جریانهای شاخص اهل بیت(ع) در عراق
جریانهای شاخص شیعی در عراق
علی اکبر اسدی
پس از سقوط رژیم بعث در سال ۲۰۰۳، جریانهای شیعی در عراق بهعنوان بازیگران اصلی در عرصه سیاسی، اجتماعی و مذهبی این کشور نقش مهمی ایفا کردهاند. این جریانها شامل مراجع تقلید، احزاب سیاسی، گروههای مسلح و جریانهای اجتماعی و فرهنگی هستند. در اینجا به برخی از مهمترین جریانهای شاخص شیعی در دوره جدید اشاره میشود.
مرجعیت دینی شیعه : مرجعیت دینی یکی از جریانها و بازیگران کلیدی عراق در دوره پس از صدام بوده که نقشهای مهمی در عرصههای سیاسی و فرهنگی- اجتماعی این کشور ایفا کرده است. مرجعیت نجف با محوریت آیتالله سیستانی در تحکیم و تثبیت روند سیاسی دموکراتیک عراق، مقابله با افراطگرایی و حفظ وحدت عراق، مقابله با تروریسم و خشونت، مقابله با فساد و ناکارآمدی حاکمیت و احزاب سیاسی و انجام اصلاحات، حفظ استقلال عراق در برابر نفوذ خارجی، تقویت فصای دینی عراق، راهاندازی موسسات خیریه برای کمک به نیازمندان، کمک به بهبود وضعیت اقتصادی و حمایت از برخی طرحهای اجتماعی و خدماتی و انجام برخی اقدامات فرهنگی نقش مهمی در این کشور داشته است.
احزاب و گروههای سیاسی شیعه: عراق پس از صدام شاهد نقشآفرینی احزاب و جریانهای سیاسی شیعی مختلفی بوده است. جریانهای سیاسی کلیدی شیعی با شرکت در انتخابات پارلمانی و مشارکت در حکومت، ضمن بر عهده گرفتن برخی مناصب سیاسی در پی ایفای برخی نقشهای اقتصادی و اجتماعی در جهت کسب پایگاه در میان مردم نیز بودهاند. با این حال اغلب این احزاب و جریانها به دلیل سطحی از فساد و ناکارآمدی مورد انتقاداتی نیز قرار گرفتهاند. از اصلیترین جریانهای سیاسی شیعه در دوره پس از صدام عبارتند از: حزب الدعوه الاسلامیه؛ مجلس اعلای اسلامی عراق؛ جریان حکمت ملی؛ جریان صدر و؛ سازمان بدر.
گروههای مسلح شیعی: شیعیان عراق به رغم مشارکت در قدرت و فرماندهی نیروهای مسلح از سوی نخستوزیری، برخی گروههای مسلح خاص خود را نیز در اختیار دارند که در ابتدا شامل جریانهایی مانند سازمان بدر و جیش المهدی وابسته به صدریها بوده است. اما در سالهای پس از 2014 و در راستای مقابله با داعش بر اساس فتوای جهاد کفایی مرجعیت شیعی، جریانهای مسلح جدیدی در میان شیعیان شکل گرفت که عمدتا در قالب حشدالشعبی سازماندهی شدند. از مهمترین گروههای مسلح و مقاومت شیعی عبارتند از: عصائب اهل الحق؛ کتائب حزبالله؛ سرایا السلام؛ سازمان بدر
فرقههای انحرافی شیعی: عراق در طول چند دهه گذشته و به خصوص از دهه 1990 شاهد شکلگیری برخی فرقههای انحرافی شیعی بوده است که در دورههای مختلف ظهور نموده و از طرفدارانی نیز برخوردار شدهاند. برخی از مهمترین این جریانها عبارتند از: جنبش سلوکیه با رهبری افرادی مانند حازم السعدی، عاید الصدری و عمار الصدری؛ جنبش المنتظرون؛ جنبش جندالمولی با رهبری منتظر الخفاجی و فرقد القزوینی؛ جنبش شیخ حیدر مُشَتَّت المُنشِداوی؛ جنبش فاضل عبدالحسین المرسومی: اصحاب القضیه؛ جریان الصرخی بهزعامت محمود صرخی و؛ فرقه یمانی با رهبری احمدالحسن الیمانی.[i]
[i] اکبر بیرامی، فرقهی احمدالحسن، خطری ایدئولوژیک برای آینده تشیع، عراق و محور مقاومت، 29 دسامبر 2024، قابل دسترسی در:
https://iraqstudy.com/religion %B1-2/