سنت انتخاب نام و نام خانوادگی مردم چین
سنت انتخاب نام و نام خانوادگی مردم چین
نامهای خانوادگی چینیها در عصر مادرسالاری پدید آمد. در آن زمان طوایف و قبایل حول محور مادران شکل میگرفت و برای تمایز خانوادهها، از نام خانوادگی برای نامیدن هر خانواده استفاده میکردند. منشاء انتخاب نامهای خانوادگی به قرار زیر است:
1ـ در جوامع مادر سالار، نام مادر به عنوان نام خانوادگی انتخاب میشد.
2ـ در دوران باستان، نام حیواناتی که مردم آن را پرستش میکردند بهعنوان نام خانوادگی استفاده میشد. مانند اسب، گاو، گوسفند، اژدها و غیره.
3ـ نامهای خانوادگی، براساس نظام فئودالی و ارباب و رعیتی انتخاب میشد. مانند: «جائو»، «وو»، «سونگ»، «چینگ» و غیره.
4ـ نامهای خانوادگی، بر اساس شغل نیاکان تعیین میشد. مانند«سیما» که شغل نگهداری ازاسب بود و «سیتو» که مسئول ادارهی سربازی و زمین بود و پس از مدتی بهعنوان نامخانوادگی نسلهای بعدی برگزیده میشد.
5ـ سمت یا لقب نیاکان به عنوان نام خانوادگی انتخاب می شد.
6ـ نامهای خانوادگی، بر اساس محل سکونت یا مناظر طبیعی برگزیده میشدند.
7ـ پیشه یا حرفه به عنوان نامخانوادگی پذیرفته میشد. برای نمونه، کسی که حرفهی او ساخت ظروف سفالی بود نامخانوادگی« تائو » را انتخاب میکرد.
8ـ نام نیاکان افسانهای بهعنوان نامخانوادگی برگزیده میشد. از قبیل« خوانگدی» که نام نیای چینیهای «شوان یوان» بوده که در زمانهای بعد«شوان یوان» به عنوان نام خانوادگی برگزیده شد.
به طورکلی، نامهای خانوادگی چینیها، دارای یک، یا دو و گاهی هم تعداد بیشتری کاراکتر تشکیل شده است. تا به امروز، آمار دقیقی مبنی براینکه درتاریخ چین چند نامخانوادگی بوده است وجود ندارد. در چین امروز، حدود3500 نامخانوادگی وجود دارد که از این میان، حدود صد مورد از آنها بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند؛ بیشترین نامهای خانوادگی مورد استفاده عبارتند از: «لی»، «وانگ» و «جانگ».
گزینش اسامی مردم چین نیز دارای سنت و ویژگیهای خاصی است. در چین ابتدا نامخانوادگی و سپس نام میآید. اسامی اعضای یک خانواده بر اساس ارشدیت تعیین میشود و در اسامی همردیفان خویشاوند، اغلب یک کاراکتر یکسان وجود دارد. در چین باستان، نامگذاریها بسیار پیچیدهتر از دوران کنونی بوده و شخصیتهای فرهنگی و مقامات، افزون بر نام و نامخانوادگی، یک نام مستعار و لقب نیز داشته اند؛ مانند ادیب و شاعر معروف سلسلهی سونگ«سوشی» که نامخانوادگیاش«سو» و نام او«شی» و نام مستعارش« زی جَن» و لقبش«دونگ پُو» بود. شاعر معروف سلسلهی تانگ«لیبَی» چون در دوران کودکی در روستای« چینگ لیان» در استان«سی چوان» زندگی می کرده، لقب«چینگ لیان جوشی» (به معنای راهب بودائی غیر روحانی چینگ لیان) را برای خود انتخاب کرده است.
بیشتر نامهای چینی دارای معانی مشخصی است و بیانگر خواستهها و آرزوی چینیهاست. برخی از نامها دربرگیرندهی زمان و مکان تولد و یا پدیدههای طبیعی هستند. مانند«جینگ» (به معنی شهر پکن)، «چِن» (به معنای سپیده دم)، «دونگ» (زمستان)، «شوه» (برف) و غیره. برخی از نامها دارای مفاهیم فضایل اخلاقی هستند، مانند«جونگ» ( وفاداری)، «ای» ( عدالت)، «لی» (نزاکت) و «شین» ( اعتقاد). برخی از نامها بیانگر مفاهیمی همچون سلامتی، عمر طولانی و سعادت هستند. مانند«جیان» (سلامت جسمی)، «شُو» (عمر طولانی)، «سونگ» (کاج به معنی عمر طولانی) و«فو» (سعادت). اسامی مردان هم با زنان متفاوت است. اسامی مردان معمولا دارای معانی قدرت وشجاعت است، مانند«خو» (ببر)، «لُونگ» (اژدها)، «شیونگ» (عظمت)، «وی» (بزرگی)، «گانگ» (صلابت)، «چیانگ» ( قدرت) و غیره. اغلب نامهای زنان دربرگیرندهی معانیای همچون لطافت و زیبایی است، مثل«فِنگ» (سیمرغ)، «خوا» (گل)، «یو» (یشم)، «تسَی» (رنگارنگ)، «جوان» ( مطبوع)، «جینگ» (آرام) و غیره. (Inesa Pleskacheuskaya, 2007:102-108)
امروزه، انتخاب نام برای مردم چین دیگر مانند قدیم با وسواس همراه نیست. اکثر نامها از یک اسم کوچک و یک اسم بزرگ تشکیل شده اند؛ همچنین، نامها همانند گذشته بر اساس ارشدیت تنظیم نمیشوند. به هر حال، بسیاری از چینیها امیدوارند بتوانند برای نوزادان یک نام زیبا، با مفهوم و درعینحال، متفاوت انتخاب کنند.