موانع پیش روی گسترش آموزش زبان فارسی در چین

براساس آسیب شناسی میدانی صورت گرفته پیرامون موانع و مشکلات آموزش زبان فارسی در این کشور، برخلاف کشورهایی مانند هند و پاکستان، دشواری‌های موجود بیشتر نرم افزاری است و نه سخت افزاری. در حالی­ که در طول30 سال گذشته آموزش زبان فارسی در شبه قاره سیر نزولی داشته و هر سال از تعداد دانشگاه­‌ها و مراکز آموزشی که در آن­ها کلاس‌های آموزش این زبان دایر بوده کاسته می‌شود، در چین با رشد 50درصدی رو به رو بوده و هنوز هم زمینه برای توسعه‌ی آن وجود دارد.

در واقع، در نتیجه­‌ی توسعه‌ی روابط سیاسی و اقتصادی بین دو کشور، هم دولت و مراکز آموزش عالی چین از گسترش مراکز آموزش زبان فارسی در این کشور خوب استقبال کرده­ اند، و هم نهادها و مراکز علمی و آموزشی جمهوری اسلامی ایران، به ویژه رایزنی فرهنگی کشورمان در پکن، برای توسعه‌ی آن تلاش و همکاری‌های قابل تقدیری به عمل آورده اند. بنابراین، زبان فارسی در چین با موانع اصولی و مشکل توسعه ای مواجه نیست، بلکه مشکلات آن از جنس کمبود استاد، منابع درسی، مشکلات آموزشی و یاد گیری، کمک آموزشی و گسترش مبادلات استاد و دانشجو است.

موانع پیش روی گسترش آموزش زبان فارسی در چین

به هرحال، مشکلات آموزش زبان فارسی در چین را می­ توان به دو بخش تقسیم کرد: ساختاری و عملکردی که هر دو نوع آن قابل حل و مرتفع شدن است.

مشکلات ساختاری

تجربه‌ی تدریس چند دهه‌ی گذشته نشان داده است که دانشجویان چینی به دلیل وجود تفاوت ساختاری و تلفظی در دو زبان فارسی و چینی، در دو سال اول آموزش با سه مشکل اساسی روبه رو هستند.

1-مشکل تلفظ. فراگرفتن تلفظ صحیح کلمات و درست ادا کردن آن در امر آموزش هر زبان از اهمیت زیادی برخوردار است. اصولا، تلفظ برخی از حروف، صداها و آواهای زبان فارسی برای چینی‌ها به دلیل نبودن چنین حروف و صداهایی در زبان چینی، بسیار سخت است. لذا، در ابتدای کار اساتید به سختی تلاش می‌کنند تا دانشجویان را با صداها و مخارج آن­ها آشنا کرده و به آنان بیاموزند که صداهای مختلف حروف فارسی از چه اندام­‌های گفتاری بیرون می‌آیند. این مشکل به ویژه در تشخیص صدا و نحوه­‌ی تلفظ حروف‌هایی مانند(ث، س، و ص،) یا (ذ، ز، ظ، ض) دو چندان است؛

2- صرف افعال براساس زمان و اشخاص. از نظر دستور زبان فارسی، یک فعل هشت زمان دارد و با صورت معلوم و مجهول آن و تغییر شکلی که در هر کدام پیدا می­ کنند، هر فعل فارسی به 96 شکل و صورت تغییر می‌یابد. و این وضعیت با زبان چینی که بسیار ساده است خیلی فرق می‌کند. لذا، یک زبان آموز چینی اگر بخواهد افعال فارسی را به خوبی فرا گیرد، باید یک روند نسبتا طولانی را طی کند؛

3- ترتیب بندی و تشکیل جمله، سومین مشکل داشنجویان فارسی آموز چینی است. به این معنی که فعل فارسی معمولا در آخر جمله و در زبان چینی، معمولا بین فاعل و مفعول قرار می­ گیرد. دانشجوی چینی برای آشنا شدن با این روند بایستی تلاش بسیاری کند.

مشکلات عملکردی

افزون بر مشکلات کتب و منابع درسی که پیشتر به آن اشاره شد، نبود محیط فارسی آموزی که شاگردان بتوانند به صورت عملی آن­چه را که فرا گرفته اند در بوته‌ی آزمایش قرار دهند، مشکل دیگری است که دانشجویان با آن روبه رو هستند. اگرچه هر سال تعداد کمی از دانشجویان در دوره­‌های دانش افزایی به ایران سفر می­ کنند، ولی این امکان برای همه فراهم نیست. اعزام استاد ایرانی که بتواند با لهجه­‌ی درست فارسی با دانشجویان صحبت کند نیز برای بسیاری از این کلاس­‌ها ممکن نیست. هم­چنین، نبود امکان فراگیری مهارت­‌های جنبی زبان فارسی مانند آموزش خوشنویسی، حضور در برنامه­‌های هنری، شرکت در مراسم و مناسبت‌های ایرانی، سفرهای گردشگری به ایران و دیدن جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی ایران نیز از دیگر مشکلات فارسی آموزان چینی است که با کمی برنامه ریزی درست و همکاری میان دو کشور، را می‌توان  اغلب این مسایل را به خوبی حل و فصل کرد.

نیز نگاه کنید به

زبان فارسی در چین؛ کرسی‌ها، مراکز آموزشی و استادان زبان فارسی در چين؛ منابع و متون آموزشی زبان فارسی در دانشگاه‌های چین

منبع اصلی

_{سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین الملی الهدی.}

نویسنده مقاله

علی محمد سابقی