موافقت نامه ها و همكاری های مشترک ایران و اسپانیا
در سال 1954 طی بازدید یک هیات ایرانی از مادرید ضمن بازگشائی مجدد سفارت ایران در مادرید، اولین توافقنامه همکاری اقتصادی و بازرگانی دو کشور در قرن بیستم به امضاء رسید. تبادلات اقتصادی دو کشور پس از امضای توافقنامه مذکور افزایش قابل توجهی یافت. توافقنامه 1954 در حالی منعقد گردید که یک سال قبل از آن در نوامبر 1952، عهدنامه مودت مشتمل بر یک مقدمه و پنج ماده توسط دکتر فاطمی وزیر خارجه دولت دکتر مصدق و امیلیو بلادیز کاردار موقت اسپانیا در تهران به امضاء رسیده بود. در ماه مارس 1956 سند دیگری تحت عنوان عهدنامه مودت و اقامت در جهت تحکیم روابط دو کشور در مادرید به امضاء سفیر ایران در مادرید و وزیرخارجه وقت اسپانیا رسید.
تبادلات اقتصادی دوجانبه پس از امضای توافقنامه اقتصادی و بازرگانی سال 1954 افزایش قابل توجهی یافت. در سال 1957 وزیر اقتصاد و دارائی اسپانیا از ایران دیدار کرد که حاصل آن تشکیل اولین کمیته مشترک همکاریهای اقتصادی و بازرگانی دو کشور بود. در همان سال، وزیر صنعت اسپانیا به همراه هیات بزرگی از صاحبان صنایع، یادداشت تفاهمی به منظور بررسی امکانات همکاری در زمینههای ساخت کشتی و توسعه همکاریهای جهانگردی امضاء کرد.
مناسبات تجاری دو کشور در دهههای 1960 و 1970 مشخصاً افزایش یافته و اسپانیا در مقابل دریافت نفت، ماشین آلات سبک، وسایل خانگی برقی، پارچههای ابریشمی و الیاف مصنوعی به ایران صادر میکرد. بعلاوه، اسپانیا در زمینه ساخت و سازهای شهری، حمل ونقل دریائی و ساخت کشتی و بخش نیرو در ایران فعال بود.
در بخش سیاسی، توسعه مناسبات با غرب جهت گیری اساسی حکومت پهلوی بود. گرچه مناسبات با امریکا در اولویت سیاست خارجی حکومت بود لکن رابطه تهران با پایتختهای اروپائی در سطح بالائی قرار داشت. طبیعتاً به دلایل جغرافیائی و سابقه روابط سنتی ایران با کشورهائی نظیر آلمان، انگلستان و فرانسه، روابط با این کشورها نسبت به روابط تهران - مادرید از تحرک و عمق بیشتری برخوردار بود. به همین دلیل، روابط سیاسی دو کشور مسیر یک نواختی طی کرده و بدون تحول و تحرک قابل توجهی تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ادامه یافت.
در مجموع، روابط ایران و اسپانیا از آغاز تا پیروزی انقلاب اسلامی تحت تاثیر عوامل وعناصر متعدد از روند معتدل و مطلوبی برخوردار بود. ناتوانی اسپانیا در تثبیت حضور و نفوذ در منطقه خاورمیانه و خلیج فارس به دلیل ضعف داخلی، برتری قدرتهای رقیب نظیر انگلستان، روسیه و فرانسه، تبیین اولویتها در دیگر نقاط جهان بویژه امریکای لاتین و افریقا و نهایتا درگیری در جنگهای مخرب داخلی و حکومت انزواگرای فرانکو در قرن بیستم مانع از تحرک و پویائی اسپانیا در ایفای نقش برجسته در منطقه از جمله ایران شد.
در ایران نیز پس از خاتمه دوران اقتدار و عظمت صفوی، تسلط قدرتهای برتر آن عصر یعنی روسیه و انگلیس بر مقدرات کشور بویژه در دوره قاجار و عدم تبیین سیاست پیشرو و منطقی در قبال غرب در دوره رضا شاه و وابستگی شدید به امریکا در دوره محمدرضا شاه پهلوی مانع از توجه شایسته به روابط با کشورهای اروپائی نظیر اسپانیا شد. در ارتباط میان دو ملت نیز عواملی نظیر بعد مسافت، عدم گستردگی و حضور زبان اسپانیولی در میان ایرانیان و فراهم نبودن شرایط و فرصتهای جذب مهاجرین آسیایی در اسپانیا (در مقایسه با کشورهای آلمان، انگلستان و فرانسه) مانع از گسترش ارتباطات فرهنگی و علمی و حضور قابل توجه ایرانیان در اسپانیا شد. به همین دلیل، تعداد ایرانیان مقیم اسپانیا و فعالیت و تاثیرگذاری آنان در عرصههای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در مقایسه با دیگر کشورهای اروپائی به مراتب کمتر است.[۱]
نیز نگاه کنید به
روابط فرهنگی اسپانیا و ایران؛ موافقتنامهها و همکاریهای مشترک تایلند و ایران
کتابشناسی
- ↑ فاخری، مهدی(1392). جامعه و فرهنگ اسپانیا. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)