سیاست دولت چین برای اداره ی مناطق اقلیت نشین
سیاست دولت چین برای ادارهی مناطق اقلیت نشین
به نظر میرسد، دولت چين، با رويكردی« ابزارگرايانه» و در راستاي توجه جدي به توسعهی هماهنگ و متوازن اقتصادي، سياسي، فرهنگي و اجتماعي خويش؛ براي رشد و توسعهی متوازن فعاليتهاي فرهنگي در داخل و خارج از کشور اهميت زيادي قائل است. برای رسیدن به اين هدف، پكن تلاش كرده است تا سياست تنوع گرايي قومی و فرهنگي متناسب با نيازهاي امروزین جامعه، توأم با استراتژي و راهبردي كارآمد و مشخص براي داخل كشور و نيز عرصهی بين المللي طراحي و تدوين كرده و به پيش ميبرد و در زمینههای فرهنگی و گسترش تفاهم و دوستي و درك متقابل و همزیستی متقابل میان اقلیتهای قومی داخل کشور و ساير ملل در عرصهی جهانی دست يافته است( خانی، عادل، 1385)[i].
قانون مناطق خودمختار چین در نخستین سالهای تأسیس جمهوری خلق چین نيز بر همین مبنا تهیه و تنظیم و ابلاغ گردید. براساس این قانون، دولت چین به مناطقی که 20درصد از جمعیت آن را افراد یک یا چند اقلیت قومی تشکیل دهند، به آن منطقه، منطقهی خودمختار اقلیت نشین اطلاق میشود كه از امتیازات و اختیارات خاص برخوردار است. این سیاست، در دههی1950 بنیانی برای ایجاد تعادل میان وحدت و یکپارچگی ملی و همزیستی مسالمت آمیز بین اقلیتهای قومی و اکثریت نژاد خَن شد. اگرچه این سیاست در دههی1960 و نیمهی نخست دههی1970میلادی(دوران انقلاب فرهنگی)، در اثر پافشاری مائو بر یکپارچگی اجباری اقلیتها زیر سئوال رفت، ولی در دههی1980 وشروع اجرای اصلاحات و همچنين، نیمهی نخست دههی1990، دوباره مورد تأکید قرار گرفت، هرچند با گرایشهای اقتصادی و فرهنگی بیشتر.
قانون جدید مناطق خودمختار، نخست در سال1984 ابلاغ و در سال 2001 مورد بازبینی قرار گرفت. طبق مادهی12 این قانون، در مناطق(استانها)، شهرها، شهرستانها، بخشها و قصباتی که یک یا چند اقلیت قومی بهصورت متمرکز زندگی میکنند، قانون خود مختاری اقلیتهای قومی به اجرا گذاشته میشود. بر این اساس، تا پایان سال 2020میلادی، در چین 154 منطقهی خودمختار، شامل 5 استان، 30 حوزهی شهری، 119بخش و 1256دهستان و قصبهی خودمختار بهوجود آمد که عالیترین پستهای اجرایی و مدیریتی این مناطق در اختیار رهبران اقیلتهای موجود در این مناطق بود. در سرتاسر این کشور، 44 اقلیت قومی از 55قوم موجود، دارای منطقهی خودمختار متعلق به خود هستند(Lia Hongyi, idb.)[ii].
اطلاعات مربوط به پنج منطقه(استان) خودمختار چین
| نام منطقه | تاریخ تأسیس | نام مرکز | مساحت(1000ک) | جمعیت(میلیون) | جمعیت اقلیت | درصد اقلیت |
| مغولستان داخلی | اول می1947 | هوهوت | 183/1 | 9/23 | 2/5 | 6/21 |
| منطقه سین کیانگ | اکتبر 1955 | ارومچی | 650/1 | 1/20 | 1/12 | 4/60 |
| جووانگ گوانگشی | مارس 1958 | نانینگ | 236 | 25/49 | 0/19 | 54/38 |
| نینگ شیا | اکتبر 1958 | اینچوان | 4/66 | 96/5 | 1/2 | 98/35 |
| منطقه تبت | سپتامبر1965 | لهاسا | 228/1 | 76/2 | 6/2 | 48/93 |
منبع: Chinese Statistical Year Book. 2006.
