کتابخانه های عمومی در چین
در اواخر قرن نوزدهم، چین به تدریج درهای خود را به روی غرب گشود. برخی از نخبگان سیاسی و دانشگاهی نیز ایدههای علمی پیشرفته غربی را پذیرفته و به دنبال آن فرهنگ و علوم غربی را در چین رواج دادند.
از آنجا كه كتابخانه مهمترین مركز نشر ایدهها و دانش جدید بود، شمار زیادی كتابخانه در همین دوران در سطوح مركزی و استانی و توسط ارگانهای دولتی و مدارس و دانشگاههای وابسته به مسیونرهای مذهبی تاسیس شد. كتابخانهی مشهور «برج گویوئه» نخستین كتابخانهی مدرن چینی، در سال 1902 تأسیس شد كه یكی از اهداف آن روشنگری و احیای فكری مردم از طریق آموزش بود. در این برج كتابهای غربی و روزنامههای جدیدالانتشار و نشریات ادواری این كشورها در اختیار مردم قرار میگرفت و درب سالنهای مطالعهی این كتابخانه، برخلاف گذشته، به روی عموم مردم باز بود. این كتابخانه، تنها یك مركز نگهداری كتاب نبود، بلكه از طریق آن خدمات مفید دیگری هم به خوانندگان كتاب ارایه میشد.
با شروع قرن بیستم، شمار بیشتری از كتابخانههای مدرن در استانهای جِه جیانگ، هوبِی، فوجیان و هونان تأسیس و درهای این مراكز به روی عموم مردم گشوده شد. تا سال 1914، مجموعا 18 كتابخانهی استانی در چین ساخته شد و كتابخانهی پایتخت كه اكنون به كتابخانهی ملی چین تبدیل شده است، در سال 1912 به صورت رسمی افتتاح و در اختیار علاقمندان قرار گرفت. همزمان، كتابخانههای دانشگاهی نیز قارچ گونه در سرتاسر کشور راه اندازی شدند كه از جملهی آنها میتوان به كتابخانهی دانشگاه پایتخت، كتابخانهی دانشگاه چینگ خوا و كتابخانهی دانشگاه تربیت معلم پكن اشاره كرد. در دههی 1930، تمامی دانشگاهها و دانشكدههای سراسر چین، دارای كتابخانهی ویژهی خود بودند. مضافا اینكه، شماری كتابخانهی تخصصی و شخصی نیز به وجود آمد. در سال 1938، شمار كتابخانههای چین به 5196 باب رسید ولی به دلیل تشدید جنگ داخلی و آغاز جنگ ضد ژاپنی، تنها 391 باب از این كتابخانهها توانستند تا سال 1949 كه جمهوری خلق چین تأسیس شد، به کار خود ادامه دهند.
توسعهی کتابخانههای عمومی پس از تأسیس چین نو
در بیش از شصت سال پس از تأسیس جمهوری خلق چین، سیستم کتابداری و كتابخانهای در چین به سرعت رشد كرده و شامل كتابخانههای عمومی، دانشگاهی، پژوهشی و تخصصی، شخصی و انواع كتابخانههای دیجیتالی میگردد. طبق آمار، در سال 2009، شمار انواع كتابخانهها در سراسر چین به بیش از 258 هزار باب رسید. بر اساس آمار رسمی، شمار كتابخانههای عمومی در سراسر كشور چین، بیش از 2850 باب با مجموع 85/5 میلیارد جلد كتاب میباشد.[۱]
افزون بر این، در ساختار فیزیکی و سیستمهای حفظ و نگهداری و قابلیتهای حرفهای و سطح و كیفیت ارایهی خدمات كتابخانهای نیز تحول و بهبود چشمگیری حاصل شده است. در حال حاضر، دولت چین با اختصاص سرمایههای بیشتر، به توسعهی كتابخانههای كشور پرداخته و مقررات و قوانین ویژهای برای توسعه و مدیریت امور کتابخانههای كشور تنظیم به اجرا گذاشته شده است.
