سرمایه گذاری شرکت های خارجی در تاجیکستان
سرمایه گذاری شرکت های خارجی تاجیکستان شامل مهمترین قراردادهای اقتصادی و تجاری؛ نقش کشورها و شرکت‌های خارجی و میزان سرمایه‌گذاری در اقتصاد کشور است.
مهمترین قراردادهای اقتصادی و تجاری
به دلیل عدم وجود ثبات سیاسی و رکود فعالیت‌های اقتصادی تاکنون قراردادهای اقتصادی و تجاری درازمدت و مهمی بین تاجیکستان و سایر کشورها به امضاء نرسیده است. اما در عمل روسیه و ازبکستان به عنوان
مهمترین شرکای تجاری تاجیکستان محسوب می‌شوند که بر اساس قراردادهای میان مدت تاجیکستان، گندم و سایر مواد غذایی سوخت و ماشین‌آلات از روسیه و ازبکستان وارد و در عوض آلومینیوم، پنبه، مواد اولیه آلی و کانی به این دو کشور صادر می‌کند[۱]. در مجموع مهمترین طرف‌های تجاری تاجیکستان در امر صادرات روسیه 6/6%، هلند 25/4%، ازبکستان 8/5%، سوئیس 9/7%، ایران 6/4% و حدود 10% سایر کشورها از جمله قزاقزستان، اسپانیا و لیختناشتاین و در بخش واردات نیز روسیه 20/2%، ازبکستان 15/1%، قزاقزستان 19/9% و آذربایجان 7%، اوکراین 7%، رومانی 4/4% و بقیه از سایر کشورها نظیر ترکیه، امارات متحده عربی، قرقیزستان و چین هستند[۲]. حجم تجارت خارجی تاجیکستان در سال 2000 حدود 1/5 میلیارد دلار بوده است[۳].
نقش کشورها و شرکت‌های خارجی و میزان سرمایه‌گذاری در اقتصاد کشور
گرچه کمک‌های مالی خارجی نقش تعیین کننده‌ای در اقتصاد تاجیکستان دارد اما اکثر این کمک‌ها در قالب کمک‌های بشردوستانه نقدی و جنسی و بعضاً بلاعوض هستند. تنها بخش اندکی از این کمک‌ها در قالب سرمایه‌گذاری به این کشور ارائه می‌شود. این امر سبب شده تا رهبران این کشور نتوانند از این منابع مالی برای رشد و توسعه اقتصادی کشور استفاده کنند.
اما در مجموع تا سال 1996 در تاجیکستان 200 موسسه مشترک با شرکت‌های اروپایی، آسیایی، آمریکایی و کانادایی و کشورهای مستقل مشترک‌المنافع در بخش‌های تولید طلا، چرم و منسوجات غذایی فعالیت می‌کردند و حجم عمومی سرمایه گذاری خارجی در کارخانجات مشترک در تاجیکستان 110 میلیون دلار بود. اما به دلیل عدم وجود ثبات سیاسی و امنیت مورد نظر کشورهای خارجی بویژه کشورهای صاحب سرمایه میزان سرمایه گذاری در این کشور به هیچ وجه متناسب با نیازها نبوده و بر همین اساس فعالیت‌های عمرانی و فعالیت صنایع این کشور با رکود شدیدی مواجه شده که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به طرح‌های تونل انزاب، سد و نیروگاه سنگ توده و نیروگاه راگون اشاره کرد که این سه طرح در مجموع به حدود 1/5 میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز دارند که بخش بسیار اندکی از آن را صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی تأمین نموده‌اند. اما دولت در سال 2000 برنامه‌ای را تهیه نمود که قرار است بر اساس آن طی سال‌های 2007 - 2001 میلادی در مجموع 170 میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی به کشور جذب و در بخش‌های تکمیل نیروگاه‌ها، تکمیل تونل حیاتی انزاب، راه مرغاب قراقوم و کارخانه‌ی آلومینیوم سازی این کشور سرمایه گذاری شود. در همین راستا در اواخر سال 2004 دو شرکت بزرگ روسی قرارداد مهمی را در تاجیکستان امضا کردند. در این قرارداد شرکت روسی با سرمایه‌گذاری یک میلیارد دلاری برای تکمیل دو نیروگاه بزرگ راغون و سنگ توده تاجیکستان موافقت کردند. اما این که این طرح و توافق‌های متعاقب آن و سایر طرح‌ها تا مرحله تکمیلی ادامه یابد با استقبال سایر کشورها و دولت‌های خارجی مواجه شود بستگی به توانایی دولت در برقراری آرامش و ایجاد ثبات سیاسی در کشور دارد[۴].
با بروز بحران اقتصاد جهانی میزان سرمایه‌گذاری‌ها در تاجیکستان به شدت افت کرده است[۵].
نیز نگاه کنید به
جامعه و نظام اجتماعی تاجیکستان؛ وضعیت اقتصادی و معیشتی در تاجیکستان
کتابشناسی
- ↑ تراب‌زاده، منیژه، حسینپور، اکرم، شهیدی، فریبا، وزیری، فهیمه( 1373)، ماهیت تحولات در آسیای مرکزی و قفقاز، تهران: انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه، چاپ اول، ص. 329
- ↑ برگرفته از https://www.cia.gov/the-world-factbook/about/cover-gallery/2007-cover/، ص. 9-10
- ↑ زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ تاجیکستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص. 122
- ↑ برگرفته از https://www.worldbank.org/2011
- ↑ زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ تاجیکستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص. 122-123