خوشنویسان مشهور چین باستان
خوشنویسان معروف در دوران چین باستان عبارت است از :
وانگ شی جی
«وانگ شی جی»، در خانوادهای اصیل به دنیا آمد. وقتی وی از شغل دولتی استعفا کرد، در شَن یین(Shanyin)، گویجی(Guiji) (شائوشینگ(Shaoxing) کنونی استان جه جیانگ(Zhejiang)) اقامت گزید. او در سال های نخست زندگی، خوشنویسی را از «وِیفورِن(Wei Furen)» فراگرفت. بعدها خط نویسی مرسوم و شکسته را از «جانگ یو(Zhang You)» و «جانگ جی(Zhang Zhi» آموخت. وی نقاط قوت هر یک از اساتید را فراگرفت تا سبک خاص خودش را ایجاد کند. ارزش آثار او با استفاده از نوشتار رسمی، کاراکترهای معمولی، پیوسته نویسی و خط شکسته، از سطح هنری اساتید پیشین خوشنویسی فراتر رفت. او توسعه ی خوشنویسی را از مسیر طبیعی به سمت یادگیری مهارت های جدید هدایت و آن را به کمال رساند. وی در دوران حیات خود مشهور و در نسل های بعد به عنوان «حکیم خوشنویس واقعی» محترم شمرده می شد.
«پیش به سوی عمارت کوشک فانوسی» مشهورترین نمونه ی آثار پیوسته نویسی «وانگ شی جی» است. این اثر به عنوان «نخستین اثر پیوسته نویسی زیر آسمان» شمرده می شود.
گفته می شود که «وانگ» این اثر را بارها باز نویسی کرد، ولی احساس کرد نمی تواند آن اثر اصلی را که می خواهد به وجود آورد. این اثر به یک گنجینه ی گرانبهای خانوادگی تبدیل شد. بعدها، این اثر به «جی یونگ(Zhiyong)»، هفتمین نسل از باز ماندگان «وانگ شی جی» که او هم یک خوشنویس مشهوری بود، تقدیم شد[۱].
وانگ شیان جیان
«وانگ شیان جی» پسر هفتم «وانگ شیجی» هم خوشنویس خوبی بود، او به ویژه، در نوشتن خط پیوسته و خط شکسته شهرت داشت. وی با به ارث بردن دستاوردهای پدرش، سبک های ابتدایی و دشوار خوشنویسی را توسعه داد. وی ظریف و برجسته می نوشت و سبکش تأثیر فراوانی در نسل های بعدی گذاشت. آثار خوشنویسی دو وانگ هنوز هم به صورت وسیع چاپ و منتشر می شود و آخرین چاپ آن«مجموعه ی کامل آثار خوشنویسی چینی»، است که در هنرکده ی رونگ بائوزَی(Rongbaozai) پکن به چاپ رسید که دو جلد از آن مربوط به آثار این دو نفر است[۲].
چوسویلیانگ
«چو سویلیانگ»(659 یا 658-596 میلادی) یکی از وزرای خوشنویس دوران امپراتوری تانگ بود. وی وقتی از کار برکنار و از دربار اخراج شد، فوت کرد. او ابتدا سبک خوشنویسی «شیلیانگ» و «اویانگشون» و سپس «یوشینان» را مورد مطالعه قرار داد. او در پایان، آثار دو وانگ را مطالعه و سبک مختص به خود را ابداع کرد. وی در سال های باقی مانده از زندگیش، سبک موج دار و خط نویسی معمولی را که نسل های بعد را به شدت تحت تأثیر قرار داد، به وجود آورد. «چو سویلیانگ» به همراه «اویانگ شون»، «یوشی نان» و «شووِجی»(713-649 میلادی)، به عنوان چهار خوشنویس بزرگ دوران اولیه ی تانگ مشهور هستند. مورد احترام ترین اثر وی «پیش به سوی بتکده ی قوهای وحشی آموزه های مقدس» است[۳].
یان جِن چینگ(Yan Zhenqing)
«یان جِن چینگ» وزیر و خوشنویس دربار تانگ، در خانوادهای معتبر به دنیا آمد. وی در دوران حکمرانی امپراتور دِزونگ(Dezong) به دست وزیری خیانتکار به قتل رسید. وی خوشنویسی را از خانواده و «جانگ شو»، خوشنویس مشهور فراگرفت. او از تجربیات تمام استادان پیشین بهره برده و سبک خاص خود را در هر دو زمینه ی نوشتار معمولی و پیوسته نویسی ایجاد کرد. سبک یان، قوی، سنگین و ظریف بوده و نشان دهنده ی موفقیت و قدرت سلسله ی تانگ است. اگرچه او خوشنویسی آماتور بود، ولی پرکار بود. طبق اسناد تاریخی، وی 138 اثر خلق کرد، ولی تنها 70 مورد از آنها تا کنون باقی مانده است[۴].
