مرکز ادبی بخارا
شهر بخارا که از قدیمالایام از مراکز بزرگ فرهنگ تمدن آریایی است و در طول تاریخ بزرگان و عالمان بسیاری از آن برخاستهاند، در این دوره به عنوان پایتخت شهر بخارا دارای مراکز ادبی بزرگی بود. عنبر، انور، عنقا، وحشی، گلشنی، عصامی، راقم، راجی، سودایی، افقر، نجات، مسرور، تسلیم، قانع، قدسی، حامد، اسلم، شایق و دهها شاعر و ادیب دیگر از افتخارات این دوره اند. ملامحمد شریف متخلص به «عنبر» از شاعران با استعداد بخارا بود. قاری رحمتالله واضح، عبداللهخواجه عبدی، افضل مخدوم پیرمستی، حاجی نعمتالله محترم او را از دانشمندان زبردست زمان نامیدهاند. او در سال 1914 وفات کرده است.
ملامحمود خواجه بخارایی متخلص به افقر علوم رسمی زماناش را در بخارا فرا گرفت. سپس به زیارت کعبه مشرف گردید. اشعار بیشتر در قالب غزل، قصیده و مثنوی است. او پانزده مثنوی تحت عنوان «خمسه اَشَره» سروده که از بهترین نمونههای حکایات و روایات است که هر حکایت 15 بیت میباشد.
ملا عبداللهخواجه متخلص به تحسین از بزرگان بخارا بود. چندی در ناحیه وابکند منصب قضاوت را عهدهدار بوده است. در علوم ریاضی، حکمت، کلام و طبیعتشناسی بیمانند بوده است. عبداللهخواجه عبدی تحسین را «بسیار باهوش و سخندان، لطیفهگو، گشادهرو و شیرینزبان…[۱]» توصیف کرده است. دیوان اشعاری از او باقی مانده است. ملافتحالله بخارایی متخلص به عنقا در خانواده قاضی مسیحای بایسونی زاده شد. او یکی از شاعران بنام زمان خود بود. افزون بر این، خط نستعلیق را خوب مینگاشت و در علم موسیقی نیز مهارت داشت. ملا تاجالدین متخلص به اسلم یکی از عالمان نکتهسنج و شاعران خوب زمان بود. در مدارس بخارا تدریس میکرد و سال 1909 مفتی بخارا گردید. در سال 1910 وفات کرده است[۲].
کتابشناسی
- ↑ تبراف، ص (1966). حیات، ادبیات، رئالیسم. دوشنبه، ص 387.
- ↑ زهریی، حسن (1391). جامعه و فرهنگ تاجیکستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص 284.