تشکیل دولتی مسیحی در چین با حمایت مسیونرهای خارجی
با تضعیف امپراتوری چینگ در نیمه‌ی دوم قرن نوزدهم در اثر مداخلات ماجراجویانه‌ی قدرت‌های غربی و گسترش فعالیت‌های میسیونرهای مسیحی از یک سو، و فراگیر شدن نارضایتی عمومی مردم از نالایقی حکومت داخلی و زورگویی‌های متجاوزین خارجی از سوی دیگر، زمینه برای قیام و شورش همگانی فراهم شد. رهبری این شورش را فردی به‌نام هونگ شیوچوان(Hong Xiuquan)، معلمی روستایی برعهده گرفت.
وی که با خواندن کتابی تحت عنوان«کلمات پند آموز زمان (Good Words for Exhorting the age)» تحت تعالیم مسیحیت قرار گرفته بود، ادعا کرد که از سوی خدا برای نجات بشریت مأموریت دارد. وی با برداشت و تفسیرهایی خاصی از مسیحیت اقدام به نوشتن وانتشار مقالاتی هم‌چون روش‌هایی برای رهایی، روش‌هایی برای بیدار ساختن مردم جهان، و روش‌هایی برای برپاخاستن مردم جهان، به انتشار افکار خود پرداخته و از مردم خواست تنها خدا را به‌پرستند. هونگ شیوچوان، آیین‌های کنفوسیوس، بودیسم و فرهنگ سنتی چین را با اندیشه‌هایی از مسیحیت تلفیق و خود را برادر کوچک عیسی مسیح خواند.
مسیحیت وی سپس با همکاری چند نفر از دوستان و همفکرانش انجمنی تحت عنوان«انجمن خدا پرستان» تشکیل و به تبلیغ برابری و مخالفت با تجاوزگران خارجی پرداخت. کارگران و کشاورزان فقیر به تنگ آمده از ظلم و ستم تجاوزگران خارجی و حکومت نالایق داخلی، سریعا از او حمایت کرده و در سال 1847 نخستین شورش علیه حکام محلی شکل گرفت. با گسترش نفوذ این نهضت، هونگ، در سال 1851 ارتش تایپینگ را تشکیل و خود را پادشاه آسمانی نامید و مناطق مختلفی از استان شاندونگ را تسخیر و با وضع مقررات جدید سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به نفع کارگران و کشاورزان و زنان، محبوبیت نهضت را توسعه داد. شکست پیاپی ارتش چینگ از شورشیان تایپینگ، زمینه را برای الحاق برخی از واحدهای ارتش ملی و شورش برخی از اقوام و نژادها به نفع شورش تایپینگ‌ها بیشتر فراهم شد. هونگ شیوچوان، پس از گسترش مناطق تحت نفوذ در شرق و شمال و جنوب چین، «پادشاهی بزرگ صلح آسمانی» را به پایتختی نانجینگ اعلام و رفته رفته خود به یک نظام فئودالی دیگری با همان خصوصیات تبدیل شد. با شروع اختلافات در میان رهبران شورش، انشعاباتی در نهضت ایجاد و این شورش که بزرگترین شورش دهقانی در طول تاریخ چین لقب گرفت، تضعیف و سرانجام در سال 1868 به شکست کامل انجامید و از میان رفت[۱].
این شورش با همکاری نیروهای فرانسه و انگلیس و ارتش امپراتوری فرو نشانده شد و در اثر جنگ و گرسنگی ناشی از قحطی همزمان، بین 20 تا 30 میلیون نفر جان خود را از دست دادند و آن را جزو پرکشتارترین شورش‌های تاریخ جهان قرار داد[۱].آنچه در این شورش قابل توجه است، حمایت گسترده‌ی برخی از مسیونرهای مسیحی از رهبری این قیام است[۲].
نیز نگاه کنید به ادیان در چین؛ مسیحیت در چین