لیو گونگ چوان
«لیو گونگ چوان» خوشنویس عصر تانگ بود. وی به خاطر نوشتن کاراکترهای منظم و مرتب معروف بود. او با به کارگیری ساختار به هم پیوسته ی سبک «اویانگ شون» و توسعه ی حرکت قلم مویِ سبک «یان جِن چینگ»، سبک خاص لیویِ خود را ابداع کرد. خوشنویسی او سبک استخوان دار و توانمند با چارچوبی استوار و حرکاتی قدرتمند بوده، و بر ایده ای قوی و ساختدار تأکید دارد. کارهای او اغلب به کار «یان جِن چینگ» ارتباط داده می شود. «رگ های یان و استخوان لیو» نماد ویژگی اصلی این دو سبک بزرگ نوشتاری قاعده مند سلسله ی تانگ است. لیو هم مثل یان خیلی پرکار بود.
معروف ترین اثر وی «لوح بتکده ی شوانبی»است که داستان استاد مانک دادا(Dada)، کسی که مقرب امپراتوران سلسله ی تانگ بود را بازگو می کند. این لوح سنگی در ماه دوازدهم سال 841 میلادی ساخته شده است. متن لوح به خط خوشنویسی معمولی نوشته و حکاکی شده است. در حال حاضر، این لوح در سالن شماره ی 2 در موزه ی جنگل ستون های یادبود شهر شیاَن نگهداری میشود[۵].
خوَی سو
«خوَی سو» راهبی خوشنویس بود که از دوران کودکی به خطاطی علاقمند و به خاطر خط شکسته اش معروف بود. وی آنقدر نوشت که تعداد زیادی قلم مو و جوهر دان سنگی را شکست، لذا به جای کاغذ شروع به استفاده از برگ درخت موزی که خودش کاشته بود کرد. او هنرکده اش را«خانه ی آسمان سبز» می نامید. وی ابتدا رسم الخط «جونگ یوو(Zhong You)» و دو«وانگ» را تمرین کرد. بعدها خوشنویسیِ معمول«جانگ شو» را از «یان جِن چینگ» آموخت و خط شکسته ی سبک خاص خود را ابداع کرده و همچون «جانگ شو» که به«جانگ خشن» و شخص دیگری که به «سویِ مست» معروف بود، شهرت یافت. خط شکسته ی زمخت(کوانگ چائو(Kuang Cao)) سبکی است که کاملاً آزاد نوشته می شود. خطاط احساس و آرزوهایش را به وسیله ی قلم مو بیان می کند، که بی نهایت خلاصه و مختصر است و اغلب چند کلمه با یک حرکت قلم نوشته می شود. این سبک بی نهایت شکسته نویسی است. سبک خوَی سو، بدون زیرپا گذاشتن مقررات، متنوع تر از سبک «جانگ» است. این سبک همچنین بیشتر قابل تشخیص است لذا بیش از سبک «جانگ» در نسل های بعدی تأثیرگذاشته است. اثر«طومار زندگینامه ی سوبِن»بهترین کار او شمرده میشود[۶].
سوشی
«سوشی»(1101-1037 میلادی) نویسنده، خطاط و نقاش سلسله ی سونگ شمالی بود. اگرچه وی تلاش کرد تا شغلی دولتی به دست آورد، ولی اغلب بی نتیجه بود و همیشه تنزل مقام می یافت. او فردی با توانمندی هایی همچون شاعر، ادیب، و خوشنویس بود و خدمات زیادی در این زمینه ها داشت. او معروف به پیوسته نویسی و خوشنویسی معمولی بود و از سبک «لی یونگ(Li Yong)»(747-678 میلادی)، «شو خائو(Xu Hao)»(782-703 میلادی)، «یان جِن چینگ»، و «یانگ نینگشی(Yan Ningshi)»(954-873 میلادی) پیروی می کرد. وی همچنین سبک خاصی را با حس اشباع کننده و افسونگرانه ابداع کرد که در دوران های سونگ و یوان به سبک ویژه ی دارای مفهوم تبدیل شد. «سوشی»، «خوانگ تینگ جیان»، «میفِی»، و «چَی شیانگ(Cai Xiang)»(1067-1012 میلادی)به عنوان«چهار استاد خوشنویسی» آن زمان شناخته می شوند. اشعار نوشته شده در ماه آوریل در«خوانگ جو» نمونه ای از کارهای پیوسته نویسی او به شمار میآید[۷].