جدول شماره 1. تعداد كتابخانه های عمومی در مناطق مختلف چین
منطقه
(استان-شهر) |
تعداد كتابخانه های عمومی | تعداد كتابها
(1000) |
طول قفسه ها | تعداد امانت گیرندگان كتاب | تعداد مراجعه كنندگان
(سال 2009) |
تعداد صندلیهای موجود |
پكن | 24 | 15888 | 145 | 3886 | 8900 | 12938 |
تین جین | 31 | 11587 | 103 | 2521 | 6370 | 9486 |
خه بِی | 164 | 15492 | 296 | 3820 | 5279 | 20457 |
شنسی | 126 | 11764 | 146 | 1449 | 2415 | 14732 |
مغولستان داخلی | 113 | 8704 | 297 | 1513 | 2419 | 16607 |
لیائونینگ | 128 | 27849 | 1017 | 6077 | 14071 | 28395 |
جی لین | 66 | 13384 | 214 | 1906 | 4431 | 13486 |
هیلونگ جیانگ | 100 | 15716 | 216 | 2350 | 5604 | 16705 |
شانگهای | 29 | 65934 | 431 | 5561 | 14525 | 16839 |
جیانگسو | 109 | 40710 | 2110 | 14811 | 24448 | 35436 |
جه جیانگ | 96 | 35517 | 561 | 12144 | 27854 | 34924 |
آنخویی | 89 | 11362 | 189 | 3552 | 5777 | 15380 |
فوجیان | 85 | 15424 | 274 | 6366 | 11288 | 22071 |
جیانگشی | 108 | 14736 | 180 | 3072 | 5157 | 22037 |
شاندونگ | 150 | 35153 | 515 | 9193 | 15439 | 36011 |
خِه نان | 142 | 17245 | 290 | 5892 | 9532 | 23680 |
خوبِی | 107 | 21813 | 1042 | 5971 | 10468 | 27328 |
خونَن | 120 | 18394 | 365 | 4641 | 9582 | 28552 |
گواندونگ | 133 | 43674 | 677 | 12375 | 25360 | 28289 |
گوانگشی | 100 | 17597 | 321 | 3683 | 7738 | 22649 |
خَی نَن | 20 | 3407 | 234 | 993 | 1340 | 4430 |
چونگ چینگ | 43 | 9880 | 121 | 2903 | 7603 | 10308 |
سیچوان | 156 | 24804 | 1198 | 5375 | 9489 | 26160 |
گویجو | 93 | 8003 | 147 | 1445 | 2134 | 12172 |
یون نَن | 150 | 15079 | 426 | 3897 | 7700 | 20352 |
تبت | 4 | 500 | 24 | 9 | 22 | 686 |
شانسی | 112 | 10588 | 167 | 1903 | 2581 | 12656 |
گَنسو | 93 | 9510 | 169 | 1981 | 3290 | 12529 |
چینگ خَی | 44 | 4023 | 85 | 187 | 429 | 3062 |
نینگ شیا | 20 | 4350 | 93 | 745 | 1556 | 5298 |
سین كیانگ | 94 | 9338 | 111 | 1818 | 3545 | 11314 |
جمع كل | 2850 | 585206 | 12163 | 132771 | 258573 | 601519 |
متنوع و دیجیتالی شدن خدمات كتابخانههای عمومی چین
پس از گذشت سه دهه از اجرای اصلاحات، باتوجه به گسترش استفاده از فناوری نوین اطلاعرسانی، تحول جدیدی در توسعهی كتابخانههای چین به وجود آمده و درحال حاضر، شمار زیادی از كتابخانههای این كشور برای ارایهی خدمات کتابخانهای، از فناوری دیجیتالی استفاده میكند. در عصر انفجار اطلاعات، یك كتابخانه در صورتی میتواند به حیات مدرن خود ادامه داده و با همتایان خود به رقابت بپردازد كه از سیستمهای جدید فناوری دیجیتالی به بهترین نحو استفاده كرده و با منابع کتابخانههای بزرگ و حرفهای در سطح جهانی و ملی ارتباط داشته باشد. امروزه در چین، سیستم كتابخانهی دیجیتالی با سرعت هرچه تمامتر درحال شكلگیری و توسعه است. هر كتابخانه میكوشد تا سیستم مدیریت اطلاع رسانی، سایت اینترنتی، و خدمات دیجیتالی خود را ایجاد و به روز کند. در این زمینه، كتابخانهی ملی چین، مركز اطلاعرسانی و اسناد آكادمی علوم چین و كتابخانهی دانشگاه چینگخوا، نه تنها پیشتاز هستند، بلکه مسئولیت دیجیتالی کردن تمام کتابخانههای عمومی مهم چین و ایجاد شبکههای گستردهی کتابخانهی دیجیتالی مادر را بر عهده دارند. باتوجه به جمعیت زیاد كشور چین و گستردگی خوانندگان كتاب، تعدادی كتابخانهی تخصصی با تنوع و کاربرد خاص، مانند کتابخانههای کودکان، نابینایان، پژوهشگران، نسخ خطی، و... که هر کدام در زمینهی خاص تخصص داشته و خدمات ویژهای ارایه میکنند نیز راه اندازی شده است. برای نمونه، كتابخانهی ملی چین و كتابخانهی شانگهای، به لحاظ تنوع، گستردگی، دارا بودن مجموعههای فراگیر كتاب و تسهیلات پیشرفته، برتریهای زیادی نسبت به سایر كتابخانهها دارند و كتابخانهی «تیَنیی» و کتابخانهی جدید پایتخت نیز از نظر ارائهی كتب قدیمی و نادر و كمیاب برای علاقهمندان جذابیت زیادی دارد.[۳]
نیز نگاه کنید به
كتابخانه های عمومی در تایلند؛ کتابخانه های عمومی ژاپن؛ کتابخانه های عمومی کانادا؛ کتابخانه های عمومی کوبا؛ كتابخانه های عمومی در لبنان؛ کتابخانه های عمومی مصر؛ کتابخانه های عمومی تونس؛ کتابخانه های عمومی سنگال؛ کتابخانه های عمومی در فرانسه؛ کتابخانه های عمومی مالی؛ كتابخانه های عمومی در زیمبابوه؛ کتابخانه های عمومی اسپانیا؛ کتابخانه های عمومی اردن؛ كتابخانه های عمومی در سیرالئون؛ كتابخانه های عمومی در قطر؛ كتابخانه های عمومی سریلانکا؛ كتابخانه های عمومی قزاقستان؛ كتابخانه های عمومی در بنگلادش؛ كتابخانه های عمومی تاجیکستان