دولت چين، با نگاه به عملكرد و تجربيات حكومتهاي پیشین این کشور در قبال اقليتها؛ با برنامهريزي در جهت تحول، رشد و توسعهی پايدار و متوازن همهی اقوام و براي پاسخگويي صحيح و منطبق با نيازهاي فرهنگي و سياسي اقليتهاي قومي، به تدریج اقدام به تدوين و ابلاغ منشور و سياستهاي دهگانه در مورد اقليتهاي قومي به شرح زیر نموده است:
1- برابري و همبستگي قومي؛
2- خودمختاري و خودگردانی مناطق اقليت نشين؛
3- تربيت نيروي انساني متخصص بومي براي استفاده در مناطق محل سکونت اقليتهاي قومي؛
4- افزايش، رشد و توسعهی ساختار و بنیانهای اقتصادي مناطق اقليت نشین؛
5- رشد و توسعهی آموزشي و فرهنگي سکونتگاههای اقليتهاي قومي؛
6- تضمين بهكارگيري و رشد زبان و خطوط اقليتهاي قومي؛
7- احترام به آداب و رسوم و سنن اقليتهاي قومي؛
8- احترام به آزادي اعتقادات و باورهاي ديني اقليتهاي قومي؛
9- اجرای سياست ارتباط با شخصيتها و بزرگان اقليتهاي قومي براساس منافع ملي و حزبي دولت چين؛
10- و اجراي سياست نوسازي سوسياليستي و اصلاحات مردم سالارانه( www.mcprc.gov.cn)[iii].
افزون بر سیاستهای اعلام شدهی فوق، دولت چين براي جلب اعتماد اقليتهاي قومي و ترويج حس برابري قومي و حفظ يكپارچگي و حاكميت ملي در ميان اقوام گوناگون این سرزمين؛ در فرايندي تدريجي و كنترل شده، به نيازهاي فرهنگي و سياسي اقليتهاي قومي درچارچوب منافع ملي چين پاسخ گفته و اقدامات قابل توجه و پرمعنايي را طراحي و اجرا كرده است. يكي از اين اقدامات ارزنده را ميتوان در شكل طراحي و چاپ و انتشار اسكناس رايج در چين مشاهده كرد. دولت چين در راستاي وصول به اهداف پيش گفته، عبارت چيني« بانك خلق چين[iv]» و واحد هر اسكناس رايج در این کشور را، افزون بر زبان چینی، به زبان سه اقليت مهم قومي این کشور، يعني زبان قوم 17ميليوني«جوانگ» ساكن استان گوانگشي در جنوب چين، زبان تركي اويغوري با جمعيت قريب به10ميليون نفر ساكن منطقهی سينكيانگ، زبان تبتي با جمعيت 5/4 ميليون نفري ساكن ايالت تبت، و زبان مغولي با جمعيت 8/4 ميليون نفري ساكن منطقهی مغولستان داخلي، در صفحه پشت هر اسكناس درج كرده و تصاويري از اقليتهاي قومي را بر روي اسكناس-های رايج کشور به چاپ رسانده است( کارل یاسپرس، خوارزمی، 1363)[v].
[i] - خانی، عادل. جایگاه اقلیتهای قومی در سیاست فرهنگی چین. ارایه شده در سمینار بررسی روابط فرهنگی ایران و شرق آسیا. برگزار شده توسط دانشگاه شهید بهشتی و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در سال 1385.
[ii] - Lai Hongyi. Idb.
[iii] - سایت رسمی وزارت فرهنگ چین. WWW.mcprc.gov.cn
[iv] - Zhongguo Renmin Yinhang.
[v] - کارل یاسپرس. ترجمهی احمد سمیعی. کنفوسیوس. انتشارات خوارزمی. 1363.