پیشینه آموزش تونس
پیشینه تاریخی
قرطاجی‌ها بیش از فینیقی‌ها و رومی‌ها در تونس به امور آموزشی به‌ویژه آموزش فلسفه، به معنای عام آن خدمت کردند؛ اما این مسلمانان بودند که توانستند از قرن دوم هجری و با استفاده از سنت تعلیم و تعلم قرآن و آموختن فقه، پایه‌گذار نظامی آموزشی در این کشور شوند که صدها سال دوام یافت. عمر بن عبدالعزیز که شیخ فاضل بن عاشور او را پنجمین خلیفه از خلفای راشدین می‌داند (ابن عاشور، ۱۰:۱۹۹۱) و عقبه بن نافع از نخستین حاکمان و سردارانی بودند که به راه‌اندازی جریان آموزش قرآن و فقه در تونس و اهمیت آن اهتمام و توجه جدی داشتند.
قیروان نخستین پایتخت آموزش اسلام در مغرب عربی است (طاهر، بی‌تا: ۲۱۹)؛ شهری که تا نیمه دوم قرن پنجم هجری
۲۳۶
مهم‌ترین مرکز آموزش و ترویج علوم اسلامی بود. عقاید و اندیشه‌های اباضیه، صفریه و معتزله در قرن دوم هجری در جامع عقبه بن نافع تدریس می‌شده است (ابویعرب، ۱۹۸۶: ۱۵). حمله وحشیانه بنی‌هلال به تونس و تخریب بخش عمده‌ای از شهر قیروان موجب شد تا پایتخت آموزش علوم اسلامی در إفریقیه به شهر تونس و با محوریت جامع زیتونه منتقل شود و این‌گونه بود که نخستین دانشگاه اسلامی در قاره آفریقا تأسیس شد. نظام سنتی آموزش علوم عربی اسلامی در جامع زیتونه به‌قدری پیشرفت کرد که در بسیاری از کشورهای آفریقایی نیز گسترش یافت. این نظام آموزشی علمی تا اواخر قرن ۱۹ میلادی پابرجا بود؛ اما این چراغ فروزان علم و هدایت با آمدن فرانسه و نظام‌های آموزشی جدید و نیز روحیه دین‌ستیزانه حاکمان تونسی پس از استقلال، به‌ویژه بورقیبه، به خاموشی گرایید.
با ورود فرانسه به تونس در اواخر قرن نوزده میلادی مراکز آموزشی جدیدی راه‌اندازی شد و زبان فرانسه و علوم جدید در دروس آموزشی مدارس گنجانده شد. راه‌اندازی مدارس پسرانه و دخترانه به سبک فرانسوی از سال ۱۹۲۸ آغاز شد و کالج‌هایی، مانند lycee carnot و کالج علوی به جذب و تعلیم و تربیت نونهالان تونس مشغول شدند (شنتاوی، بی‌تا: ۶/۹۳). از مهم‌ترین مراکز آموزشی این دوران می‌توان به مدرسه صادقیه، مدرسه علویه (منسوب به علی بای)، لیسیه (با دادن دیپلم) و جمعیت خلدونیه اشاره کرد.