قیام مردم تونس

از دانشنامه ملل
نسخهٔ تاریخ ‏۲۵ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۲۹ توسط Samiei (بحث | مشارکت‌ها) (صفحه‌ای تازه حاوی «تونسی‌ها انقلاب خویش را نخستین انقلاب عربی در قرن بیست‌ویک می‌دانند و نام آن را انقلاب کرامت و آزادی (ثورة الکرامة و الحریة) گذاشتند. فرانسوی‌ها این قیام مردمی را انقلاب یاسمین (ثورة یاسمین)، عرب‌ها اسم آن را بهار عربی (الربیع العربی) و جمهو...» ایجاد کرد)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

تونسی‌ها انقلاب خویش را نخستین انقلاب عربی در قرن بیست‌ویک می‌دانند و نام آن را انقلاب کرامت و آزادی (ثورة الکرامة و الحریة) گذاشتند. فرانسوی‌ها این قیام مردمی را انقلاب یاسمین (ثورة یاسمین)، عرب‌ها اسم آن را بهار عربی (الربیع العربی) و جمهوری اسلامی ایران نیز این حرکت را با نگاه به عمق آن بیداری اسلامی (الصحوة الاسلامیة) نام‌گذاری کردند. نتیجه این قیام مردمی‌که به‌گفته نخبگان تونسی نفسی تمدنی (تنفس حضاری) و از عمق جان مردم تونس بود، با تقدیم ۲۴۸ شهید و ۲۰۷۸ مجروح همراه بود. زین‌العابدین بن علی در تاریخ جمعه ۱۴ ژانویه ۲۰۱۱ میلادی مطابق با ۲۴ دی ۱۳۸۹ شمسی به عربستان فرار کرد و ملت تونس توانست اراده خود را بر نظام حاکم که شعارش التغییر (CHANGE) بود، حاکم کند.

از مهم‌ترین دلایل قیام مردم تونس می‌توان به عوامل اقتصادی اجتماعی فرهنگی، مانند بیکاری، خفقان، سرکوب هویت عربی اسلامی، تحقیر کرامت انسانی، هیمنه نگاه امنیتی، بی‌عدالتی اقتصادی و اجتماعی وافزایش فاصله طبقاتی اشاره‌کرد.مشیت‌الهی۳،

a

اراده مردم، نیت صادقانه بوعزیزی، ترسوبودن بن علی، نافرمانی

ارتش از سرکوب مردم، حمایت اتحادیه کارگری از انقلاب، ۱. گل یاسمین در تونس فراوان و نمادی از گردشگری این کشور است، این گل از منظر تاریخی و مانند دیگر گل‌هایی، چون مشک و نرگس و گل بهار و سوسن و زنبق از جلولا در نزدیکی قیروان و گل‌های جلولا از اصفهان وارد تونس شده است.

۲، محمدرضا پهلوی، شاه مخلوع ایران، نیز در ۲۶ دی ۱۳۵۷ شمسی از ایران فرار کرد.

۳، فلما نسوا ما ذکروا به فتحنا علیهم أبواب کل شی حتی إذا فرحوا بما أتوا أخذناهم بغته فإذا هم مبلسون (المائده: ۴۴).

۴۹


۵۰

دسترسی جوانان به فیس‌بوک، ردوبدل رویدادهای انقلاب و پوشش خبری کامل حوادث انقلاب از سوی شبکه‌هایی مانند الجزیره نیز از مهم‌ترین دلایل پیروزی انقلاب تونسی بود.

با فرار بن علی ریاست موقت دولت بر عهده محمد غنوشی نخست‌وزیر وقت قرار گرفت و فؤاد مبزغ نیز در سمت رئیس‌جمهور موقت تا برگزاری انتخابات مجلس مؤسسان انتخاب شد. انتخابات مجلس مؤسسان در ۲۳ اکتبر ۲۰۱۱ میلادی، با وجود ۱۵۰۰ فهرست و ۱۰۵۰۰ کاندیدا از ۱۰۰ حزب سیاسی و با هدف تصاحب ۲۱۷ صندلی برگزار شد. حزب اسلام‌گرای النهضه به ریاست راشد غنوشی به همراه دو حزب لیبرال و چپ‌گرای المؤتمر و التکتل بیشترین آرای صندوق‌ها را به خود اختصاص دادند و حکومت موقت تونس به ریاست منصف مرزوقی (رئیس حزب المؤتمر) و نخست‌وزیری حمادی جبالی (از رهبران حزب النهضه) تشکیل شد، دولتی که پس از آن به الترویکا (مثلث قدرت) شهرت یافت؛ این‌گونه بود که استقرار دومین جمهوری تونس رقم خورد. تشکیل کمیته عالی حراست از انقلاب، انحلال حزب تجمع دستوری وابسته به نظام سابق، انحلال اداره امنیت سیاسی و صدور عفو عمومی برای مخالفان نظام سابق، اقداماتی بود که حکومت موقت اعلام کرد. ترور شکری بلعید، از رهبران چپ‌گرا و مخالف حزب النهضه، در ۶ فوریه ۲۰۱۳ میلادی، نخستین ترور سیاسی تونس پس از انقلاب بود و ترورهای دیگری را به دنبال داشت و موجی از ناامنی را در کشور ایجاد کرد.

برخی از کشورهای عربی، اروپایی، امریکایی و آسیایی، مانند فرانسه، قطر، عربستان، ترکیه و امریکا کمک‌های مالی خویش را به


تونس افزایش دادند. دولت قطر اعلام کرد سیزده میلیارد دینار جهت احداث دهکده توریستی در منطقه توزر سرمایه‌گذاری خواهد کرد. بودجه دولت موقت برای سال ۲۰۱۳ میلادی، مبلغ ۱۲۰۰ میلیون دینار تونسی اعلام شد که یکی از مهم‌ترین محل‌های استحصال آن فروش املاک مصادره‌شده از سردمداران نظام سابق بود.

با برگزاری انتخابات مجلس تونس در اکتبر ۲۰۱۴ میلادی برابر با آبان ۱۳۹۳ شمسی، حزب اسلام‌گرای النهضه با کسب ۹۹۲ هزار رأی از رقیب سرسختش حزب نداء تونس که ۱ میلیون و ۳۰۰ هزار رأی را به دست آورد، عقب ماند. انتخابات تونس در رسانه‌های مصری بازتاب گسترده‌ای داشت؛ لیبرال‌های مصری از پیروزی حزب لیبرال نداء تونس خشنود بوده و از آن به‌منزله «سقوط اخوان تونس» نام بردند. تیتر روزنامه الاخبار چنین بود: «التوانسه اسقطوا الاخوان».

در این میان، مقاله فهمی هویدی (از نویسندگان و روزنامه‌نگاران معروف مصر) در روزنامه الشروق جالب بود؛ او در مقاله خود با عنوان «تونس اذ نغبطها و نحسدها» می‌نویسد: پیروز اصلی انتخابات در تونس دموکراسی بوده است و ما مصری‌ها به مردم تونس پیرامون دو نعمت انقلاب و دموکراسی غبطه می‌خوریم؛ او همچنین در مقاله دیگری با عنوان «خسروا المقاعد و کسبوا الاحترام» به تحلیل شکست اسلام‌گرایان النهضة می‌پردازد و اظهار می‌کند که حرکت النهضه چند کرسی را در انتخابات از دست داد؛ اما اعتبار و احترامی که کسب کرد، ارزش بیشتری داشت (گزارش رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در مصر در آبان ۱۳۹۳ ش).