.
3-5-9- واردات فیلم
صد درصد فیلمهای سینمایی كه در سالنهای سینمایی سیرالئون نمایش داده میشوند محصول كشورهای آمریكا، هند، چین و فرانسه است. در عین حال سینمای نالیوود (نیجریه) نیز طی چند سال گذشته بهعنوان رقیب بزرگ هالیوود در این كشور قدعلم كرده و بسیاری از فیلمهای فاقد ارزش فرهنگی این كشور در سینماهای فریتاون و دیگر شهرهای كشور به نمایش درمیآیند.
4-5-9-تعداد فیلمهای سینمایی نمابش داده شده در دهه اخیر
هیچ گونه آماری در مورد تعداد تماشاگران سینما در این كشور وجود ندارد ولی فیلمهای جدید هالیوود معمولاً با استقبال گسترده جوانان مواجه میشود بهگونهای كه همزمان با اكران فیلمهای جدید آمریكایی سالن بزرگ سینمای فریتاون تقریباً مملو از جمعیت میشود. بخش عمده تماشاگران سینما در سیرالئون را نوجوانان و جوانان تشكیل میدهند.