پرش به محتوا

کتاب و کتابخوانی در عراق

از دانشنامه ملل
نسخهٔ تاریخ ‏۱۱ مهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۸:۴۹ توسط Samiei (بحث | مشارکت‌ها) (صفحه‌ای تازه حاوی «لویس عوض، نویسنده فقید مصری نزدیک به نیم قرن پیش گفته بود: "قاهره می‌نویسد، بیروت منتشر می‌کند و بغداد مطالعه می‌کند." اين گفته نشان مي‌دهد که کتاب و کتابخواني در عراق شرايط خوبي داشته است ولي شرايط خفقان سياسي در دوره حاكميت حزب بعث بويژه در...» ایجاد کرد)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

لویس عوض، نویسنده فقید مصری نزدیک به نیم قرن پیش گفته بود: "قاهره می‌نویسد، بیروت منتشر می‌کند و بغداد مطالعه می‌کند." اين گفته نشان مي‌دهد که کتاب و کتابخواني در عراق شرايط خوبي داشته است ولي شرايط خفقان سياسي در دوره حاكميت حزب بعث بويژه در دوره حاکميت صدام حسين در عراق، اين وضعيت را تا حدي زيادي دگرگون کرد. چاپ کتاب در عراق در دوره بعث به علت سانسور، شرايط ويژه سياسي پيدا کرد و ورود کتاب از خارج به عراق نيز به علت ضعف قدرت خريد و نبودن نهادهاي حمايتي محدود ماند. از سال 1991 تا 2003 که عراق در محاصره بين‌المللي قرار داشت به علت شرايط بسيار وخيم اقتصادي، توجه به مقوله فرهنگ در اولويت جامعه قرار نداشت و به دليل فقر اقتصادي، فقر فرهنگي در عراق گسترش يافت و شاخص‌هاي فرهنگي به صورت فاجعه‌آميزي سقوط کرد.

با سقوط نظام صدام حسين در سال 2003 و از بين رفتن شرايط خفقان فرهنگي در کنار خفقان سياسي، اقبال مردم به خريد و مطالعه کتابهاي سياسي و ديني که براي چند دهه از آن محروم بودند، افزايش چشمگيري پيدا کرد هر چند که بسياري از کتابهاي عرضه شده در اين عرصه از لحاظ محتوا قابل توجه نيست. با این حال انتشار کتابها و کتابخوانی در جهان عرب و از جمله عراق شرایط مناسبی را تجربه نکرده است.

بر اساس گزارش توسعه انسانی صادرشده از سازمان یونسکو در سال 2003 ، هر 80 شخص عربی یک کتاب در سال مطالعه می‌کنند، در حالی که هر شهروند اروپایی 35 کتاب در سال مطالعه می‌کند. بر اساس گزارش توسعه فرهنگی سال 2011 که توسط بنیاد اندیشه عرب صادر شده است، هر شهروند عربی با میانگین شش دقیقه در سال مطالعه می‌کند، درحالی که شخص اروپایی با میانگین 200 ساعت در سال مطالعه می‌کند. هیچ آمار رسمی و غیر رسمی از میانگین مطالعه در عراق وجود ندارد. اما بسیاری معتقدند مطالعه کتاب در  این کشور، در دو دهه گذشته در نتیجه شرایط بد ناامنی و اوضاع سخت اقتصادی و رقابت اینترنت و شبکه های اجتماعی کاهش بسیاری را شاهد بوده است. دلایل متعددی در ایجاد بحران مطالعه در عراق وجود دارد که از جمله عبارتند از: تشدید مشکلات مالی و اقتصادی در عراق؛ افزایش سطح بیسوادی؛ کمبود نشر کتاب؛ رقابت اینترنت و شبکه‌های اجتماعی با کتاب؛ کاهش ثبات و امنیت و فعالیت گروههای تروریستی.