آقا خان چهارم
آقاخان چهارم (کریم آقا خان)- شاه کریم الحسینی (متولد 13 دسامبر 1936م)، مشهور به کریم آقاخان، فرزند ارشد شاهزاده علیخان (1911- 1960م) است. وی امام حاضر فرقه اسماعیلیه (فرقه نزاری) است[۱] که بعد از پدر بزرگش سلطان محمد شاه آقاخان سوم، در سن 20 سالگی و در 11 ژوئیه 1957م به امامت رسیده است. وی چهل و نهمین امام این فرقه است و فارغ التحصیل دانشگاه هاروارد در رشته تاریخ اسلام است.[۲] [i]
اسماعیلیان گروهی از شیعیان هستند که امامت را با اسماعیل، فرزند حضرت امام جعفر صادق علیه السلام ختم میکنند و او را امام هفتم می دانند. اسماعیلیان دومین فرقه پرجمعیت شیعه، بعد از اثنی عشری است. اینان همزمان با روزگار ساسانیان سر برآوردند؛ در سال 148 ق (765م) در کوفه از شیعیان جدا شدند و دست به نهضتی سیاسی مذهبی برای براندازی عباسیان زدند . آقاخان در 1983م دانشگاهی خصوصی پژوهشی وابسته به بیمارستان آقا خان در کراچی (پاکستان) تاسیس کرد. این دانشگاه امروزه بزرگترین و بهترین و مجهزترین دانشگاه علوم پزشکی (آموزشی و پژوهشی و درمانی) در پاکستان است. در سالهای 1377-1378 خورشیدی، نگارنده دوبار به دعوت رئیس این دانشگاه دعوت شد تا ضمن آشنایی با مجموعه آموزشی و پژوهشی و درمانی آن با مسئولین آنجا دیدار و درخواست رئیس آن دانشگاه را برای تاسیس مرکزی مشابه در یکی از شهرهای ایران به مقامات دولت ایران تقدیم کند؛ که با توجه به مشی سیاسی-مذهبی آنان با دولت ایران، چنین اجازه ای داده نشد.[۳]
نیز نگاه کنید به
ایرانیان و ایرانی تباران در پاکستان
پاورقی
[i] نِزاریه (به عربی: النزاريون، آوانگاری: ( al-Nizāriyyūn ) شاخه‌ای از مذهب اسماعیلی و پرجمعیت‌ترین گروه از این مذهب است. اسماعیلیه دومین شاخه پرجمعیت مذهب شیعه، پس از دوازده‌امامی‌ها هستند. جمعیت فرقه نزاریه در جهان حدود ۱۵ میلیون نفر تخمین زده می‌شود که تقریبا ۱۰ درصد جمعیت کل شیعیان را شامل می‌شوند. کریم آقاخان، امام کنونی، و چهل و نهمین امام نزاریه می‌باشد. آقاخان از جایگاه بین‌المللی برجسته‌ای برخوردار است و در بیش از ۳۵ کشور نمایندگی سیاسی دارد. امامت اسماعیلیه یک نهاد مذهبی است که از رسوم و تشریفات یک دولت یا حاکمیت بدون سرزمین بهره می‌برد. نزاری‌ها و مستعلی‌ها ۹ خلیفه نخست فاطمی را به عنوان امام می‌پذیرند، اما بر سر انتخاب خلیفه دهم، میان نزار بن المُستَنصِر و احمد بن المستنصر (مُستَعلی) اختلاف نظر دارند. جانشین المستنصر بالله بنابر حکم آشکار خود او، پسر بزرگش، نزار بود. اما امیر سپاه مصر که به مستعلی (پسر دیگر خلیفه)، ارادت داشت، وی را به خلافت نشاند و او را امام مخصوص خواند. البته چون این قول، حکم آشکار خلیفه پیشین نبود، نتوانست همه اعضای جامعه اسماعیلی را راضی و خشنود کند.( The Editors of Encyclopaedia Britannica. (2024d, October 7). Nizari Ismailiyyah | History & Beliefs. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/topic/Nizari-Ismailiyyah و توسلی،محمدمهدی (1395)، تحولات شبه قاره هند، چاپ پنجم، قم: پژوهشگاه بین المللی المصطفی، ص 333- 328).
کتابشناسی
- ↑ Jones, H. T. (2023b, November 7). The story of the Aga Khan IV, the world’s most well-connected man. The Gentleman’s Journal. https://www.thegentlemansjournal.com/article/story-aga-khan-worlds-connected-man/
- ↑ https://www.britannica.com/biography/Aga-Khan-IV
- ↑ توسلی، محمدمهدی (1402)، "یادداشتهای روزانه".
محمد مهدی توسلی