خوشنویسی در تونس
خوشنویسی در میان هنرهای اسلامی مهمترین هنری است که تونسیها به آن توجه کردهاند و با بهکارگیری خط قیروانی توانستهاند جایگاه هنری خویش را در تاریخ خوشنویسی اسلامی ارتقا دهند. خط قیروانی از معروفترین و مهمترین خطوط اسلامی است که در دوران صنهاجیان به اوج خود رسید. خط کوفی را به دو بخش عمده مشرقی و مغربی تقسیم میکنند که خط کوفی مغربی دربردارنده خطوط قیروانی (اندلسی، قرطبی و فاسی)، تونسی، جزایری و سودانی است (فضائلی، ۱۳۶۲: ۱۴۳).
خط کوفی قیروانی نیز دارای سه نوع فاطمی، صنهاجی و خراسانی است.گفته میشود، خط قیروانی همان خط نسخی است که بد نوشته شده باشد (همان: ۱۴۳). خط کوفی در کتیبه مسجد «سه در» قیروان با ثبت تاریخ ۲۵۲ قمری وجود دارد. شهرهای قیروان و مهدیه از مهمترین پایگاههای خوشنویسی تونس بوده است. امروزه، هنرهای خوشنویسی و تذهیب در تونس ضعیف شده است.
زهیر مملوکی، محمد صالح خماسی، منجی عمار، محمود عطیه، جیلانی غربی، هاشمی محجوب، بشیر عریبی، عمر جمنی و محمدیاسین مطیر از خوشنویسان معروف تونس هستند. استاد
۲۲۱
۲۲۲
منجی عمار مؤلف کتابی درباره خط کوفی است و از هنرمندانی است که توانست جایزه ارسیکای ترکیه را در سال ۱۹۹۴ میلادی به خود اختصاص دهد. استاد جیلانی غربی نیز، که خط نستعلیق ایرانی را فقط از طریق کتاب یکی از استادان خوشنویس ایرانی فراگرفته است، از خوشنویسان مشهور و خوشنامی است که تلاش بسیاری برای نشر خوشنویسی ایرانی در تونس انجام داده است. مرکز ملی هنرهای خط و فرهنگستان هنرهای زیبا مهمترین اماکن آموزش خوشنویسی در تونس است که در سالهای اخیر به حجم فعالیت خویش افزوده است.
خوشنویسان تونسی به خوشنویسی ایرانی و ابزار و ادوات مرتبط با آن بسیار علاقهمندند. مرحوم دکتر جعفر ماجد در شعری میگوید: «أنا ما قرأت علی هومروس و لم أشتر الحبر من إصفهان»؛ یعنی من در نزد هومروس درس نخواندهام و مرکب از اصفهان نخریدهام. رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در تونس نخستین کارگاه آموزش خط نستعلیق را با حضور هنرمند تونسی آقای جیلانی غربی در سال ۱۳۸۸ شمسی راهاندازی کردکه با استقبال گسترده علاقهمندان روبهرو شد و توانست در مدتزمان کوتاهی به یکی از مراکز مهم آموزش خوشنویسی در تونس تبدیل شود.