موسسات پژوهشی و فرهنگی اردن

از دانشنامه ملل

ظهور موسسات پژوهشی و فرهنگی سهم قابل‌توجهی در توسعه حرکت نشر ایفا کردند. این موسسات از طریق انجام تحقیقات و پژوهش‌ها در موضوعات مختلف و نشر نتایج آن، یا از طریق حمایت‌های مالی، از صنعت نشر حمایت می‌کردند. اهم موسساتی که حرکت نشر را تقویت کرده اند به شرحی است که می‌آید:

دانشگاه‌ها

در قانون دانشگاه‌های اردن آمده است که نشر معارف و توسعه آن از وظایف دانشگاه‌ها محسوب می‎‌شود[۱]. در این راستا عناوین مختلفی که الجامعه الاردنیه طی سال‌های 1964 تا 1988 به چاپ رسانده؛ شامل ترجمه و تالیف در زمینه‌های زیر بوده است:

جدول شماره 1. عناوین چاپ شده الجامعه الاردنیه طی سال های 1964 تا 1988

موضوعات 1964-1969 1970-1979 1980-1989 مجموع
ادبیات 2 9 16 27
تاریخ و جغرافیا 1 9 32 42
فلسفه - 1 4 5
علوم اجتماعی - 10 55 65
علوم نظری و تطبیقی - 3 18 21
دینی - 1 - 1
معارف عمومی - 1 20 21
ورزش - - 2 2
مجموع 3 34 147 184

[۲]

موسسه آل بیت

موسسه آل بیت که در سال 1981 با دستور پادشاه اردن تاسیس شد، تلاش‌های زیادی در زمینه ترجمه انجام می‌دهد. این موسسه تا سال 1989 تعداد 21 عنوان کتاب منتشر کرد که بیشتر این عناوین دایرة المعارف هستند و هریک شامل چندین جلد می‌باشد. موسسه آل البیت به دوزبان عربی و انگلیسی کتاب منتشر می کند و با موسسات عربی و غیر عربی مختلفی توافقنامه همکاری امضا کرده است که از مهمترین آن‌ها، توافقنامه این موسسه با دانشگاه کمبریج انگلیس است[۳].

مجمع زبان عربی اردن

این موسسه که در سال 1976 تاسیس شد، در زمینه عربی سازی آموزش دانشگاهی تلاش زیادی کرد. این موسسه مجله‌ای به نام مجلــة مجمع اللغــة العربیــة الاردنی دارد که نخستین شماره آن در سال 1978 منتشر گردید[۴].

وزارت فرهنگ و میراث مردمی

این وزارت خانه از سال 1966 فعالیت خود را آغاز نمود و تا اوایل دهه هفتاد در زمینه‌های تاریخی، سیاسی و ادبیات مردمی عناوین متعددی به چاپ رساند. این موسسه در دهه هفتاد موفق به چاپ 33 عنوان[۵] و در دهه هشتاد 78 عنوان شده است. جدول زیر به تفکیک موضوعات منتشر شده وزارت فرهنگ و میراث مردمی اردن را نشان می‌دهد:

جدول شماره 2. موضوعات منتشر وزارت فرهنگ و میراث مردمی اردن

موضوع 1965-1969 1970-1979 1980-1989 مجموع
تاریخ 5 10 7 22
سیاست 3 - 6 9
ادبیات 2 19 59 80
اجتماع - 3 4 7
دین - 1 1 2
فلسفه - - 1 1
مجموع 10 33 78 121

[۶]

براساس گزارش‌های یونسکو برخی آمار و ارقام نشر در سال‌های بعد اردن بدین شرح است که با برخی ارقام ارائه شده توسط موسسات رسمی اردنی متفاوت است.

