جشن ماه حوت
1-3-8. جشن ماه حوت
مردم تاجیکستان در گذشته پیش از عید نوروز، جشنهای بسیاری داشتند، که با نزدیک شدن بهار و شروع کارهای کشاورزی، برگزار میکردند. یکی از این جشنها «جشن حوت[2]» نام داشت، که از دید کشاورزان، آخرین ماه سال بود.
تاجیکان از دیرباز در این ماه برای کشت و کار بهار آماده میشدند و در اینباره سرود، روایت، شعر و ضربالمثلهای گوناگون پدید آوردهاند. در ناحیه خنگاب و برخی نقاط قراتگین، برای جشن حوت، از پیش خود را آماده میکردند. در این آیین مردم پس از آماده کردن ابزار بزم، سه شب نخست ما حوت را در میهمانیها گرد آمده، آتش می افروخته و در پیرامون آن می نشستند. موسیقی می شنیدند و با نوای آن، به رقص و پای کوبی می پرداختند و طنزپردازان و شیرین کاران، نمایش های مردمی و ملی را نمایش می دادند. مردم نیز دسته جمعی سرود زیر را می خواندند.
حوت گذشت، فصل زمستان به مقام دل ما
لیک در حوت شده است شورش و غوغا بر پا
سردی و گرمی، این بود به فرمان خدا
نیست کس را سخنی گفته در این چون و چرا
حوت اگر حوتی کند، کم پیره (پیره زن) در قوطی کند.