صنعت چاپ و نشر کتاب در سیرالئون
كتاب
با وجود بی سوادی نزدیك به شصت درصد از مردم سیرالئون فرهنگ كتاب و كتابخوانی در این كشور رشد چشم گیری داشته و عموم باسوادان كشور در طول روز صفحاتی از كتب مورد علاقه خود را مطالعه میكنند.
1-8-1-11- پیشینه چاپ و انتشارکتاب در سیرالئون:
کشور سیرالئون یکی از نخستین و قدیمیترین کشورهای منطقه غرب آفریقا از نقطه نظر صنعت چاپ و انتشارات به شمار میرود و نخستین چاپخانه مجهز در آفریقای زیر صحرای بزرگ در سال 1794 در این کشور شکل گرفت که البته بر اثر حمله فرانسویها و پیش از آغاز به کار نابود شد. در سال 1800 و با ورود ماشینهای چاپ جدید، صنعت چاپ در این کشور شکل گرفت و اولین کتب چاپ این چاپخانه در دهههای 1810 تا 1840 منتشر شدند. وضعیت چاپ و نشر کتب علمی و تاریخی پس از ورود گروه تازهای از سیاهان موسوم به آفریقایی آمریکایی رونق بیشتری یافت و در اواخر قرن نوزدهم سیرالئون در بین کشورهای آفریقایی از نظر چاپ کتب مختلف (البته با کیفیت پایین و شمارگان محدود) در وضعیت نسبتاً مطلوبی قرار داشت. جایگاه چاپ و نشر کتب در سیرالئون در دهههای نخستین و میانه قرن بیستم نیز چندان تغییری نیافت و هر سال چند کتاب در مضامین گوناگون چاپ و روانه بازار میشد.صنعت چاپ پس از استقلال کشور نیز در وضعیت خوبی بود و دولتهای وقت با وجود مشکلات فراوان اقتصادی و اجتماعی از چاپ و نشر کتاب در کشور غافل نبودند. با این حال جنگ داخلی سیرالئون در دهه 1990 ضربه بسیار سنگینی بر صنعت چاپ و انتشار کتب در این کشور وارد آورد بهگونهای که سه شرکت انتشاراتی مهم دهه 1980 در جریان جنگ داخلی و بر اثر حملات شورشیان به طور کلی ورشکست شدند. وضعیت چاپ و انتشارات در سیرالئون از سال 2002 مورد بازنگری اساسی قرار گرفته و دولتهای وقت توجه ویژهای را برای بازمهندسی این صنعت مبذول داشتهاند. از این روی طی حدود یک دهه گذشته و با وجود تورم سنگین حاکم بر کشور؛ دهها عنوان کتاب در مضامین علمی، تاریخی، سیاسی و هنری توسط شرکتهای انتشاراتی دولتی و خصوصی منتشر شدهاند که البته بخش قابل توجهی از این کتب به موضوع جنگ داخلی کشور اختصاص دارد. www.book industry in Africa.com/sierra leone/2011))
2-8-1-11- شرکتهای انتشاراتی سیرالئون:
مهمترین شرکت انتشاراتی فعلی در سیرالئون که وظیفه چاپ کتب درسی کشور را بر عهده دارد چاپخانه دولتی سیرالئون[66] است که البته سه شرکت انتشاراتی خصوصی وابسته به مؤسسههای بینالمللی لانگمن، مک میلان و اوانز نیز این مؤسسه را در چاپ کتب درسی مدارس و دبیرستانهای کشور کمک میکنند. شرکت انتشاراتی پن[67] و مؤسسه کتاب تراست[68] از مهمترین شرکتهای دست اندرکار چاپ و نشر کتب در این کشور به شمار میروند که با وجود مشکلات پیش روی خود هر سال چند عنوان کتاب را وارد بازار نشر این کشور مینمایند. (Turay, 2004) علاوه بر آن انجمن ناشران سیرالئون[69]، انستیتو ملی چاپ و فناوری[70]، انجمن نویسندگان سیرالئون[71]، انتشارات «بونومبو»[72]، انتشارات «ادونتور»[73]، عصر جدید[74]، شرکت انتشاراتی تجاری[75]، موسسه ناشران اطلس[76]، موسسه انتشاراتی رومارونگ[77]، انتشارات اس او اس[78]، انتشارات دیلی میل[79]، انتشارات دانشگاه سیرالئون، انتشارات دانشگاه انجالا و موسسه انتشاراتی بانک مرکزی سیرالئون نیز سالانه چند عنوان کتاب در مضامین مختلف تاریخی، علمی، فرهنگی و بازرگانی چاپ و منتشر میکنند. علاوه بر آن چند مؤسسه وابسته به مؤسسات اسلامی و کلیساهای مختلف سیرالئون نیز عهدهدار چاپ کتب مذهبی میباشند. (عرب احمدی، 1387: 122-123)[80]جدای از چاپ کتب، مؤسسات مذکور در زمینه ترجمه آثار علمی و ادبی جهان نیز فعالیت دارند و هر سال دهها عنوان ترجمه یه ویژه در زمینه رمانهای ادبی به زبان انگلیسی و زبانهای محلی (عمدتاً کریو) روانه بازار نشر سیرالئون میشود.
3-8-1-11- چالشهای چاپ کتاب در سیرالئون
با وجود رونق نسبی شرکتهای انتشاراتی در کشور سیرالئون؛ این کشور به دلیل مشکلات فراوان از جمله فقر شدید مردم، بیسوادی گسترده به ویژه در بین بزرگسالان، فرهنگ پایین کتابخوانی در کشور، گران بودن قیمت کتب عرضه شده در سطح جامعه، مشکلات ناشی از توزیع کتب در شهرهای مختلف، هزینههای بسیار بالای چاپ کتب در کشور و... با نوعی بحران از نظر چاپ و انتشارات مواجه است و وزارت آموزشوپرورش، علوم و فناوری سیرالئون نیز تاکنون نتوانسته است این وضعیت نابسامان را منسجم سازد. (Kargbo, 2004) از این روی در حال حاضر بسیاری از مؤسسات انتشاراتی از طریق تبانی با مدیران دولتی هر سال اقدام به چاپ و یا تجدید چاپ کتب درسی مدارس ابتدایی و متوسطه و دانشگاهها مینمایند و با توجه به خریداران این کتابها درآمد قابل توجهی را عاید خود میسازند. با این حال معدود کتب چاپ شده در مضامین علمی، ادبی و تاریخی معمولاً ماهها در کتابفروشیهای پایتخت و چند شهر بزرگ به انتظار مشتری خاک میخورند.
4-8-1-11- تعداد کتب چاپ شده در طول سال:
مشکلات اشاره شده در سطور بالا سبب شده است که در حال حاضر (صرفنظر از کتب درسی) سالیانه کمتر از 70 عنوان کتاب در این کشور چاپ و منتشر شود که از این نظر کشور سیرالئون در زمره یکی از عقب افتادهترین کشورها در قاره آفریقا و جهان به شمار میرود. کتب ترجمه شده از دیگر زبانها نیز وضعیت مشابهی دارند. در کنار این امر باید به انبوه کتب دست دوم چاپ آمریکا و کانادا اشاره کرد که توسط برخی مؤسسات خصوصی وارد کشور شده و با قیمتهای بسیار پایین در اختیار خوانندگان، که بیشتر دانشجویان میباشند، قرار میگیرد که این امر طی دو دهه گذشته ضربه سنگینی بر صنعت چاپ و انتشارات سیرالئون وارد آورده است. جالب اینجاست که برخی از نویسندگان مشهور سیرالئونی نیز به دلیل اطلاع از مشکلات چاپ و نشر مؤسسات داخلی و نحوه توزیع آن در داخل کشور و در سطح بینالمللی، ترجیح میدهند رمانهای ادبی خود را در کشورهایی همچون ایالات متحده آمریکا، انگلستان و استرالیا چاپ کنند. (www.book industry in Africa.com/sierra leone/2011)