موسیقی ژاپنی در دوران مدرن
چنانکه ایشی‌ای هم خاطر نشان می‌کند، بعد از اصلاحات میجی و در روند مدرنیزاسیون ژاپن، موسیقی این کشور هم چون وجوه دیگر هنر این کشور زیادی قدیمی خوانده و سعی شد تا موسیقی مدرنی بر پایه آموزش موسیقی غربی در مدارس جدید خلق شود (ایشی‌ای، 2008: 143). بنابراین در نظام آموزشی جدید این کشور که از سال 1872 شروع شد، درس موسیقی به عنوان یکی از دروس اجباری مدارس ابتدایی و متوسطه در نظر گرفته شد. این دروس عمدتا آموزش موسیقی غربی بود و این مسأله باعث آشنایی پایه‌ای ژاپنی‌ها با موسیقی غربی شد.
سال 1879 نخستين سازمان مطالعاتي پژوهشي دولتي مرتبط با موسيقي توسط وزارت فرهنگ و آموزش تأسيس شد. کار اين سازمان تأليف کتب درسي و آموزش موسيقي به خصوص آموزش سرود خواني بود. بعد از معلمی آمریکایی که دو سال در این سازمان به آموزش موسیقی غربی پرداخت، یک آلمانی به نام فرانز اِکرت[1] عهده‌دار آموزش در این سازمان شد. خيلي‌ها معتقدند که تمايل شديد به موسيقي آلمان در ژاپن، ريشه در فعاليت‌هاي اِکِرت در اين برهه از زمان دارد.
از 1887 به بعد، سازمان مطالعاتی پژوهشی موسیقی به مدرسه موسیقی توکیو[2] تغییر نام داد. بنابراین بزودی صحنه موسیقی این کشور محل فعالیت دانش آموختگان این مدرسه و نیز کسانی شد که در اروپا به تحصیل موسیقی می‌پرداختند. یکی از مشهورترین این افراد رنتارو تاکی[3] بود که در آلمان موسیقی آموخت و نخستین ژاپنی‌ای شد که به سبک غربی آهنگ سازی کرد. آهنگ «گل»[4] او نقطه عطفی در تاریخ موسیقی ژاپن به حساب می‌آید. کوساکو یامادا[5] هم که از دانش آموختگان مدرسه موسیقی توکیو بود و برای تحصیل به آلمان رفت، نخستین ارکستر ژاپن را ساخت و نخستین آهنگساز شناخته شده ژاپنی در غرب به حساب می‌آید.
دوره تایشو، دوره تثبیت و شکوفایی همه آن چیزهایی است که در دوره میجی شروع شدند و این مسأله در مورد موسیقی هم صادق است. یکی از چهره‌های مشهور موسیقی تایشو تاماکی می‌اورا[6]، نخستین خواننده ژاپنی اوپرا است. او در کشورهای زیادی روی صحنه رفت و نخستین ژاپنی‌ای شد که در تالار اپرای متروپولیتن نیویورک برنامه اجرا کرد. از آهنگ سازان بزرگ ديگری که در اين دوره در عرصه موسيقي ظاهر شدند، می‌توان به هيده‌مارو کونوئه[7] اشاره کرد. کونوئه سال 1926 گروه ارکستر سمفونيک نوين را تشکيل داد که اين گروه با تأسيس راديو در همين سال، نخستين اجراي راديويي ژاپن را انجام داد. خاستگاه ارکستر سمفونيک اِن اِچ کي که يکي از ارکستر سمفونيک‌هاي حال حاضر ژاپن است به همين گروه ارکستري می‌رسد که کونوئه تشکيل داد.
با این همه عرصه موسیقی مدرن ژاپن تنها محدود به موسیقی غربی نبود. بعد از مدتی که در اثر موج غرب‌گرایی موسیقی سنتی به حاشیه رفت، مجددا توجه به آن زیاد شد و فعالیت‌هایی برای نوسازی و اصلاح در آن صورت گرفت. یکی از افراد تأثیرگذار در این عرصه نوازنده و آهنگساز نابینا میچی‌ئو میاگی[8] بود. آهنگ «دریای بهاری»[9] او که سال 1929 عرضه شد، شهرتی جهانی برای این آهنگساز نابینا به همراه داشت. صفحات این آهنگ علاوه بر بازار داخلی برای فروش در آمریکا و فرانسه هم عرضه شد.
جاز از دیگر موسیقی‌های غربی بود که دوره تایشو به ژاپن وارد شد و همین زمان هم نخستین آثار موسیقی پاپ ژاپنی ساخته شدند. نخستین ترانه پاپ ژاپنی، «ترانه کاتیوشا»[10] به خوانندگی سوماکو ماتسوئی[11] نام داشت، ترانه‌ای که نخستین بار در صحنه نمایش خوانده شد و بسیار مورد توجه قرار گرفت، بطوری که آن زمان بیست هزار نسخه از صفحه ضبط شده‌اش فروش رفت.
موسیقی در دوره شووا متأثر از پیشرفت و عمومی شدن وسایل ضبط و پخش صدا بود. به تدریج جامعه دسترسی بیشتری به وسایل پخش صدا پیدا می‌کرد و به همان نسبت شرکت‌های تولید کننده صفحه بیشتر و هنرمندان بیشتری فرصت حضور در عرصه موسیقی را پیدا می‌کردند
بطور کلی می‌شود گفت در دوره مدرن، ژاپن سعی کرد تا با اخذ قسمت‌های برجسته موسیقی غربی و ژاپنی نوعی موسیقی ملی خلق کند که عامیانه نباشد و در عین حال چندان هم پذیرشش برای توده مردم سخت نباشد. اما همان طور که ایشی‌ای می‌گوید، در این دوره این هدف محقق نشد و تنها نتیجه کار گذاشتن ترانه‌هایی به زبان ژاپنی بر نت‌هایی غربی بود (ایشی‌ای، 2008: 143).
[1] Franz Eckert(1852-1916).
[2] 東京音楽学校/Tōkyō Ongaku Gakkō.
[3] 廉太郎滝/Rentarō Taki(1879-1903).
[4] 『花』/Hana.
[5] 山田耕筰/Yamada Kōsaku(1886-1965).
[6] 三浦環/Miura Tamaki(1884-1946).
[7] 近衛秀麿/Konoe Hidemaro(1898-1973).
[8] 宮城道雄/Miyagi Michio(1894-1956).
[9] 『春の海』/Haru no Umi.
[10] 『カチューシャの唄』/Kachūsha no Uta.
[11] 松井須磨子/Matsui Sumako(1886-1919).