جشن ماه حوت

از دانشنامه ملل

مردم تاجیکستان در گذشته پیش از عید نوروز، جشن­‌های بسیاری داشتند، که با نزدیک شدن بهار و شروع کار‌های کشاورزی، برگزار می‌­کردند. یکی از این جشن­‌ها «جشن حوت[i]» نام داشت، که از دید کشاورزان، آخرین ماه سال بود.

تاجیکان از دیرباز در این ماه برای کشت و کار بهار آماده می‌­شدند و در این ­باره سرود، روایت، شعر و ضرب­‌المثل­‌های گوناگون پدید آورده‌­اند. در ناحیه خنگاب و برخی نقاط قراتگین، برای جشن حوت، از پیش خود را آماده می‌­کردند. در این آیین مردم پس از آماده کردن ابزار بزم، سه شب نخست ماه حوت را در میهمانی­‌ها گرد آمده، آتش می‌ افروخته و در پیرامون آن می‌نشستند. موسیقی می‌شنیدند و با نوای آن، به رقص و پای کوبی می‌پرداختند و طنزپردازان و شیرین‌کاران، نمایش ‌های مردمی و ملی را نمایش می‌‌دادند. مردم نیز دسته جمعی سرود زیر را می‌خواندند.

حوت گذشت، فصل زمستان به مقام دل ما

لیک در حوت شده است شورش و غوغا بر پا

سردی و گرمی، این بود به فرمان خدا

نیست کس را سخنی گفته در این چون و چرا

حوت اگر حوتی کند، کم پیره (پیره زن) در قوطی کند[۱].

پاورقی

[i] - حوت، در سال شمار کشاورزی تاجیک، نام ماهی است که به ماه میلادی با اواخر ماه فوریه برابر است. در جنوب تاجیکستان، به ویژه در نواحی کوهستانی، این جشن را حوت بابای آخون یا حوت آخون ملا نعیم می‌­نامیدند.

کتابشناسی

  1. زهریی، حسن (1391). جامعه و فرهنگ تاجیکستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص 235.