جدول شماره 3. تعداد روزنامه و کتاب موسسات رسمی اردنی

روزنامه

تیراژ هر 1000 نفر

کتاب

تعداد نسخه هر 100 نفر

عنوان

تعداد هر 100.000 نفر

مصرف کاغذ

کیلو هر نفر

47 113 7 7
1994 91-94 91-94 94

[۷]

جدول شماره 4. کتاب های منتشره موسسات رسمی اردن

کتاب های منتشر شده

تعداد نسخه بر هر 100 نفر

میزان تغییر سالانه عنوان های چاپ شده

برای هر 100.000 نفر

میزان تغییر سالانه
1981-83 91-94 91-4 81-3 91-83 91-94 91-4 81-3
0 0 0 0 0 0 0 0

[۸]

جدول شماره 5. موجودی کتابخانه های عمومی اردن

موجودی کتابخانه ‌های عمومی

برای هر 1000 نفر

میزان تغییر سالانه
2/4 3/5 7/6

[۹]

آخرین آمار نشر و موارد مربوط به نشر بر اساس آمار اداره احصائیه اردن از سال 2013 مطابق جدول ذیل است.

جدول شماره 6. آمار صنعت چاپ و نشر اردن بر اساس آمار اداره احصائیه سال 2013

المحافظــة چاپخانه کتاب فروشی ناشران و توزیع کنندگان تبلیغات استان ها
العاصمــة 279 164 292 258 امان
البلقاء 6 10 1 5 بلقاء
الزرقاء 41 10 6 5 زرقا
مادبا 3 4 6 1 مادبا
اربد 36 7 9 14 اربد
المفرق 0 0 1 3 مفرق
جرش 1 0 1 3 جرش
عجلون 0 1 0 3 عجلون
الکرک 4 0 1 5 کرک
الطفیلــة 0 0 0 0 طفیله
معان 2 2 0 0 معان
العقبــة 5 4 0 4 عقبا
مجموع 377 202 317 301 جمع

[۱۰][۱۱]

نیز نگاه کنید به

رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی اردن؛ مركز تحقیقاتی اردن جدید؛ مركز تحقیقات اجتماعی اردن

کتابشناسی

  1. فاروق، منصور (1992). النشر و المطابع و المکتبات. اردن: منشورات لجنــة تاریخ الأردن، ص. 20
  2. فاروق، منصور (1992). النشر و المطابع و المکتبات. اردن: منشورات لجنــة تاریخ الأردن، ص. 20
  3. فاروق، منصور (1992). النشر و المطابع و المکتبات. اردن: منشورات لجنــة تاریخ الأردن، ص. 21
  4. فاروق، منصور (1992). النشر و المطابع و المکتبات. اردن: منشورات لجنــة تاریخ الأردن، ص. 21
  5. منصور فاروق(1992)، النشر و المطابع و المکتبات، منشورات لجنــة تاریخ الأردن، ص. 23
  6. فاروق، منصور (1992). النشر و المطابع و المکتبات. اردن: منشورات لجنــة تاریخ الأردن، ص. 23
  7. فرهنگ، خلاقیت و بازار: گزارش جهانی فرهنگ 1378/ 1998/ نویسنده گروه نویسندگان؛ ترجمه گروه مترجمان. تهران: کمیسیون ملی یونسکو در ایران، مرکز انتشارات، 1379. ص. 551
  8. فرهنگ، خلاقیت و بازار: گزارش جهانی فرهنگ 1378/ 1998/ نویسنده گروه نویسندگان؛ ترجمه گروه مترجمان. تهران: کمیسیون ملی یونسکو در ایران، مرکز انتشارات، 1379. ص. 657
  9. فرهنگ، خلاقیت و بازار: گزارش جهانی فرهنگ 1378/ 1998/ نویسنده گروه نویسندگان؛ ترجمه گروه مترجمان. تهران: کمیسیون ملی یونسکو در ایران، مرکز انتشارات، 1379. ص. 657
  10. Year Book 2013, Department of statistics, p. 203
  11. لایقی، غلامرضا (1402). جامعه و فرهنگ اردن. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(در دست انتشار)