خوانگ تینگ جیان
«خوانگ تینگ جیان»(1105-1045 میلادی)شاعر و خوشنویس سلسله ی سونگ شمالی بود، که به عنوان یکی از «چهار استاد خوشنویسی دوران سونگ» شمرده می شود. وی پس از مطالعه ی خط شکسته ی «خوَی سو» و خوشنویسی معمول «یان جِن چینگ»، سبک نوشتاری پیوسته نویسی و خط شکسته ی خاص خود را ابداع کرد. کتاب اشعار وی که به خط پیوسته نوشته شده است، اینک در موزه ی کاخ تایپه نگهداری می شود.
زندگی سخت و مأیوسانه ی «خوانگ تینگ جیان»، مثل «سوشی» بود. او هم اغلب از کار برکنار می شد. وی در سن 57 سالگی، به کوه «فَنشان» در «اِچِنگ» در استان «خوبِی» مسافرت کرد. در آنجا کوشکی پیدا کرد که نامش عمارت کوشکِ بادِ متمایل به جنوب غمناک بود که در وسط منظرهی طبیعی زیبایی قرار داشت. منظره عمیقاً او را تحت تأثیر قرار داد و الهام بخش اشعارش شد که وی در آن نومیدی از کار برکنار شدن و اشتیاقش به آزادی را بیان کرده است[۸].
جائو گوو(Zhao Gou)
«جائو گوو»(1187-1107 میلادی)، در دوران امپراتور گائوزونگِ سونگ جنوبی، از سال 1127 تا 1162 میلادی بر سرِ قدرت بود. وی و پدرش از نظر سیاسی بی لیاقت بودند ولی از نظر هنری موهبتی به شمار می آمدند. خوشنویسی جائو گوو از پدرش هم بهتر بود، از گذشته بهره ی زیادی برده و از خود بینش عمیقی به نمایش می گذاشت.
او نخست از سبک خوشنویسی «خوانگ تینگ جیان»، سپس«میفِی»، پیروی کرد، و بعدها روی سبک «جونگ یائو(Zhong Yao)»، خوشنویس مشهور دوران سه پادشاهی، و «وانگ شی جی(Wang Xizhi)» تمرکز کرد. او به سختی کار می کرد. او گفته،«من در طول50 سال گذشته، هرگز حتی برای یک روز اگر کار مهمی نداشتم، قلمم را بر زمین نگذاشتم». «من سبک های تمام خوشنویسان دوران های «وِی»، «جین» و شش سلسله را آموختم». وی کتابی تحت عنوان «پیرامون خوشنویسی» نوشت، کتابی پُر از بصیرت و بینش[۹].
جائو مِنگ فو(Zhao Mengfu)
«جائو مِنگ فو»(1322-1245 میلادی) خوشنویس دوران سلسله ی یوان بود. او هم مثل «سوشی»، به روان و سلیس نویسی مشهور بود. او در سرودن شعر و ادبیات عالی، و اطلاعات خوبی از طریقت تائو و آیین بودا داشت. در نقاشی مهارت داشت و خوشنویس خوبی هم بود، به ویژه در نوشتن خط معمول و مرسوم، پیوسته نویسی و نوشتن کاراکترهای کوچک. او سبک «لی یونگ(Li Yong)»، که مبتنی بر سبک دو وانگ بود را آموخت. گفته می شود که او می توانست روزی ده هزار کلمه خوشنویسی کند و آثار قلمی او به سبک «جائو» معروف بود. او به همراه «یان جِن چینگ»، «لیو گونگ چوان» و «اویانگ شون»، یکی از «چهار استاد خوشنویسی در نوشتن کاراکترهای رسمی» بود. «جائو» در سن 63 سالگی، از طرف امپراتور مأمور شد تا لوح سنگی «دَنبا» را به خط رسمی بنویسد که اینک در موزه ی کاخ پکن نگهداری می شود.
«جائو مِنگ فو» از باز ماندگان خانواده ی امپراتوری سونگ بود، ولی با حاکمان فاتح سلسله ی یوان همکاری می کرد، لذا یاد آوری خاطرات گذشته همیشه او را ناراحت می کرد. او با غوطه ور شدن در خوشنویسی به دنبال رهایی از احساس متضاد درون خود بود[۱۰].
نیز نگاه کنید به
هنر در چین؛ هنر خوشنویسی چینی؛ هنرمندان و خوشنویسان مشهور چین باستان
کتابشناسی
- ↑ سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی. جلد سوم، ص. 1152-1153
- ↑ سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی. جلد سوم، ص. 1154
- ↑ سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی. جلد سوم، ص. 1154
- ↑ سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی. جلد سوم، ص. 1155
- ↑ سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی. جلد سوم، ص. 1155-1156
- ↑ سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی. جلد سوم، ص. 1156-1157
- ↑ سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی. جلد سوم، ص. 1157
- ↑ سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی. جلد سوم، ص. 1157-1158
- ↑ سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی. جلد سوم، ص. 1158-1159
- ↑ سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی. جلد سوم، ص. 1159-1160